«مرتضی مکی»، تحلیلگر مسائل سیاسی آمریکا، با اشاره به سالگردِ برجام، در پاسخ به این سوال که اگر آمریکا از برجام خارج نمیشد و برجام به طور کامل از سوی همه طرفها اجرا میشد، چه دستاوردهای مثبتی را میتوانست به دنبال داشته باشد؟ به خبرنگار سیاسی برنا گفت: اگر برجام به سرانجام میرسید و ترامپ، آمریکا را از این توافقنامه خارج نمیکرد، یقینا تبعات بسیار مثبتی نیز در عرصه سیاست خارجی و داخلی برای اقتصاد ایران به دنبال داشت. در همان دوره کوتاهی که برجام امضا شد و تا زمانی که آمریکا از آن خارج شد بسیاری از شرکتهای تجاری از کشورهای مختلفِ جهان از آسیا گرفته تا آمریکا و اروپا، به ایران آمدند و پیش نویس توافقنامههای زیادی را به امضاء رساندند اما خروج آمریکا از برجام موجب شد که ایران نتواند از منافع اقتصادی که به دنبالش بود، بهرهمند شود.
او افزود: برجام در همین شرایط نیز دستاوردهای سیاسی و امنیتی بزرگی را برای ایران به دنبال داشت. درست است که فشارهای سیاسی و اقتصادی بسیاری به ایران وارد شد اما ایران توانست مشروعیت برنامه هستهای خود را به جهان اثبات کند. ضمن اینکه توانست کینه و دشمنی آمریکا را نسبت به ایران به جهانیان نشان دهد. همچنین توانست یک شکاف را در میان متحدان اروپایی و آمریکا بیاندازد. هر چند اروپاییها به تعهدات خود عمل نکردند اما هیچ گاه این نکته را کتمان نکردند که برجام، یک دستاورد سیاسی و امنیتی بزرگی را به دنبال داشته است. با توجه به این دستاودها نیز حاضر به همسویی و همراهی کامل با آمریکا نشدند.
این تحلیلگر مسائل بینالمللی ادامه داد: به هر حال اروپاییها تلاش کردند برجام را به هر طریقی حفظ کنند. در واقع این نکتهای است که مخالفان برجام، همواره آن را مدنظر داشته باشند که اگر برجام نبود، قرار بود چه اتفاقی رخ دهد؟ به ویژه اینکه با وجود شش قطعنامه سازمان ملل علیه جمهوری اسلامی ایران، قرار بود چه اتفاقی برای ایران رخ دهد؟ آیا وضعیت ایران بهتر از حال حاضر بود؟
مرتضی مکی در پایان بیان کرد: در حال حاضر حداقل یک افقی وجود دارد که در آن افق، ایران میتواند امیدوار به خروج از این وضعیت چه در عرصه سیاست خارجی و چه در عرصه داخلی باشد اما اگر برجام هم وجود نداشت، یقینا این افق هم وجود نداشت. به هر حال با فردی چون ترامپ، نمیتوان مذاکره کرد حداقل در چنین شرایطی، انگلیس، چین و روسیه و کشورهایی اروپایی به هر طریق، مقابل آمریکا ایستادهاند و با تحریمهای آن علیه ایران مخالفت میکنند. به هر حال ملت ایران دچار رنج و سختی بسیاری شدند اما این رنج و سختی نباید، ما را دچار فراموشی کند که ایران در چه شرایطی، برجام را امضا کرد. 2/5