به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری برنا؛ طی سال جاری آتش سوزی در ارتفاعات چهارمحال و بختیاری کاهش محسوسی داشته اما به‌رغم اقدامات پیشگیرانه و تلاش بومیان باز هم مانع از وقوع صددرصدی آن نشد. از آنجایی که این استان در مجاورت کهگیلویه و بویراحمد و خوزستان قرار دارد می‌تواند نقش استرتژیک برای اطفا آتش‌سوزی‌های سریالی زاگرس باشد اما کمبود امکانات برای حفاظت از منابع طبیعی درد بی پایان زاگرس است.
خبرنگار اعزامی خبرگزاری برنا به استان چهار محال و بختیاری با حضور در منطقه به بررسی دلایل آتش سوزی، روش های احیا عرصه پس از حریق و اقدامات پیشگیرانه برای مقابله با آتش سوزی های این استان پرداخت.
در ابتدای پای صحبت های مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری چهارمحال و بختیاری نشستیم تا از وضعیت این استان برای مقابله با آتش سوزی و اطفا حریق اطلاع لازم را کسب کنیم. علی محمدی مقدم ضمن انتقاد از نبود تجهیزات برای اطفا حریق در مناطق صعب‌العبور زاگرس از عملیاتی نشدن طرح جامع اطفا حریق این استان گلایه کرد.
65 نقطه حساس به حریق در چهارمحال و بختیاری/ نبود هلی‌کوپتر برای اطفا آتش‌سوزی در مناطق صعب‌العبور
علی محمدی‌مقدم، مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری چهارمحال و بختیاری، با اشاره به آتش‌سوزی‌های صورت گرفته در این استان گفت: استان چهارمحال و بختیاری یکی از استان‌های بحرانی کشور در بحث آتش‌سوزی‌ها است.
او افزود: حدود یک میلیون و 400 هزار هکتار مساحت منابع طبیعی در این استان قرار دارد که 85 درصد عرصه های استان بوده و از این میان 310 هزار هکتار عرصه های جنگل و حدود یک میلیون و 90 هزار هکتار عرصه های مرتعی تشکیل شده است از این رو پستی و بلندی و عدم دسترسی از معضلات آتش سوزی است.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری چهارمحال و بختیاری با بیان اینکه بسیاری از اقدامات در این استان بر اساس پیشگیری است، گفت: طرح جامع اطفا حریق را تهیه کردیم و به تصویب ستاد بحران استان رساندیم اما هنوز عملیاتی نشده است. این طرح شامل احیا، بازسازی و اقدامات پیشگیرانه است.
محمدی‌مقدم در ادامه افزود: برای اقدامات پیشگیرانه نقاط حساس به حریق را مشخص کردیم. 65 نقطه از استان حساس به حریق است که مساحتی نزدیک به 500 هزار هکتار را تشکیل می دهد. این پهنه بندی بر این اساس آتش سوزی های سنوات قبل و نقاط حساس استان مشخص شده است.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری چهارمحال و بختیاری با اشاره به برخی اقدامات پیشگیرانه برای مقابله با آتش‌سوزی گفت: نیروهای گشت مراقبت از جوامع محلی انتخاب شدند که 90 نفر هستند و در قالب شرکت های تعاونی جنگل نشین به کار گرفته می شوند. این افراد از 7 صبح تا 7 عصر در عرصه فعالیت می‌کنند.
او تصریح کرد: این نیروها اگر گردشگری و یا فردی را در عرصه ببینند تذکر می دهند که منطقه مستعد آتش سوزی است. همچنین در 30 نقطه استان کشیک شبانه روزی اطفا حریق وجود دارد. این نیروها از ساعت 2 بعدازظهر مستقر می شوند و برای آتش سوزی آماده باش هستند تا در کمترین سطح آتش مهار شود. از این رو 30 خودرو با 4 نیرو برای هر اکیپ در نقاط مختلف استان در نظر گرفته شده است.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری چهارمحال و بختیاری ضمن انتقاد از کمبود امکانات برای اطفا حریق در عرصه های این استان گفت: تجهیزاتی مانند دمنده خریداری شده که جوابگو این سطح نیست. دمنده دستگاهی است که باد را به بیرون هدایت می کند و آتش را خاموش می کند و آسان ترین وسیله برای قطع ارتباط آتش سوزی است.
او ادامه داد: دستگاه دمنده یکی از تجهیزات مهم است. در حال حاضر تنها 25 دمنده برای کل استان داریم و حدود 300 دستگاه نیاز داریم که البته 100 دستگاه هم داشته باشیم می‌توانیم مانع افزایش دامنه آتش‌سوزی‌ها شویم.
