به گزارش گروه سیاسی خبرگزاری برنا؛ کُره‌ای‌ها که روزی، جزو پنج خریدارِ نفت ایران بوده و حتی پس از چین به عنوان دومین واردکننده آسیاییِ نفت از ایران بودند، با تبعیت از دستورِ دونالد ترامپ مبنی بر ممنوعیتِ خریدِ نفت از ایران، خریدِ فرآورده‌های نفتی از ایران را به صفر رساندند تا جایی که پولِ خریدهای قبلی خود را تسویه نکرده و اکنون بیش از دو سال است که بیشترین، منابعِ مالی بلوکه شده ایران در خارج از کشور را در اختیار دارند.
در آذر ماه 97 پس از دیدار مقامات کُره‌ای با مقامات ایرانی، قرار شد طرف کُره‌ای به جای پرداخت پول، به ایران کالا بدهد که همین را هم انجام نداد و تنها به محموله داروییِ نیم میلیون دلاری در قبال بدهی 7 میلیارد دلاری اکتفا کرد. مسئله‌ای که با کنایه «سید عباس موسوی»، سخنگوی وزارت امور خارجه، به چشم بادامی‌ها نیز همراه بود. او در این باره گفت: «زحمت کشیده‌اند. ما چیزی حدود دو سال با کره جنوبی مذاکره داشتیم ولی کره‌ای‌ها در این زمینه به آمریکایی‌ها گوش می‌دهند و برای پرداخت بدهی‌شان منتظر پاسخ مثبت آمریکا بودند.» موسوی همچنین گفته بود: «به صراحت به کره جنوبی اعلام کردیم که بهانه کره جنوبی قابل قبول نیست.» حال روزها و ماه‌ها می‌گذرند و بیش از دو سال است که بدهی کُره به ایران همچنان پابرجاست.
به هر روی، فرارِ کُره‌ای‌ها از پرداخت طلب 7 میلیارد دلاری به بهانه مخالفتِ آمریکا با داد و ستد با ایران، گزاره روشنی برای طرفِ ایرانی نیست. چشم بادامی‌ها که مدعیِ رایزنی با آمریکا برای بازگرداندن پول بلوکه شده ایران بوده‌اند، با گذشت بیش از دو سال هنوز نتوانسته‌اند بدهی خود را به ایران پرداخت کنند. این در حالی است که از سوی مقامات ایرانی، پیشنهادات متنوعی برای بازگرداندن این بدهی به طرفِ کُره‌ای داده شده است. رایزنی‌های متعددِ مقامات ایرانی و پیشنهادات متنوع خرید محصولات از تجهیزات فنی و مهندسی تا خرید دارو و محصولات بهداشتی و درمانی، هیچ کدام به سرانجامی نرسیده و گویا تنها به محموله نیم میلیارد دلاری بسنده شده که در برابر طلبِ ایران که بین 7 تا 9 میلیارد دلار است، رقمی نیست.
حال چندی پیش، ماجرای این بدهی، به دنبال انتقادِ اخیر رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و کره جنوبی از آنچه کارشکنی و عدم همکاری کره جنوبی به خصوص در زمینه آزادسازی پول‌ها و دارایی‌های ایران خوانده شده، وارد فاز تازه‌ای شد.
«حسین تنهایی» با بیان اینکه، اقدام قانونی برای آزادی پول‌های مسدودشده ایران در کره جنوبی دشوار و زمان‌بر است، در گفت و گو با برنا تصریح کرد: «با ایجاد شرایط بغرنج اقتصادی پس از شیوع ویروس کرونا و مشکلات متعدد برای کشورمان، از کره جنوبی خواسته شد تا دست‌کم ۵۰ میلیون دلار برای تهیه غذا و دارو در این بحران، به ایران بدهد اما این کشور سر باز زده و حتی نه تنها برای آزادسازی پول‌های بلوکه شده ایران کاری نمی‌کند بلکه "ووری بانک" کُره اعلام کرده "حق‌‌العمل و اجرت نگهداری پول" را هم از ایران می‌خواهد!.»
طرح این انتقاد از سوی رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و کره جنوبی با واکنش‌های بسیاری مواجه شد تا جایی که رئیس‌جمهور به «عبدالناصر همتی»، رییس کل بانک مرکزی، دستور داد با همکاری وزارت امور خارجه موضوع را از طریق سیاسی دوجانبه و مسیر حقوقی، نهادهای مالی و مجامع بین‌المللی مورد پیگیری قرار دهد.
روحانی، ممانعت کره جنوبی در استفاده ایران از منابع بانک مرکزی برای خرید کالاهای اساسی، دارو و اقلام انسان دوستانه را پذیرفتنی ندانست و گفت: «ایران انتظار دارد دولت کره جنوبی هرچه سریع‌تر این محدودیت را برطرف کند.»
