به گزارش گروه روی خط رسانه‌های خبرگزاری برنا؛ سردار شهید قاسم سلیمانی، فرمانده پیشین نیروی قدس سپاه در تاریخ سی‌ام آبان ۱۳۹۶ طی نامه‌ای به رهبر معظم انقلاب پایان سیطره گروه تروریستی داعش را اعلام کرد و پس از آن «حسن روحانی» رئیس جمهوری ایران، «حیدر العبادی» نخست‌وزیر سابق عراق، «ولادیمیر پوتین» رئیس جمهوری روسیه و... از شکست کامل داعش در سوریه و عراق خبر دادند.
اگرچه پس از این اتفاق گروهک تروریستی، برخی فعالیت‌های خود را پیش برد، در نهایت نیرو‌های دموکراتیک سوریه در سوم فروردین ۱۳۹۸ پس از هفته‌ها نبرد در شهر باغوز اظهار داشتند که آخرین منطقه تحت کنترل داعش هم از تصرف آن‌ها خارج شده است تا به این ترتیب خلافت خودخوانده آن‌ها برای همیشه به پایان برسد.
ولی این طور که رسانه‌های غربی در روز‌های اخیر گزارش دادند، گروهک تروریستی داعش خانه امن خود در شبکه‌های اجتماعی را رها نکرده است و همچنان به فعالیت‌های مخفیانه در فیس‌بوک ادامه می‌دهد.
در آخرین خبر‌ها گفته شد حساب‌های کاربری داعش در شبکه اجتماعی فیس‌بوک هنوز به‌عنوان راهی مخفیانه برای پیشبرد فعالیت‌های آن‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد و اعضای داعش برای جلوگیری از شناسایی، اقدامات خود را در بستر شبکه‌های اجتماعی پیش می‌برند. ولی داعش در دنیای آنلاین چه فعالیت‌هایی می‌کند؟
یک قلمرو دیجیتالی
با وجود آنکه در ماه‌های اخیر به ندرت خبری از اقدامات تروریستی داعش به‌گوش رسیده، ولی بررسی‌ها نشان می‌دهد که آن‌ها بخش اعظم فعالیت‌های خود را به‌صورت مخفیانه در شبکه‌های اجتماعی و بخصوص فیس‌بوک پیش می‌برند. یکی از تاکتیک‌هایی که اعضای این گروه هم‌اکنون به کار می‌گیرند ادغام کردن مطالب خود با محتوای خبری واقعی است تا اخبار مورد نظر آن‌ها از طریق رسانه‌های جمعی به گوش مخاطبان برسد و به‌عنوان مثال تصاویر خبری برخی رسانه‌ها با موسیقی‌های اختصاصی داعش به انتشار می‌رسند. این گروه همچنین توانسته است برخی حساب‌های کاربری فیس‌بوک را سرقت کند تا آموزه‌های نظامی خود را در آن‌ها نشر دهد. فیس بوک می‌گوید تاکنون هیچ روش ویژه‌ای برای مقابله با تبلیغات تروریستی در نظر نگرفته است و به همین خاطر امکان شناسایی فعالیت‌های مخفیانه داعش برای آن‌ها وجود ندارد.
«مؤسسه گفت‌وگوی استراتژیک» (ISD) که مطالعات اخیر را انجام داده تا فعالیت‌های زیرزمینی داعش در شبکه‌های اجتماعی را شناسایی کند در گزارش اخیر خود اعلام کرد ۲۸۸ حساب کاربری فیس‌بوک را که به نوعی با شبکه داعش در ارتباط بودند، ظرف سه ماه گذشته شناسایی کرده است و همچنان به تلاش‌های خود ادامه می‌دهد تا فعالیت دیگر صفحات وابسته به این شبکه را ردیابی کند.
