به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری برنا؛ در این مطلب تصمیم داریم به شما توضیح دهد که چرا تیروئید کم کار می شود و در صورت کم کاری تیروئید چه اتفاقاتی می افتد؟
کم کاری و پرکاری تیروئید چیست؟
کم کاری تیروئید به این معنی است که غده تیروئید به اندازه کافی هورمون های لازم برای تأمین نیازهای بدن را تولید نمی کند و تیروئید کم تحرک است. نقطه مقابل این وضعیت، پرکاری تیروئید است، که در این حالت تیروئید بیش از حد هورمون های خود را تولید می کند. با این حال، ارتباط بین پرکاری تیروئید و کم کاری تیروئید پیچیده است و فرد در شرایط خاص می تواند به یکی از آن ها مبتلا شود. وظیفه اصلی هورمون های تیروئید تنظیم سوخت و ساز بدن و کنترل نحوه استفاده بدن از انرژی است که توسط غذاهای مختلف یا فعالیت های روزانه به بدن می رسد.
در صورت کم کاری تیروئید چه اتفاقی می افتد؟
اگر سطح هورمون تیروئید یا همان تیروکسین پایین باشد باعث می شود عملکردهای بدن کند شده و در کل بدن بی انرژی می شود و دائما دچار خستگی غیر طبیعی می شود. هنگامی که تیروئید شما به اندازه کافی هورمون تولید نمی کند، تعادل واکنش های شیمیایی در بدن دچار اختلال می شود.
در واقع تیروئید یک غده کوچک و پروانه ای شکل است که در پایه جلوی گردن، درست زیر گلوی شما قرار دارد. هورمون های تولید شده توسط غده تیروئید شامل دو هورمون تریودوتیرونین (T3) و تیروکسین (T4) می باشند که تاثیر بسیار زیادی بر سلامتی شما دارند و بر همه جنبه های متابولیسم بدن تأثیر می گذارند. همچنین این هورمون ها در کنترل عملکردهای حیاتی مانند دمای بدن و ضربان قلب نیز نقش دارند. به همین دلیل اختلال در این هورمون ها حتی می تواند منجر به بیماری های قلبی شود.
علت ایجاد کم کاری تیروئید چیست؟
کم کاری تیروئید دلایل مختلفی دارد که برخی از آن ها شامل بیماری های خود ایمنی، درمان های پرکاری تیروئید، پرتودرمانی، جراحی تیروئید و برخی داروهای خاص می باشند. به طور کلی کم کاری تیروئید زمانی رخ می دهد که غده تیروئید نتواند به اندازه کافی هورمون های مخصوصش را تولید کند. در ادامه به طور جزئی تر دلایل ایجاد این بیماری را توضیح خواهیم داد:
علت کم کاری تیروئید چیست
بیماری خودایمنی
شایع ترین علت کم کاری تیروئید یک اختلال خود ایمنی است که به تیروئیدیت هاشیموتو معروف است. اختلالات خود ایمنی هنگامی اتفاق می افتد که سیستم ایمنی بدن آنتی بادی هایی را تولید می کند که به بافت های خود حمله می کنند. بعضی اوقات رخ دادن این روند در بدن غده تیروئید شما را نیز درگیر می کند. البته هنوز دانشمندان علت دقیق این اتفاق را متوجه نشده اند اما احتمال می دهند ترکیبی از عواملی مانند ژنتیک و محرک های محیطی باعث تولید این آنتی بادی ها می شود که توانایی غده تیروئید برای تولید هورمون های کافی را دچار اختلال می کند.
پاسخ به درمان پرکاری تیروئید
افرادی که غده تیروئید آن ها بیش از حد هورمون تیروئید تولید می کند یعنی دچار پرکاری تیروئید هستند اغلب با داروهای ید رادیواکتیو یا ضد تیروئید درمان می شوند. هدف از این درمان ها بازگشت عملکرد تیروئید به حالت عادی است. اما گاهی اوقات، تصحیح پرکاری تیروئید می تواند به تولید هورمون تیروئید بیش از حد منجر شود، و در نتیجه منجر به کم کاری تیروئید دائمی می شود.
جراحی تیروئید
از بین بردن تمام یا بخش بزرگی از غده تیروئید شما نیز می تواند باعث کاهش یا توقف تولید این هورمون های مهم شود. در این حالت، شما باید هورمون تیروئید را با استفاده از داروهای موجود، در بدن خود رشد دهید تا بتوانید به زندگی خود ادامه دهید.
پرتو درمانی
پرتودرمانی یکی از موثرترین روش های درمان سرطان است. زمانی که این روش برای سرطان های مربوط به قسمت های سر و گردن استفاده می شود می تواند بر روی غده تیروئید تاثر منفی گذاشته و منجر به کم کاری تیروئید شود.
