پخش «سرباز» در زمانی دیگر می‌توانست بازخورد بهتری داشته باشد / «سرباز» یک پیشنهاد تازه برای سریال‌سازی در تلویزیون

رضا صائمی، منتقد سینما و تلویزیون، در گفت‌وگو با خبرنگار گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری برنا، اظهار داشت: من با جهان ذهنی و سینمای هادی مقدم‌دوست آشنا هستم و می‌دانم که او به جهان درونی و ذهنی انسان‌ها علاقه‌مند است و دنبال کردن تضادها و چالش‌های درونی برای مقدم‌دوست بسیار جذاب است. بخشی از این علاقه را در آثاری که با حمید نعمت‌الله همکاری کرده می‌توان دید، آثاری مثل «وضعیت سفید» که البته چون نعمت‌الله کارگردان بوده شکل و شمایلش به «سرباز» شبیه نیست.

صائمی خاطرنشان کرد: شباهت‌هایی را بین فیلم «سر به مهر» و سریال «سرباز» می‌توان دید، جهان اثر، بازیگرانش و فرم روایی شباهت‌هایی به هم دارند و حضور آرش مجیدی در دو اثر یک نقطه مشترک دیگر است. من به شخصه روانشناسی آدم‌ها و کاراکترها را جذاب می‌دانم و از نکات جذاب یک اثر نمایشی به حساب می‌آید که به لایه‌های درونی و کشمکش‌های درونی آدم‌ها پرداخته شود و برای این کار باید نسبتی بین فرم و محتوا برقرار کرد.

او افزود: فیلم «سر به مهر» را اثر خوبی می‌دانم، فیلمی است که در مدیوم سینما دیدنش خالی از لطف نیست، به نظر من مدیوم اهمیت بالایی دارد و اینکه قرار است اثر از چه مدیومی نمایش داده شود قطعاً اهمیت ویژه‌ای دارد. رسانه و فرمی که انتخاب می‌کنید نوع آن مضامین را مشخص می‌کند و به نظرم «سرباز» چند نکته دارد که برای مدیوم تلویزیون چندان مناسب نیست چرا که تلویزیون با مخاطب عمومی سر و کار دارد و به شکل عمومی پخش می‌شود و در سینما مخاطب انتخاب می‌کند که چه فیلمی ببیند.

این منتقد اظهار داشت: وقتی شما به جهان درونی آدم‌ها می‌پردازید ریتم اثر قطعاً کند می‌شود و انتظار می‌رود که فیلم یا سریال اصطلاحاً حوصله‌سربر شود. ممکن است مخاطبان خاص؛ نه به این معنا که مخاطبان خاص مخاطبان فرهیخته‌ای هستند بلکه مخاطبان خاص به این معنی که جهانی سینمایی و داستانی سریال به علایق آن‌ها نزدیک است و با آن همذات‌پنداری می‌کنند با کلیت سریال «سرباز» ارتباط برقرار کرده و اثر را دوست داشته باشند. علی‌رغم انتقادهای بسیاری که به این سریال وارد است من نقدهای بسیاری خوانده‌ام که به تحسین «سرباز» پرداخته‌اند و مضامینی مثل آسیب‌های روابط انسانی، نگاه متفاوتش به زن در تلویزیون از نقاط قوت و مثبت این سریال قلمداد شده‌اند.

او افزود: کاراکتر علی هاشمی کاراکتر جذابی است و روی اکثر کاراکتر‌ها، شخصیت‌پردازی دقیقی صورت گرفته، مضمون و محتوا عمق بیشتری نسبت به دیگر تولیدات تلویزیون دارد ولی برای مخاطبی که حوصله کمتری دارد مناسب نیست. تلویزیون و به خصوص شبکه سه باید مخاطبان عام را مد نظر داشته باشد و قطعاً مخاطب عام از دیدن این سریال سرخورده می‌شود.

صائمی تصریح کرد: یک اتفاق بد که در انتقاد از این سریال رخ داده مربوط به واکنش عوامل آن و به خصوص خانم عبدالرزاقی و هاشمی است که ادعا می‌کنند اگر برخی منتقدان از این سریال خوششان نیامده پس «سرباز» کار خود را کرده و اثر قابل قبولی است. این مواجهه با نقد، بسیار غیرمنصفانه است و علیه خود اثر عمل می‌کند. سریالی که از گفت‌وگو صحبت می‌کند، برخورد بازیگرانش با نقد نشان می‌دهد که بازیگران آن حرف اثر را نفهمیده‌اند و پیامش را درک نکرده‌اند.

این منتقد خاطرنشان کرد: به طور کل سریال «سرباز» را یک اثر خوب و دوست داشتنی ارزیابی می‌کنم که البته به مسائل و جهان ذهنی من نیز بسیار نزدیک است اما از انتقادهایی که به این اثر وارد است نباید غافل شد. «سرباز» بیش از حد دیالوگ‌محور است، به هر حال سریال یک اثر نمایشی است که باید به جای حرف زدن، نمایش دهد ولی سریال «سرباز» بیش از حد حرف می‌زند. هنوز دلیل نریشن‌ها با صدای ناصر طهماسب را نمی‌دانم و شاید قرار است کاراکتر آرش مجیدی در قصه پیر شود و ما متوجه شویم که راوی همان آرش مجیدی بوده در غیر این صورت دلیل نریشن با صدای طهماسب مشخص نیست و بی منطق خواهد بود.

صائمی درباره زمان پخش سریال «سرباز» اظهار داشت: برنامه «ماه عسل» در زمان مناسبی پخش می‌شد، مردم معمولاً پیش از افطار حال و هوایی روحانی را تجربه می‌کنند و به نوعی یک خلسه معنوی وجود دارد که پذیرش مسائل معنوی بیشتر است. در این زمان عامل فرامتنی به پذیرش پیام‌های متن «ماه عسل» کمک می‌کرد و این یکی از عوامل موفقیت این برنامه بود. امسال سریال‌های تلویزیون به لحاظ مضمونی مناسبتی با ماه رمضان ندارند. اگر «سرباز» در زمانی غیر از ماه رمضان به صورت روتین نمایش داده می‌شد فکر می‌کنم موفقیت بیشتری داشت و مخاطبان بیشتری به دیدن این سریال می‌نشستند اما به هر حال باید بپذیریم که این سریال نمی‌تواند مخاطبان عام را راضی کند و مولفه اصلی جذب مخاطب که قصه‌گویی است را ندارد.

این منتقد در پایان گفت: جاذبه و دافعه سریال «سرباز» به ذائقه مخاطب برمی‌گردد و اگر مخاطب با آن ارتباط برقرار کند قطعاً جذاب است. «سرباز» یک پیشنهاد تازه برای تلویزیون در سریال‌سازی است که ویژگی اصلی‌اش فارغ از خوب یا بد بودن متفاوت بودن آن است./2