عمارت مفخم باشکوه‌ترین بنای به جا مانده از قاجار در بجنورد

به گزارش خبرنگار خبرگزاري برنا، مصالح به­ کار رفته در این بنا شامل آجر، ماسه، آهک و گچ بوده که به ­منظور رعایت اصول معماری در زیرسازی و پی آن سنگ به کار رفته است. همچنین چوب روسی به­ صورت عمودی و افقی نیز به منظور استحکام بنا به کار گرفته شده است. آیینه خانه، توسط فضای سبز محدودی از جمله گل کاری و احداث چپر و پرچین از کل مجموعه دارالحکومه منفک می‌شده است.

 بنای مزبور دارای پلانی آزاد است که رعایت نظام هندسی، وجود تقارن و الهام پذیری از معماری غرب از جمله استفاده از کاشی هفت‌رنگ در ساخت آن به وضوح مشاهده می­شود. در ساخت نمای آیینه‌خانه از کاشی در سه تکنیک هفت‌رنگ، معقلی و اسلیمی استفاده شده است. ساختمان دارای سه درب ورودی در اضلاع شمالی ورودی اصلی، غربی و شرقی است که هر سه به راهرویی در طبقه اول منتهی می‌شود.

این بنای معروف با بنا‌های دیگری از جمله عمارت کلاه فرنگی و حوض­خانه، در باغ بزرگی قرار داشته که مجموع آنها مجموعه­ی دارالحکومه مفخم را تشکیل داده‌اند و به­ عنوان فضای اداری و دیوانی برای انجام دیدار‌های رسمی سردار مفخم با رجال سیاسی عهد قاجار و نیز برگزاری مراسم تشریفات نظامی و رایزنی درباره­ی مسائل سیاسی و اجتماعی سران ایل مناطق تحت حکومت، استفاده می­شده است.

عمارت مفخم ۳۲ اتاق و دو تالار با آینه‌کاری‌ها، کاشی‌کاری‌ها و گچبری‌های بسیار زیبا و تماشایی دارد و یکی از آثار بی‌نظیر عصر ناصرالدین شاه محسوب می‌شود. آیینه خانه مفخم (تالار آیینه) که هم­ اکنون به­ عنوان موزه­‌ی اسناد و نسخ خطی از آن استفاده می­ شود، محور اصلی این ساختمان است که در طبقه دوم قرار گرفته و از طریق دو رشته پلکان انتهای شرقی و غربی راهروی طبقه اول قابل دسترسی است. 

این اتاق، سه در از جنس چوب صندل دارد که با استخوان ترصیع شده­ اند. در ازاره­ تالار سنگ مرمر مرغوب به­ کار رفته و بلافاصله از بالای آن آیینه­ کاری شروع شده و تمام بدنه و سقف تالار را دربرگرفته است.

در این آیینه­ کاری ­ها ۱۷ طرح مختلف شامل طرح‌های زیبای هندسی و گیاهی، طرح چهل­ چراغی که در وسط تالار آویخته بوده و نیز نمای بیرونی آیینه خانه به طرز استادانه‌ای اجرا شده است. گرداگرد بخش فوقانی دیوارها، در قسمت قرنیز ردیفی از عکس­های قدیمی شامل عکس ۱۳۴ تن از رجال سیاسی و شخصیت­های برجسته­­ی دوره صفوی و قاجار در زیر قاب­های شیشه‌ای نصب شده است.

علاوه بر اینها ۱۳ قاب خوشنویسی شده به خط نستعلیق و شکسته نستعلیق به ­طرز مشابهی بر روی دیوار ضلع جنوبی تالار نصب شده بود که پس از انجام عملیات مرمت از جای خود برداشته شده و اکنون در گنجینه­ی موزه نگهداری می‌شود.

 در این قاب­ها آیاتی از قرآن کریم به­ طرز زیبایی نوشته و تذهیب شده که در یک نمونه امضای کاتب با عبارت «راقم عبدالعلی ۱۲۲۶ هجری قمری» قابل تشخیص است. نام ساختمان آیینه­خانه برگرفته از همین تالار آیینه است.

انتهای پیام