کاهش ۷۲ درصدی تجارت دوجانبه ایران و ترکیه

به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری برنا، اتاق بازرگانی تهران در گزارشی به بررسی تجارت کالایی ایران با ترکیه در نیمه نخست سال 2020 پرداخته است.  براساس آمارهای رسمی ترکیه، در نیمه نخست سال 2020، ایران و ترکیه حدود یک میلیارد دلار تجارت کالایی داشته ‌اند که نسبت به مدت مشابه سال 2019، با کاهش قابل توجه 73 درصدی همراه بوده است. طی این مدت صادرات کالایی ایران به ترکیه افت حدود 85 درصدی و واردات کالایی ایران از ترکیه نیز افت 45 درصدی را تجربه کرده است.

دلیل عمده کاهش ارزش صادرات کالایی ایران به ترکیه افت بیش از 99 درصدی صادرات کالاهای نفتی ایران به این کشور بوده است؛ بطوریکه بیش از 76 درصد از افت 85 درصدی صادرات ایران به ترکیه مربوط به این گروه کالایی است. بیشترین ارزش صادرات کالایی ایران به ترکیه مربوط به پلاستیک و اجزای آن بوده و بیشترین ارزش واردات کالایی آن نیز به دیگ‌ های بخار آب گرم، ماشین آلات و وسایل مکانیکی، اجزا و قطعات آن اختصاص داشته است.

نمای کلی از تجارت ایران و ترکیه

براساس آمارهای منابع رسمی ترکیه، در نیمه نخست سال 2019، تجارت کالایی ایران و ترکیه حدود 3.9 میلیارد دلار بوده که از این میزان، حدود 1.2 میلیارد دلار صادرات ترکیه به ایران و 2.7 میلیارد دلار واردات ترکیه از ایران بوده است. در نیمه نخست سال 2020، تجارت ترکیه با ایران کاهش حدود 73 درصدی را نسبت به مدت مشابه سال 2019 تجربه کرده و به حدود یک میلیارد دلار رسیده است. طی این مدت، واردات کالایی ایران از ترکیه کاهش 44.6 درصدی را شاهد بوده و به 652 میلیون دلار رسیده؛ در عین حال، صادرات ایران به ترکیه کاهش حدود 85 درصدی را تجربه کرده و به 417 میلیون دلار رسیده است.

تجارت نفتی ترکیه و ایران

با توجه به آمارها می توان نتیجه گرفت که دلیل عمده کاهش 85 درصدی صادرات ایران به ترکیه در نیمه نخست سال 2020 نسبت به مدت مشابه سال گذشته، افت شدید صادرات نفتی بوده است. در شش ماهه نخست سال 2019 از کل 2.7 میلیارد دلار صادرات ایران به ترکیه، بیش از 2 میلیارد دالر آن مربوط به اقلام نفتی بوده است. این در حالی است که در شش ماهه نخست سال 2020 صادرات اقلام نفتی ایران به ترکیه به رقم ناچیز 17.5 میلیون دلار رسیده و افت بیش از 99 درصدی را تجربه کرده است . اگرچه، صادرات اقلام غیرنفتی نیز طی این مدت با کاهش (افت 37 درصدی) همراه بوده؛ اما این افت کمتر از صادرات اقلام نفتی بوده است.

گروه کالایی صادراتی ایران به ترکیه

فهرست 10 گروه کالایی عمده صادراتی ایران به ترکیه را نشان می دهدکه پلاستیک و اجزای آن( بیشترین سهم از صادرات ایران به ترکیه در نیمه نخست سال 2020 را به خود اختصاص داده است. ارزش صادرات ایران در این محصول به ترکیه 65.6 میلیون دلار بوده که نسبت به نیمه نخست 2019 با کاهش همراه بوده و سهم 1.4 واحد درصدی از افت 85 درصدی صادرات ایران به ترکیه را تشکیل داده است. پس از آن کود، مس و روی مصنوعات آن قرار داشته‌اند.

با اینکه در نیمه نخست 2019 سوخت های معدنی، روغن های معدنی و محصولات حاصل از تقطیر آن، مواد قیری، موم‌های معدنی، اولین گروه کالایی صادراتی ایران به ترکیه به لحاظ ارزشی بود، اما در نیمه نخست 2020 ،جایگاه آن به رتبه هفتم تقلیل یافته است. سهم این گروه کالایی از افت ارزش صادرات ایران به ترکیه بیش از 76 واحد درصد بوده است.

گروه کالایی وارداتی ایران از ترکیه

در بین اقلامی که ایران از ترکیه وارد می کند، دیگ های بخار آب گرم، ماشین آلات و وسایل مکانیکی، اجزا و قطعات آن بیشترین سهم را به خود اختصاص داده است. واردات ایران از ترکیه در این محصول در نیمه نخست 2020 حدود 113میلیون دلار بوده است. پس از آن الیاف سنتتیک غیر یکسره،  مواد پالستیکی و اشیاء ساخته شده از این مواد قرار داشته اند.

ده فصل عمده وارداتی ایران از ترکیه در مجموع حدود 63 درصد از ارزش کل واردات ایران از ترکیه در نیمه نخست 2020 را به خود اختصاص داده و حدود 11.7 واحد درصد از افت حدود 45 درصدی ارزش واردات ایران از ترکیه طی این مدت را موجب شده اند.