به گزارش خبرنگار گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری برنا، برنامه‌هایی مثل «عصر جدید»، «دورهمی»، «خندوانه»، «برنده باش» و... با ساختار و فرم متفاوت توانسته‌اند در سال‌های اخیر پربیننده‌ترین آثار تلویزیون باشند. در گفت‌وگو با اهالی تلویزیون و چند کارشناس به دلایل موفقیت این برنامه‌ها و آسیب‌شناسی آن‌ها پرداختیم که در ادامه می‌خوانید:
مسعود روشن‌پژوه: مدیران تلویزیون باید بدانند که فضای مجازی و تلویزیون دو مدیوم کاملاً متفاوت هستند/ معیارهای داوری «عصر جدید» ضعیف هستند/ برنامه‌های اسپانسر محور احتمال موفقیت بیشتری دارند!
مسعود روشن‌پژوه، مجری، تهیه‌کننده و کارگردان برنامه‌های تلویزیونی، در گفت‌وگو با خبرنگار گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری برنا، اظهار داشت: به نظر من اصلی‌ترین دلیل موفقیت چند برنامه تلویزیونی که این روزها مخاطبان بسیاری دارند زمان پخش مناسب و استفاده از عوامل حرفه‌ای تلویزیون است.
روشن‌پژوه تصریح کرد: از طرفی ممیزی برای برنامه‌هایی مثل «دورهمی»، «عصر جدید» و «خندوانه» بسیار کمتر است. در هیچ برنامه‌ای مجری نمی‌تواند و اجازه ندارد از مهمانش بپرسد که تا بحال عاشق شده یا خیر. وقتی ممیزی کم‌رنگ‌تر شود طبیعی است دست برنامه‌سازها برای تولید برنامه بازتر شده و در نتیجه جذب مخاطب راحت‌تر می‌شود. برنامه‌هایی مثل «دورهمی» و «عصر جدید» و دیگر برنامه‌های اینچنین حدفاصل بین فضای مجازی و تلویزیون هستند و بیشتر برای این ساخته می‌شوند که در فضای مجازی فالوور جمع شود و در شرایطی که این اتفاق رخ می‌دهد طبیعی است که برنامه مورد استقبال مخاطب قرار گیرد.
او افزود: مدیران تلویزیون باید بدانند که فضای مجازی و تلویزیون دو مدیوم کاملاً متفاوت هستند و در بهترین حالت می‌توانند مکمل یکدیگر باشند. زمانی هیچوقت ماهواره را هیچ مدیری قبول نداشت و اسمی از آن نمی‌برد اما پس از اینکه رقابت جدی شد تصمیم گرفتند که به نقد برنامه‌های ماهواره بپردازند. فضای مجازی نیز چنین وضعیتی در تلویزیون دارد، زمانی اینستاگرام و تلگرام را تلویزیون به رسمیت نمی‌شناخت اما پس از مدتی کانال‌های تلگرام و پیج‌های اینستاگرام از تلویزیون سر در آوردند.
این مجری در ادامه گفت: به هر حال این برنامه‌های آنتن را پر کرده‌اند اما وضعیت عجیب تلویزیون مخاطب را در دوگانگی قرار داده و می‌بینیم به عنوان مثال در یک شبکه یک روحانی در برنامه از اشکالات شرعی غیبت در حال صحبت است و این کار را نهی می‌کند و یک برنامه اسپانسرمحور که ممیزی برای آن کمتر لحاظ می‌شود همان لحظه در شبکه‌ای دیگر دقیقاً مجری‌اش مشغول غیبت یک نفر است.
این مجری قدیمی تلویزیون در ادامه اظهار داشت: موضوعات زردی مثل طلاق و ازدواج بازیگران و هنرمندان تا چه زمان می‌تواند برای مردم جذاب باشد را نمی‌دانم اما به هر حال این موضوعات نیز به مرور جذابیت خود را از دست می‌دهند. تلویزیون با این برنامه‌ها مردم را به فضول بودن تشویق می‌کند و به نوعی فضول بار می‌آورد. من در بسیاری از این برنامه‌های نکات اخلاقی و حتی رعایت اصول اخلاقی را نمی‌بینم. تاک شو از زمان اختراع تلویزیون وجود داشته و همچنان جزو پربیننده‌ترین برنامه‌های این رسانه است اما تاک شوها اصولی دارند که باید رعایت شود، باید پرسش‌ها صادقانه پاسخ داده شوند، در همه جای دنیا وضعیت به همین شکل است و خبرنگارهای پاپاراتزی وجود دارند که اگر یک هنرمند مقابل دوربین دروغ بگوید خبرنگاران پاپاراتزی حقیقت گفته‌هایش را پیدا کرده و او را لو می‌دهند اما در ایران هر کس هر پاسخی که دلش بخواهد می‌دهد. در شهرستان‌ها عوامل سرگرم‌کننده نسبت به تهران و مراکز استان‌ها کمتر است و میزان تأثیرپذیری مردم از برنامه‌های تلویزیون بسیار بالاست.