محمدی مقدم با اشاره به لزوم تجهیز ساختمان اطفا حریق در شهرستان لردگان بیان کرد: ساختمان اطفا حریقی احداث شده و آماده است اما به دلیل نداشتن اعتبارات نتوانستیم آن را تجهیز کنیم. این ساختمان حدود یک میلیارد تومان اعتبار می خواهد و صرفا برای اطفا حریق طراحی شده که در شهرستان لردگان قرار دارد.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری چهارمحال و بختیاری در ادامه با بیان اینکه در حوزه آموزش و ترویج اقداماتی صورت گرفته است، گفت: کارگاه آموزشی با جوامع محلی، دهیاران و شوراها و حتی چوپانان برگزار کرده ایم و از این میان ده تسهیلگر داریم که نیروهای مردمی بوده و پل ارتباطی ما با مردم هستند و مسائل مردم در منابع طبیعی را احصا کرده و به ما اعلام می‌کنند. مشارکت مردمی برای ما اهمیت زیادی دارد و معتقدیم که در بحث اطفا مردم زودتر ورود پیدا می کنند.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری چهارمحال و بختیاری با اشاره به علل آتش‌سوزی در این استان گفت: آتش‌سوزی دو عامل دارد یکی عوامل انسانی و دیگری عوامل اقلیمی است. از جمله عوامل اقلیمی مانند گرم شدن هوا، زاویه تابش خورشید و اشیا رها شده در طبیعت مانند شیشه و... را می‌توان نام برد همچنین گونه‌ای به نام ارس وجود دارد که خود به خود مشتعل می‌شود.
به گفته او عوامل اقلیمی 5 درصد عامل موثر در آتش‌سوزی‌هاست و 90 درصد آتش‌سوزی‌ها عوامل انسانی دارند.
محمدی‌مقدم ادامه داد: از جمله دلایل آتش‌سوزی‌های عمدی بحث تصرف اراضی ملی، جنگل تراشی، تغییر کاربری اراضی، کشاورزی و زراعت دیم و اختلافات قومی، قبیله‌ای، برخورد با همکاران منابع طبیعی و... است همچنین برخی عوامل سهوی وجود دارد که گردشگران در عرصه‌های جنگلی و مرتعی می‌روند و برای درست کردن غذا آتش روشن می کنند که آتش به منطقه سرایت می‌کند.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری چهارمحال و بختیاری ادامه داد: گاهی کشاورزان محصول زراعی برداشت می‌کنند و کشت دیگری می‌خواهند انجام بدهند و برای آماده کردن آن، زمین را آتش می دهند که خلاف اصول کشاورزی است چراکه این اقدام ازت خاک را از بین می‌برد و نیاز است جهاد کشاورزی اطلاع‌رسانی کند و آموزش به کشاورزان بدهد.
محمدی مقدم با بیان اینکه بحرانی‌ترین شهرستان در این استان، شهرستان لردگان است، بیان کرد: دو آتش سوزی بحرانی در شهرستان اردل و کارون 4 وجود دارد که آتش سوزی در کارون 4 به خاطر حضور گردشگران بوده است. در این منطقه نه بهره بردار و نه جوامع محلی حضور دارند که بتوان ارتباط آتش سوزی با آن‌ها را مورد بررسی قرار داد. منطقه بکر است و قرق بوده و پوشش علوفه ای بالایی دارد. متاسفانه ممنوعیت قانونی برای عدم حضور گردشگران نداریم. حوزه بالا دست سد کارون 4 باید از سوی وزارت نیرو محافظت شود که حاضر هستیم برخی اقدامات لازم برای حفاظت از آن با همکاری مدیریت این منطقه را اجرا کنیم.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری چهارمحال و بختیاری در پایان از عدم وجود هلی کوپتر در این منطقه صعب‌العبور گلایه کرد.
شاید شنیده باشیم پیشگیری بهتر از درمان است. حال این شعار می‌تواند نقشه راه برای مقابله با آسیب‌های احتمالی باشد. امری که چنانچه نسبت به آن بی توجه باشیم می تواند طبیعت سوخته را برای نسل های بعد به ارمغان بیاورد. بر این اساس با حضور در عرصه های منابع طبیعی برای بررسی راه‌های مقابله با حریق پای صحبت های رئیس اداره فنی جنگل داری و جنگل کاری اداره کل منابع طبیعی استان چهار محال و بختیاری نشستیم. او ایجاد «آتش بر»، سنگ چین و سایر اقدامات را از مهم ترین اقدامات کم هزینه برای مقابله با جنگل سوزی و مرتع سوزی دانست.
لزوم پیشگیری برای مقابله با آتش سوزی
علی حسین امینی، رئیس اداره فنی جنگل‌داری و جنگل کاری اداره کل منابع طبیعی استان چهار محال و بختیاری، با اشاره به علل آتش سوزی‌های این استان گفت: تراکم پوشش گیاهی به گونه‌ای است که اگر آتش اتفاق بیفتد راهی به جز ایجاد «آتش بر» نداریم. با توجه به دستورالعمل‌های فنی و تجربه انواع آتش بر این اقدام را انجام می دهیم.
