به گزارش برنا، مقامهای ارشد اوکراین، اتحادیه اروپا، بریتانیا و ایالات متحده طی ساعات آینده در سوئیس گرد هم میآیند؛ مذاکراتی که مارکو روبیو، وزیر خارجه آمریکا، بهعنوان نماینده ارشد دولت دونالد ترامپ در آن حضور خواهد داشت. ترامپ برای پذیرش این طرح به ولودیمیر زلنسکی تا روز پنجشنبه مهلت داده است؛ ضربالاجلی که خود به حساسیت فضا افزوده است.
در شرایطی که مخالفان طرح ترامپ را منبطق با آرزوهای روسیه عنوان میکنند، روبیو پیش از سفر به ژنو، در پیامی در شبکه ایکس اعلام کرده که این طرح توسط ایالات متحده تدوین شده و «بهعنوان یک چارچوب قوی برای ادامه مذاکرات» ارائه میشود. او تأکید کرد این متن با استفاده از «ورودیهای روسیه و همچنین نظرات پیشین و کنونی اوکراین» تنظیم شده است.
این موضعگیری واکنشی مستقیم به سناتورهای باسابقه دموکرات و جمهوریخواه بود که در نشست امنیتی هالیفکس در کانادا، طرح را «فهرست آرزوهای روسیه» توصیف کرده و گفته بودند نسخه منتشرشده «نه مواضع واقعی آمریکا، بلکه متنی است که انگار از ابتدا به زبان روسی نوشته شده». تام پیگت، معاون سخنگوی وزارت خارجه آمریکا، این ادعاها را «کاملاً غلط» خواند.
*سناتورها علیه طرح ترامپ
با وجود دفاع روبیو و کاخ سفید، نگرانیهای داخلی در آمریکا رو به افزایش است. سناتورها هشدار دادهاند که مفاد طرح عملاً «پاداشدادن به مسکو» است و ممکن است ولادیمیر پوتین را به ادامه سیاستهای توسعهطلبانه تشویق کند. منتقدان میگویند این متن با خواستههای تکراری کرملین همخوانی دارد و روایت جنگی روسیه را تقویت میکند. طبق جزئیات مطرحشده، طرح واشنگتن بر «حفظ حاکمیت اوکراین» و ارائه «تضمین امنیتی» برای جلوگیری از حملات آینده تأکید دارد، اما همزمان از اوکراین میخواهد بخشهایی از خاک خود را واگذار و اندازه ارتشش را کوچکتر کند؛ امتیازهایی که نگرانی شدیدی در کییف و میان متحدان اروپایی ایجاد کرده است.
*استقبال و تردید پوتین
این همزمانی واکنشها با استقبال مسکو همراه بوده است. ولادیمیر پوتین، رئیسجمهور روسیه، شامگاه جمعه اعلام کرد که طرح ترامپ میتواند «مبنای یک توافق صلح نهایی» باشد، مشروط به اینکه آمریکا بتواند اوکراین و متحدانش را به پذیرش آن ترغیب کند؛ اظهاراتی که تردیدها درباره میزان نزدیکی طرح به منافع روسیه را بیشتر کرده است. در مقابل، زلنسکی با احتیاط سخن گفته و تأکید کرده است که اوکراین با آمریکا و متحدان خود «با آرامش» همکاری خواهد کرد تا از «یکی از دشوارترین لحظات تاریخ» عبور کند.
*مخاطره برای آینده اوکراین
در اروپا نیز مخالفتها جدی است. مقامهای فرانسه، بریتانیا و آلمان هشدار دادهاند که محدودیتهای نظامی این طرح، اوکراین را «در برابر حملات آینده آسیبپذیر» خواهد کرد و بنابراین مذاکرات بیشتری ضروری است. سه کشور مشاوران امنیت ملی خود را راهی ژنو کردهاند تا در برابر هرگونه توافق شتابزده نقش فعالتری داشته باشند.
*تنش داخلی ترامپ درباره اوکراین
همزمان در واشنگتن، دونالد ترامپ نیز تلاش کرده از فشارهای سیاسی بکاهد. او در اظهاراتی عنوان کرده که طرح ارائه شده «پیشنهاد نهایی» نیست و ابراز امیدواری کرده است که «بهنوعی» بتوان جنگ را پایان داد. با این حال، این موضعگیری مانع افزایش اعتراضات در سنای آمریکا نشده است. گروهی از سناتورهای دموکرات، مستقل و جمهوریخواه در بیانیهای مشترک اعلام کردند: «صلح پایدار با دادن امتیاز پشت امتیاز به پوتین و تضعیف توان دفاعی اوکراین ممکن نیست. تجربه تاریخی نشان میدهد پوتین فقط زبان قدرت را میفهمد و هیچ توافقی را بدون پشتوانه قدرت رعایت نخواهد کرد.» آنان خواستار «فشار واقعیتر بر روسیه» و هماهنگی کامل با ناتو و اوکراین شدند.
روجر ویکر، سناتور جمهوریخواه و رئیس کمیته نیروهای مسلح سنا، نیز گفته است که طرح ترامپ «دارای مشکلات واقعی» است و نباید اوکراین را مجبور کرد بخشی از خاکش را واگذار کند. او تأکید کرد تعیین اندازه و ساختار ارتش اوکراین «یک تصمیم حاکمیتی» است و نه امری که واشنگتن بتواند دیکته کند.
این کشمکشهای سیاسی و دیپلماتیک در حالی ادامه دارد که میدان نبرد همچنان ملتهب است. نیروهای روسیه در تلاشند مناطق بیشتری از زاپوریژیا و دونتسک-بخشهایی از منطقه دونباس که شاهد شدیدترین درگیریها است- را تصرف کنند و در عین حال با حملات هوایی اوکراین علیه زیرساختهای نفت و سوخت روسیه مقابله میکنند. شدت نبردها باعث شده است شرایط برای تصمیمگیری سیاسی در ژنو پیچیدهتر شود.
در چنین فضایی، مذاکرات ژنو به صحنهای تبدیل شده که یکسو دولت ترامپ در تلاش است توافق را بهعنوان تنها مسیر پیشروی جنگ معرفی کند و سوی دیگر اوکراین، اروپا و بخشی از کنگره آمریکا نسبت به پیامدهای آن هشدار میدهند. با توجه به مواضع متضاد واشنگتن، بیاعتمادی عمیق اروپا و استقبال آشکار مسکو، روشن است که راه رسیدن به توافق صلح بسیار دشوار، پرتنش و زمانبر خواهد بود.
انتهای پیام