مجری برنامه «مسابقه محله» تصریح کرد: برنامه «خندوانه» ترکیبی از برنامه‌های موفق تلویزیون در سال‌های گذشته است، برنامه‌هایی مثل «مسابقه محله»، «عمو قناد» و... را در «خندوانه» می‌توان دید که البته کار درستی است. برنامه‌ای مثل برنامه «عصر جدید» یک برنامه کاملاً کپی از برنامه‌های دیگر در شبکه‌های ماهواره‌ای است که با کیفیت بیشتر در همین روزها پخش می‌شوند. در این برنامه‌ها افرادی که حاضر می‌شوند و اجرا دارند اگر بتوانند امتیاز کافی را دریافت کنند و مورد توجه مخاطبان قرار گیرند توسط خود شبکه و عوامل تولید برنامه حمایت شده و به نوعی آینده درخشانی در انتظارشان است اما در برنامه‌های استعدادیابی ما چنین اتفاقاتی رخ نمی‌دهد و افراد تنها برای کسب یک مقام یا دیده شدن برنامه‌ای اجرا می‌کنند و کنار می‌روند.
روشن‌پژوه در ادامه اظهاراتش گفت: استفاده از فرمتی که پیش‌تر در کشورهای دیگر برای برنامه‌سازی نتیجه‌بخش بوده اتفاق خوبی است اما شرط مثبت دانستن آن ایرانیزه شدن این طرح و ایده است. برنامه‌های ما باید با فرهنگ خودمان همخوانی داشته باشند. هیأت داوران باید در زمینه‌های مختلف متخصص باشند و افراد صاحب نظری باشند، به نظر من هیأت داوران «عصر جدید» می‌توانست قوی‌تر باشد و در حال حاضر در این برنامه خیلی مواقع نمی‌توان تشخیص داد که یک نفر بر چه اساس امتیاز کامل می‌گیرد یا یک نفر بر چه اساس حذف می‌شود؛ به نظر من معیارهای داوری در برنامه احسان علیخانی بسیار ضعیف است.
این مجری در پایان تصریح کرد: امروز برنامه‌های اسپانسرمحور با توجه به اینکه تلویزیون به شدت نیازمند اسپانسر است احتمال موفقیت بیشتری دارند. یک اسپانسر اصرارهایی در ساختار برنامه دارد که تلویزیون مجبور است بپذیرد و به همین دلیل می‌بینیم که چند برنامه با استقبال خوبی مواجه شده ولی دیگر برنامه‌های تلویزیون که شاید حتی زحمت بیشتری برای آن‌ها کشیده شده اصلاً دیده نمی‌شوند.
کیوان امجدیان: کپی بودن برای برنامه‌های تلویزیونی امتیاز منفی نیست
کیوان امجدیان، منتقد سینما و تلویزیون، در گفت‌وگو با خبرنگار گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری برنا، اظهار داشت: به نظر من در برنامه‌سازی تلویزیون خواسته‌ها و علاقه‌مندی‌های مردم باید بیشتر مورد توجه قرار بگیرد. در کشورهایی که تعداد برنامه‌های موفق‌شان بسیار بالاست از کارشناسان و تحلیلگران بسیاری برای کشف علایق و سلائق مردم در برنامه‌سازی استفاده می‌شود.
امجدیان خاطرنشان کرد: برنامه‌سازهای خارجی در کشورهای دیگر مجبور به کشف عوامل موفقیت آثارشان هستند چون از آنجا که این برنامه‌ها درآمد خود را از میزان بازدید به دست می‌آورند اگر خواسته‌های مردم را مدنظر نداشته باشند اثرشان با شکست مواجه شده و امکان ادامه ساخت آن وجود ندارد.
او افزود: اگر نگاهی به آثار موفق داشته باشیم متوجه می‌شویم که این آثار بیشتر مربوط به دو شبکه سه و نسیم می‌شوند. شبکه نسیم که قدمت چندانی در قیاس با دیگر شبکه‌ها ندارد به خوبی توانست با در نظر گرفتن و لحاظ کردن خواست و سلیقه مردم و ساخت برنامه‌های با کیفیت امروز جایگاه ویژه‌ای در رسانه ملی داشته باشد و به یکی از بهترین شبکه‌های تلویزیون تبدیل شود.