او افزود: این اقدام پیشگیرانه به این گونه است که در منطقه ای که تراکتور حرکت می‌کند، ردیف شخم در جاهای مسطح است ایجاد می‌کنیم و یا سنگ چین در جاهایی که سنگ موجود است و تراکتور نمی‌رود قرار می دهیم. همچنین ایجاد خاکریز و علوفه چینی از دیگر اقدامات است.
امینی با اشاره به اینکه با ایجاد ردیف سنگ چین در دامنه شیب دار می توان فرسایش خاک را کنترل کرد و مانع از سرایت آتش به سایر نقاط شد، گفت: برای جلوگیری از آتش سوزی اقداماتی انجام داده ایم. سنگ چین از بهترین انواع آتش بر است که یکبار برای ایجاد آن هزینه می کنیم اما در مناطق پر تراکم باید فاصله درست کرد و خط آتش بر ایجاد می کنیم.
رئیس اداره فنی جنگل داری و جنگل کاری اداره کل منابع طبیعی استان چهار محال و بختیاری با اشاره به آسیب هایی که آتش سوزی ها به عرصه منابع طبیعی وارد می کند، گفت: هر کجا آتش می گیرد خاک آسیب می بیند. خسارتی که به خاک وارد می شود بیش از پوشش علفی است چرا که خاک پخته می شود و حرارت می بیند. در این مناطق ترمیم و احیا منطقه بیش ده سال زمان می برد و ممکن است بعد از 10 سال ترمیم شود.
او ادامه داد: پوشش گیاهی سپر حفاظتی است. اگر زمینی آتش بگیرد مانع نفوذ پذیری خاک در مقابل آب و در پی آن احتمال ایجاد روان آب می شود.
امینی در پایان با اشاره به اهمیت مشارکت مردمی در حفاظت از مناطق در برابر وقوع آتش سوزی، اظهار کرد: بومیان به صورت عرفی از دره ها و کوه ها حفاظت می کنند و بیشتر گزارشات ما هم محلی است.
یکی از شهرستان‌های مورد اهمیت در این استان شهرستان لردگان است. متخصصان زیست محیطی معتقدند این شهرستان می‌تواند نقطه ای حساس برای مقابله با اطفا حریق در زاگرس باشد چراکه به دو استان زاگرس نشین دسترسی دارد و می تواند به عنوان پایگاه مقابله با بحران عمل کند.
نبود امکانات برای اطفا آتش سوزی در زاگرس/ یک نیروی انسانی به ازای هر 8 هزار هکتار!
آیت حسنی، رئیس اداره منابع طبیعی شهرستان لردگان از توابع استان چهارمحال و بختیاری با بیان اینکه این استان می تواند از نقاط استراتژیک زاگرس برای اطفا حریق باشد، گفت: شهرستان لردگان 52 درصد جنگل ها و 40 درصد مراتع را در دل خود جای داده است و از نقاط استراتژیک است که میان دو استان خوزستان و کهگیلویه و بویر احمد قرار دارد.
او ضمن انتقاد از نبود امکانات برای اطفا حریق افزود: این منطقه در حال حاضر تنها 20 فلاکس بک و 7 دمنده دارد که برای اطفا حریق تحویل یاسوج داده ایم. 157 هزار هکتار جنگل و 143 هزار مرتع در این شهرستان قرار دارد و این تجهیزات برای یک پنجم این مساحت کفایت می کند.
رئیس اداره منابع طبیعی شهرستان لردگان از توابع استان چهارمحال و بختیاری با اشاره به اینکه متاسفانه در حال حاضر بهترین وسیله در استان های زاگرس نشین جهت اطفا حریق سرشاخه ها است، گفت: این شهرستان سه استان را می تواند پوشش بدهد اما از آنجایی که منطقه صعب العبور است و بالگرد نداریم سطح وسیعی طعمه حریق می شود.
حسنی در خصوص نیروهای انسانی برای اطفا حریق خاطر نشان کرد: در حال حاضر 30 مامور حفاظتی به ازای هر 8 هزار هکتار به صورت میانگین داریم اما بعضا در فضاهایی در حدود 20 هزار هکتار تنها یک مامور داریم که صعب العبور است.
رئیس اداره منابع طبیعی شهرستان لردگان از توابع استان چهارمحال و بختیاری ادامه داد: هیچ کاری از دست ماموران هنگام آتش سوزی ساخته نیست تنها اطلاع رسانی می کنند تا ما و محلیان ورود پیدا کنیم.
حسنی با تاکید بر نبود امکانات برای اطفا حریق بیان کرد: شرایط به گونه ای نیست که همیاران طبیعت و جوامع محلی را تجهیز کنیم. هیچ تجهیزاتی برای داوطلبین نداریم و با دست خالی فعالیت می کنیم.