داروها
تعدادی از داروها نیز می توانند در کم کاری تیروئید نقش داشته باشند. یکی از این داروها لیتیوم است که برای درمان برخی از اختلالات روانپزشکی استفاده می شود. در صورت تجویز هر دارویی، بهتر است قبل از مصرف از پزشک خود در مورد تأثیر آن بر غده تیروئید خود سوال کنید.
در موارد نادر نیز ممکن است کم کاری تیروئید ناشی از یکی از موارد زیر باشد:
بیماری مادرزادی
برخی از نوزادان با غده تیروئید معیوب یا غده تیروئید کم کار به دنیا می آیند. در بیشتر این موارد، غده تیروئید به دلایل ناشناخته به اندازه کافی رشد نمی کند و به همین دلیل در برخی از کودکان کم کاری تیروئید به شکل ارثی وجود دارد. اغلب، نوزادان با کم کاری تیروئید مادرزادی در بدو تولد طبیعی به نظر می رسند و حتی پزشک هم متوجه آن نمی شود. به همین دلیل امروزه پیشنهاد می شود که در نوزادان هم غربالگری تیروئید انجام شود.
اختلال هیپوفیز
دستور اینکه غده تیروئید هورمون های کنترل کننده سوخت و ساز بدن را تولید کند از غده هیپوفیز در مغز گرفته می شود. بنابراین در برخی مواقع نسبتا نادر علت کم کاری تیروئید به دلیل وجود اختلال در هیپوفیز و عدم موفقیت آن در تولید کافی هورمون تحریک کننده غده تیروئید (TSH) است که معمولاً به دلیل تومور خوش خیم غده هیپوفیز این اتفاق رخ می دهد.
بارداری
برخی از خانم ها در دوران بارداری یا پس از آن (کم کاری تیروئید پس از زایمان) دچار کم کاری تیروئید می شوند. این وضعیت غالباً به دلیل تولید پادتن غده تیروئید در بارداری است. باید توجه داشته باشید که در صورت عدم درمان، کم کاری تیروئید در این دوران خطر سقط جنین، زایمان زودرس و پره اکلامپسی را افزایش می دهد. همچنین کم کاری تیروئید شرایطی است که باعث افزایش چشمگیر فشار خون خانم ها در طی سه ماه آخر بارداری می شود. از طرفی می تواند روی رشد جنین به طور جدی تأثیر بگذارد. بنابراین اگر متوجه این بیماری در بارداری شدید باید سریعا برای درمان آن اقدام کنید.
کمبود ید
ید از مواد غذایی مهم مورد نیاز بدن است که در غذاهای دریایی، جلبک دریایی، گیاهان رشد یافته در خاک غنی از ید و نمک ید دار وجود دارد و وجود آن در بدن برای تولید هورمون های تیروئید ضروری است. اگر ید موجود در بدن به میزان قابل توجهی پایین باشد می تواند منجر به کم کاری تیروئید شود و همچنین می تواند کم کاری تیروئید را در افرادی که از قبل دارای این بیماری هستند بدتر کند. در برخی از نقاط جهان، کمبود ید رایج است. اما با اضافه کردن نمک ید دار به غذا این مشکل به راحتی بر طرف می شود. البته نباید بیش از اندازه نمک به غذا اضافه کرد زیرا نمک زیاد نیز باعث بیماری هایی مانند فشار خون خواهد شد و هر چیزی در حد تعادل خوب است.
خطرات کم کاری تیروئید چیست؟
با اینکه کم کاری تیروئید ممکن است برای هر فردی و در هر سن و سالی ایجاد شود اما به طور کلی این بیماری در افراد زیر شیوع بیشتری دارد:
خانم ها
افرادی که بیش از 60 سال سن دارند.
افرادی که سابقه خانوادگی بیماری تیروئید را داشته باشند.
افرادی که یک بیماری خود ایمنی مانند دیابت نوع 1 یا بیماری سلیاک داشته باشند.
افرادی که با داروهای ید رادیواکتیو یا ضد تیروئید درمان شده اند.
افرادی که مورد پرتودرمانی و تابش به گردن یا سینه فوقانی قرار گرفته اند.
افرادی که تحت عمل جراحی تیروئید (تیروئیدکتومی جزئی) بوده اند.
افرادی که طی شش ماه گذشته باردار شده اند یا زایمان کرده اند.
سخن آخر
برخی از افراد به دلیل آگاهی نسبتا کمی که درباره این بیماری دارند در صورت متوجه شدن ابتلا به آن نسبت به این بیماری بی اهمیت هستند و به دنبال درمان آن نمی روند و یا توصیه های پزشکی را جدی نمی گیرند. اما شما اومایی عزیز باید بدانید که کم کاری تیروئید می تواند بر عملکرد کل بدن تاثیر بگذارد و حتی در موارد شدید می تواند منجر به مرگ فرد شود. پس به هیچ وجه نسبت به آن بی اهمیت نباشید و توصیه های پزشکی را مو به مو انجام داده و دائما آن را کنترل کنید تا بهبود یافته و در سلامت کامل زندگی کنید.