این منتقد در ادامه گفت: در شبکه سه نیز به نظر می‌رسد طی سال‌های اخیر که مدیران جوانی به آن راه پیدا کردند برای رسیدن به نتیجه‌ای خوب در برنامه‌سازی شرایط را تحلیل کردند و در واقع با در نظر گرفتن سلیقه شخصی خود جلو نرفتند. البته نباید از این نکته غافل شد که در مدیریت شبکه‌های تلویزیون نقدهای بسیاری وجود دارد و من تنها به نکات مثبت در بحث برنامه‌سازی اشاره کردم. این اتفاق در حوزه سریال‌سازی شبکه یک نیز رخ داد می‌بینیم که از ابتدای سال جاری پربیننده‌ترین سریال‌ها مربوط به این شبکه می‌شود.
بیشتر بخوانید:
سیروس مقدم؛ مردی که تمام نمی‌شود/ جواب دوپینگ بازیگر ممنوعه آمد!/ مهران مدیری کماکان جذاب/ امین حیایی در «عصر جدید» احیا شد!/ فهیمه و هما به رنگ زندگی/ ارسطو و بهبود با پایتخت کاریزماتیک شدند!
پایتخت؛ دوپینگِ تلویزیونی که در عصرجدید با کامیون سواری به دورهمی نمی رسد!
امجدیان درباره کپی بودن برخی برنامه‌های تلویزیون خاطرنشان کرد: کپی بودن صرفا یک عیب در برنامه‌سازی محسوب نمی‌شود. اگر در شبکه‌های خارجی از یک برنامه استقبال شده عیبی ندارد که ما هم از فرمت آن استفاده کنیم و آثاری با کیفیت بسازیم که مردم نیز از آن‌ها استقبال کنند. کپی به خودی خود بد نیست، برنامه استعدادیابی تنها در یک کشور ساخته نشده، در تلویزیون کشورهای بسیاری می‌توان این برنامه را دید و مردم ما هم حق دارند که اثری با این فرمت در رسانه ملی داشته باشند. شائبه کپی بودن در ابتدا به برنامه «دورهمی» نیز وارد بود و می‌گفتند که «دورهمی» از یک برنامه هندی کپی شده است اما اگر امروز این برنامه مورد استقبال قرار گرفته هیچ عیبی در کپی بودن آن نمی‌توان دید. ارزش کار تولیدکنندگان «دورهمی» در کیفیت این اثر است، اگر به جای مهران مدیری شخص دیگری مجری «دورهمی» بود قطعاً این برنامه چنین کیفیت و بازخوردی نداشت. اگر خلاقیت بر کپی بودن اثر غالب شود نمی‌توان کپی بودن را امتیازی منفی برای برنامه دانست.
این منتقد تصریح کرد: در برنامه‌هایی که معمولاً در فضای مجازی نیز بخش‌هایی از آن پخش می‌شود من به نمونه‌هایی برنخوردم که نیاز به ممیزی در آن احساس شود. در صداوسیما قاعده‌ای وجود دارد که این برنامه‌ها نیز از آن‌ها نمی‌توانند عبور کنند و اگر نکات جالبی در آن‌ها دیده می‌شود به نظرم مربوط به خلاقیت مجریانی مثل احسان علیخانی و مهران مدیری است. مدیران باهوش در شبکه‌های مختلف دست افراد خلاق را باز می‌گذارد و مدیری که باهوش نباشد این کار را نمی‌کند.
او در پایان گفت: تلویزیون چاره‌ای جز جدی گرفتن فضای مجازی نارد. اگر تأثیرپذیری از این رسانه بد باشد هم نمی‌توان آن را نادیده گرفت و باید به آن توجه کرد. امروز نمی‌توان با قواعد سال‌های گذشته به برنامه‌سازی فکر کرد و دیگر نمی‌توان انتظار داشت که با پخش یک سریال یا برنامه پربیننده خیابان‌ها خلوت شوند، مخاطبان می‌توانند پس از پخش این برنامه را در فضای مجازی ببینند و فضای مجازی هم هر بخش جذابی که در اثر وجود داشته باشد را برمی‌دارد و به نوعی بازپخش می‌کند. برنامه‌سازها امروز باید برای دیده شدن در فضای مجازی نیز برنامه‌ریزی داشته باشند.