در ادامه واکنش‌ها، رئیس کل بانک مرکزی نیز از مانع‌تراشی کره جنوبی در دسترسی به منابع ارزی ایران حاصل از صادرات نفت که در بانک‌های این کشور قرار دارد، انتقاد کرد. همتی با بیان اینکه درآمدهای حاصل از صادرات خود را در در بانک‌های کره جنوبی دریافت کرده‌ایم اما مسئله این است که منابع ما به طور غیرقانونی در بانک‌های کره‌ای مسدود شده است، تاکید کرد: «قصد داریم از منابع خود در بانک‌های کره‌ای برای خرید مواد غذایی و پزشکی استفاده کنیم که صراحتاً مشمول تحریم‌های یکجانبه ایالات متحده نمی‌شوند.»
این واکنش‌ها در حالی مطرح شده بود که از حدود ماه‌ها پیش، زمزمه‌های گلایه و انتقاد تهران نسبت به رفتار سئول بابتِ پس ندادن پول‌های ایران و رفتارهای غیردیپلماتیک و غیرسازنده این کشور، هر روز بیشتر از قبل می‌شد و ایران بیش از یک سال و نیم، صبر کرده است.
در واقع بدعهدی کره‌جنوبی در قبالِ این بدهیِ 7 میلیارد دلاری به ایران ختم نمی‌شود اخیرا خبری مبنی بر مسدودشدن حساب‌های بانکی ایرانیان مقیم کُره و مشکل در افتتاح حساب توسط آنها منتشر شد که هر چند به گفته پویا فیروزی، دبیر کل اتاق ایران و کره جنوبی، تا حدودی این مشکل حل شد اما در واقع از زمان ایجاد مشکلِ افتتاح حساب برای ایرانیان مقیم کره جنوبی، دولت کره جنوبی در بیانیه‌ای اعلام کرده بود که «به منظور رفع این مشکل که بر اساس آن ایرانیان مقیم بدون دلیل موجه از دریافت خدمات بانکی محروم شده‌اند در حال تلاش و رایزنی با موسسات و نهادهای داخلی است.» البته ناگفته نماند که طرف کُره‌ای همواره بر این مسئله تاکید داشته که هم به علت تحریم‌های آمریکا و هم نپیوستن کامل ایران به FATF، مراودات بانکی با ایران دچار مشکل شده است.
این موضعِ کُره‌ای نیز البته بی‌جواب نماند. به گفته «کمال دهقانی فیروزآبادی»، عضو پیشین کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس که به عنوان عضو گروه دوستی ایران و کُره در مجلس دهم نیز فعالیت کرده است، «به رغم همه بهانه‌هایی که وجود دارد از جمله FATF و یا فشارهای آمریکا، مقامات کره جنوبی باید تصمیم بگیرند که منافع بلندمدت اقتصادی خود را فدایِ جاه طلبی‌های آمریکا در عرصه روابط بین الملل نکنند. دیدگاه آمریکا در عرصه روابط بین‌الملل زیاد طول نخواهد کشید و به تعبیری غروبِ این دیدگاه آمریکا نزدیک است. اگر همه کارشناسان کره‌ای، نگاهی راهبردی به همه مسائل داشته باشند یقینا مواضع بهتری را اتخاذ خواهند کرد.»
این نماینده پیشین مردم تفت و میبد درباره بدعهدی کُره‌ای در قبال تعهداتشان به ایران مبنی بر بازنگرداندن 7 میلیارد بدهی به ویژه در شرایط تحریمی به خبرنگار سیاسی برنا گفت: مسئله ایران و کره در حقیقت یک روابط خوب اقتصادی بود که همچنان هم زمینه‌های توسعه این همکاری اقتصادی نیز پابرجا است، منتهی این اقدام کرُه جنوبی مبنی بر پس ندادن بدهی، به نوعی در زمانی صورت می‌گیرد که آمریکا در حال سازماندهی تحریم‌های اقتصادی و سیاسی، علیه ایران است.»
دهقانی با بیان اینکه ما باید به منافع درازمدت خود نگاه کنیم، تصریح کرد: «انتظار می‌رود که کره جنوبی بر اساس توافقات دو جانبه، تعاملات سازنده، مطابق با قراردادهای منعقده و راهبرد بلندمدتی که با ایران دارد، رفتار کند و اجازه ندهد کار به مراجع حقوقی بین‌المللی کشیده شود. بنابراین ما در این شرایط انتظارِمان از کُره‌جنوبی بسیار زیاد است.»
با اشاره به گفته این عضو گروه دوستی ایران وکُره، اکنون باید منتظر ماند که آیا مشکل پول های مسدود شده ایران در کره جنوبی به ایران مانند رفع مشکل افتتاح حساب ایرانیان مقیم کُره حل می شود و به ایران بازمی‌گردد یا اینکه کُره‌ای همچنان به مسئولیت نداشتنِ خود در قبال بدهی ایران به بهانه فشارهای آمریکا، ادامه می دهند. 5