به گفته او بحران مرز نمی شناسد و آتش سوزی مربوط به یک شهر نیست.
رئیس اداره منابع طبیعی شهرستان لردگان از توابع استان چهارمحال و بختیاری با اشاره به احداث ساختمانی برای اطفا حریق در زاگرس بیان کرد: ساختمانی در حال احداث هستیم که مخصوص اطفا است و حدود یک سال است که از سوی پیمانکار تحویل داده شده است و به دلیل اینکه تجهیز نشده و اعتباری نداریم خالی مانده است. لازم است با توجه به استراتژیک بودن شهرستان برای تجهیزات اعتباری در نظر گرفته شود تا بتوانیم آن را تجهیز کنیم. این پایگاه برای سه استان چهار محال، کهگیلویه و خوزستان می تواند خدمات رسانی کند و استراتژیک است.
یکی از نقاطی که در این استان طی سال جاری دچار حریق شده است منطقه کارون 4 است. این عرصه منطقه ای گردشگری بوده و عامل آتش سوزی این افراد قلمداد می شوند. در ادامه به این نقطه سری زدیم تا شاهد وضعیت سوخته زاگرس باشیم.
احیا جنگل سوخته بعد از 15 سال/ دستگیری دو گردشگر در پی آتش سوزی های اخیر
جلیل پیران، مسئول سرجنگلبانی بخش منج شهرستان لردگان، با اشاره به روش احیا جنگل گفت: ورود دام در ابتدا ممنوع می شود و قسمت هایی از آن بذرکاری و نهال کاری صورت گرفت. با قرق کردن منطقه احیا خواهد شد از این رو می توان عنوان کرد جنگلی که آتش می گیرد بعد از 10 تا 15 سال احیا شود.
او افزود: با انجام برخی از اقدامات کمک حال جنگل می توان زمان احیا را کوتاه کرد که بحث جلوگیری از امراض، بهداشت و... در میان است.
پیران با اشاره به آتش سوزی که سال جاری این استان را به خود درگیر کرد، اظهار کرد: مرز استان چهارمحال و خوزستان در پشت مخزن سد کارون 4 دچار حریق شد که منطقه ای گردشگری بوده است. این منطقه از سکنه خالی است و بر اثر سهل انگاری گردشگران که از خارج شهرستان حاضر می شوند منطقه آتش گرفته است. 8 هکتار اطفا حریق شده و پوشش علفی از بین رفته اما خوشبختانه درختان آن از بین نرفته اند.
به گفته مسئول سرجنگلبانی بخش منج شهرستان لردگان دو نفر که باعث و بانی حریق بودند دستگیر شده اند.
او با اشاره به اینکه اگر این آتش سوزی اطفا نمی شد ممکن بود آتش سوزی گسترده ای رخ دهد، افزود: منطقه صعب العبور است و دسترسی به آن آسان نیست. برای خاموش کردن نیروهای مردمی و وسایل اولیه در اختیار قرار گرفت و منطقه نجات پیدا کرد.
به گفته او آتش سوزی در کارون 4ظرف 4 ساعت اطفا شد.
پیران با اشاره به خسارت وارده به این منطقه در پی آتش سوزی اظهار کرد: به ندرت درختان آسیب دیده اند.با توجه به شرایط فعلی و بحث کرونا می طلبید سختگیرانه عمل می شد و دستگاه های ذیربط می توانستند از ورود افراد به مناطق جلوگیری کنند. این منطقه با دست خالی و امکانات کم اطفا شده است و لازم است امکانات بیشتری در اختیار قرار بگیرد.
فکری به حال دل سوخته زاگرس کنیم
برخی عرصه های زاگرس طی سال جاری دچار حریق شد که استان چهار محال و بختیاری از جمله این عرصه ها بوده است. گرچه میزان این آتش سوزی ها تا این لحظه کمتر از سایر نقاط بوده اما این امر می تواند زنگ خطری برای این نقطه ایران که صعب العبور هم است، باشد. نبود امکانات و تجهیزات برای اطفا حریق، دست های خالی بومیان، صعب العبوری منطقه، حضور گردشگران و عدم آموزش نسبت به حفاظت از این عرصه ها، نبود بالگرد و هزاران عامل دیگر از جمله خطرات این منطقه در مقابله با آتش است. جنگل های سوخته اگر بلوط در خود جای ندهد بیش از 10 سال زمان برای بازگشت به طبیعت نیاز دارد. ذخیره گاه های جنگلی همگی سرمایه های کشورمان است که این روزها حال خوبی ندارند.درست می گویند که پیشگیری بهتر از درمان است. فکری به حال دل سوخته زاگرس کنیم! اینجا دست های حامیان خالی است.