گروه ویژه داعش که وظیفه نشر محتوا در شبکه‌های اجتماعی را به عهده دارد دو روش ویژه پیش روی خود قرار داده است تا به‌صورت خودکار یا دستی از طریق سیستم‌های مدرن صفحات فیس‌بوک را به‌روز‌رسانی کند و این فرآیند هوشمندانه باعث شده است هر مطلبی که در این صفحات به اشتراک گذاشته می‌شوند ده‌ها هزار بار دیده شوند. تنها عکس‌العمل فیس‌بوک در این زمینه این بود که هفته گذشته با انتشار یک بیانیه اعلام کرد تمامی صفحات یاد شده را حذف کرده است و البته قادر نیست صفحات مشابه را که هم‌اکنون در حال فعالیت هستند شناسایی کند. مؤسسه گفت‌وگوی استراتژیک در گزارش اخیر خود همچنین توضیح داد شبکه‌های حامیان گروه تروریستی داعش در حال طرح‌ریزی، آماده‌سازی و اجرای یورش‌های هماهنگ در سایر صفحات فیس‌بوک هستند و در این راستا طرحی را برای هک و انتشار مطالب مورد نظر خود در صفحات وابسته به مقامات سیاسی دولت امریکا پیش می‌برند.
محققان این مرکز همچنین می‌گویند زمان انتشار همزمان دستورالعمل‌های جامع داعش در حساب‌های کاربری فیس بوکی را شناسایی کرده و دریافته اند که اخبار و اطلاعیه‌های ویژه این گروه به‌صورت یکپارچه و همزمان در صد‌ها صفحه وابسته به آن‌ها منتشر می‌شود.
لازم به ذکر است طی هفته‌های اخیر صفحه دونالد ترامپ، رئیس جمهوری امریکا با حساب‌های جعلی آفریقایی-امریکایی مورد هدف قرار گرفت و از سوی هواداران داعش به آن حمله شد. سپس با حمله به صفحات وزارت دفاع و آکادمی نیروی هوایی ایالات متحده، تصاویر مربوط به حملات ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ به همراه پیام‌های ویژه در آن‌ها به انتشار رسید.
یک بازار سیاه دیجیتالی
«مؤسسه گفت‌وگوی استراتژیک» در بررسی‌های اخیر خود متوجه شد که گروه تروریستی داعش بجز پیشبرد فعالیت‌های سیاسی، اقدامات دیگری را هم در حساب‌های کاربری آنلاین انجام می‌دهد که از جمله آن‌ها می‌توان به فروش برخی آثار باستانی گرانبها اشاره کرد که از سوریه و عراق غارت شده است. در برخی صفحات فیس‌بوک که زیر نظر حامیان داعش مدیریت می‌شود سکه‌های قدیمی، لوح‌های سفالی، مجسمه‌های طلا، نسخه‌های خطی و... برای فروش عرضه شده‌اند و به نظر می‌رسد تروریست‌ها در جریان حملات خود در سال‌های اخیر این اشیای گرانبها را از موزه‌ها به سرقت برده‌اند و این روز‌ها برای تأمین هزینه‌های مالی خود اقدام به فروش آن‌ها می‌کنند.
البته فیس‌بوک در بیانیه اخیر توضیح داد فعالیت این قبیل صفحات که آثار باستانی کشور‌های مختلف را حراج کرده‌اند، حذف کرده است. در این بیانیه گفته شد: «این احتمال وجود دارد که شرکت فیس‌بوک همواره نتواند تمام مصنوعات ارزشمند را که روی صفحات مختلف به فروش می‌رسد شناسایی کند. ولی زمانی که کاربران در این خصوص گزارش‌های خود را ارسال کنند و اطلاعاتی را به دست ما برسانند بسرعت اقدام می‌کنیم تا فعالیت صفحه مربوطه متوقف شود.»
گزارش اخیر مرکز ISD همچنان نشان می‌دهد داعش توانسته است از طریق فیس‌بوک با واسطه‌های خود در سراسر جهان ارتباط برقرار کند و از این طریق آثار باستانی و ارزشمند را به فروش برساند. با توجه به اینکه موزه‌ها و حراجی‌های سراسر جهان اجازه خرید اشیای گرانبها از سوی اعضای گروه تروریستی داعش را ندارند، فیس‌بوک این امکان را فراهم می‌کند تا اعضای داعش به کمک واسطه‌ها بتوانند این اشیا را به کلکسیون‌دار‌ها واگذار کنند.
