آیا مرد می‌تواند پس از طلاق طلا‌های زن خود را پس بگیرد؟

به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری برنا؛ یکی از مواردی که هنگام طلاق زوجین با آن مواجه می‌شوند و باید در خصوص آن تعیین تکلیف شود بحث حق و حقوق هر یک از طرفین است. این حق و حقوق می‌تواند برای زوجه نفقه، مهریه، اجرت المثل و امثال آن باشد و برای زوج می‌تواند گرفتن هدایا یا طلا‌های باشد که به مناسبت‌های مختلف در طول زندگی مشترک یا در طول دوران نامزدی به همسر خویش اعطا کرده است. حال سوالی که ممکن است برای زوج پیش بیاید این است که وی می‌تواند بعد از طلاق دادن زوجه، اقدام به استرداد طلا‌های داده شده به وی نماید یا نه؟

طلا و جواهراتی که مرد در هنگام عقد یا زندگی مشترک به زوجه می‌دهد اغلب به عنوان هبه تعریف شده اند، هبه در لغت به معنای بخشش و دادن چیزی به کسی بدون دریافت مالی در قبال آن است لازم به ذکر است که واهب (هبه کننده) می‌تواند هبه را به دریافت مال یا به شرط خاصی مشروط کند مثل موردی که زوجه به زوج می‌گوید مهریه ام را به شما می‌بخشم به شرط اینکه طلاقم دهید.

طبق قانون مدنی هم هبه عبارت است از عقدی که به موجب آن یک نفر مالی را به صورت رایگان به فرد دیگری می‌بخشد بعد از این بخشش فردی که مال را در اختیار گرفته است به عنوان مالک مال شناخته شده و می‌تواند هر گونه دخل و تصرفی در مال هبه شده، داشته باشد.

ماهیت حقوقی عقد هبه

اما پاسخ این سوال که آیا مرد می‌تواند پس از طلاق طلا‌های همسر خود را پس بگیرد به ماهیت حقوقی عقد هبه برمی گردد یعنی باید ببینیم که آیا هبه عقدی لازم است یا جایز، عقد لازم عقدی است که هیچ یک از طرفین معامله نمی‌توانند آن را بر هم بزنند جز در موارد خاصی که قانون معین کرده است؛ این موارد خاص می‌تواند استفاده از خیارات قانونی باشد؛ مانند عقد بیع و اجاره؛ در عقد بیع هیچ یک از بایع و مشتری حق بر هم زدن معامله را بدون رضایت دیگری ندارد، مگر در مواردی که قانون معین کرده است، مثلا چنانچه بایع، مغبون شده باشد (فریب خورده باشد) و این غَبن فاحش باشد می‌تواند قانونا و با استناد به خیار غبن معامله را فسخ کند. در مقابل عقد لازم عقد جایز قرار می‌گیرد عقد جایز عقدی است که هر یک از طرفین هر وقت که بخواهند، بتوانند آن را بر هم زند.

اگر هبه را عقد جایز بدانیم شخص هبه کننده هر زمان که بخواهد می‌تواند این عقد را به هم بزند و مال هبه شده را دوباره از آن خود نماید، اما این رجوع به هبه باید در شرایط خاصی صورت بگیرد، اما اگر هبه را عقدی لازم بدانیم به محض تحقق آن دیگر امکان بر هم زدن عقد و رجوع از آن برای هبه کننده وجود ندارد. در این خصوص اختلاف نظر‌های زیادی میان حقوقدانان وجود دارد و نظر واحدی مبنی بر اینکه هبه عقدی لازم است یا جایز وجود ندارد.

شرایط رجوع از هبه

در صورتی که عقد هبه را یک عقدی جایز بدانیم شخص هبه کننده هر زمان که بخواهد می‌تواند این عقد را بر هم زند و مال هبه شده را دوباره از آن خود نماید. اما این رجوع به هبه باید در شرایط خاصی صورت بگیرد این شرایط عبارتند از:

۱- زمانی زوج می‌تواند تقاضای استرداد طلا از زوجه نماید که این مال هدیه داده شده از بین نرفته باشد.

۲- هنگامی استرداد طلا از زوجه برای زوج قابل اقامه است که مالکیت مال هبه شده انتقال داده نشده باشد.

۳- اگر در مال هبه شده تغییراتی صورت گیرد زوج نمی‌تواند تقاضای استرداد طلا از زوجه را داشته باشد.

۴- در صورتی که هبه صورت گرفته از نوع هبه معوض (یعنی در ازای مال یا حقی دیگر) باشد و عوض هبه هم دریافت شده باشد، زوج دیگر نمی‌تواند از زوجه تقاضای استرداد طلا نماید.

استرداد طلا‌هایی که به عنوان هدیه به زن داده نشده است

همان طور که گفته شده طلا‌ها و هدایای که مرد یا خویشاوندان وی به مناسبت‌های مختلف به زن هدیه داده‌اند متعلق به وی است و می‌تواند هر گونه دخل و تصرفی در آن‌ها داشته باشد. اما اگر این طلا‌ها به عنوان هدیه به زن داده نشده باشد، مرد می‌تواند به هنگام طلاق، تقاضای استرداد طلا از زن را در دادگاه مطرح کند.

به عنوان مثال مرد می‌تواند ادعا کند که طلا‌ها به عنوان امانت در دست زن بوده است مثلا مرد طلا‌ها را به عنوان سرمایه خریده است و به زن سپرده تا از آن‌ها نگهداری کند. البته مرد برای اینکه بتواند در خصوص استرداد طلا از زوجه درخواستی داشته باشد باید بتواند برای ادعای خود سندی همانند فاکتور خرید طلا و جواهرات را ضمیمه تقاضای خود نماید در غیر این صورت امکان اثبات این تقاضا برای مرد بسیار سخت می‌باشد.

مرجع رسیدگی به دعوای استرداد طلا از زوجه

اگر دادخواست استرداد طلا از طرف زوج داده شود مرجع رسیدگی به این دعوی، دادگاه محل اقامت خوانده (زوجه) می‌باشد در غیر این صورت این دادخواست باید در دادگاه محل انعقاد عقد ازدواج زوجین تقاضا شود.