در پی بالا گرفتن مخالفت‌ها برای جلوگیری از خرید و فروش عتیقه‌های سوری و عراقی توسط داعشی‌ها، سخنگوی خانه حراجی کریستی توضیح داد که این مرکز تلاش فراوانی می‌کند تا جلوی فروش اقلام غارت شده (عراقی و سوری) را در بازار‌های تجاری هنری بگیرد و در این زمینه گروه ویژه‌ای تشکیل داده است تا به کمک آن‌ها دریابد هر یک از آثار ارزشمندی که برای فروش به دست آن‌ها می‌رسد چه پیشینه‌ای داشته است.
در بخش دیگری از بررسی‌های مرکز ISD مشخص شد، هفتم آوریل امسال یعنی حدود سه ماه قبل تعدادی از حساب‌های کاربری توئیتر شروع به ارسال لینک‌های مختلف به برخی صفحات فیس‌بوک کردند و این لینک‌ها از طریق اپلیکیشن‌های پیام‌رسان تلگرام و واتس‌اپ هم به اشتراک گذاشته شد تا در نهایت محتوایی که در صفحات ویژه فیس‌بوک منتشر می‌شوند ده‌ها هزار بیننده را به سمت خود جلب کنند. این از نخستین گام‌های دوباره داعش برای گسترش قلمروی دیجیتالی خود بود و پس از آن تعداد حساب‌های کاربری شبکه حامیان داعش در شبکه‌های اجتماعی مختلف افزایش یافت تا بار دیگر بتواند طیف گسترده‌تری از مخاطبان را به سمت خود بکشاند.
محققان هم‌اکنون به این نتیجه رسیدند که در مرکز تمامی این فعالیت‌ها یک کاربر وجود داشته است که حدود یک سوم صفحات فیس‌بوک یا به عبارت دقیق‌تر ۹۰ مورد از ۲۸۸ صفحه شناسایی شده را او اداره می‌کرده است.
این کاربر در تمامی موارد به داشتن ۱۰۰ حساب کاربری به‌عنوان غنایم جنگی مباهات می‌کرد و در این صفحات نوشته بود: «آن‌ها یک حساب کاربری را حذف می‌کنند و من هر کدام از آن‌ها را با ۱۰ حساب دیگر جایگزین می‌کنم.» این اقدام از طریق یک شماره تلفن همراه متعلق به امریکای شمالی انجام می‌شد و مدیریت بخش اعظم صفحات فیس‌بوک از طریق این شماره صورت می‌گرفت.
«مصطفی عیاد» از مدیران «مؤسسه گفت‌وگوی استراتژیک» در بخش نهایی گزارش ویژه این مرکز توضیح داد: «آنچه ما اعلام کردیم گزارشی برای روشن شدن فعالیت‌های مخفیانه داعش در فیس‌بوک است. فعالیت ما یک شیرجه در اعماق فیس‌بوک محسوب می‌شود تا مشخص شود شبکه پشتیبانی تروریستی چگونه به فعالیت‌های خود ادامه می‌دهد و این پلتفرم را به سکوی پرش خود برای فعالیت‌های خارج از دنیای مجازی تبدیل کرده است.»
باید توجه داشت تاکتیک‌های داعش که در این گزارش به آن‌ها پرداخته شد دائم در حال تغییر است تا شبکه‌های اجتماعی نتوانند فعالیت‌های آن‌ها را ردیابی کنند. از طرف دیگر فیس‌بوک هم با استفاده از فناوری هوش مصنوعی و یادگیری ماشینی سعی در جلوگیری از فعالیت حساب‌های کاربری با اهداف تروریستی دارد.
منبع: روزنامه ایران