اعلام نتایج اولین ارزیابی و رتبه‌‏بندی نشریات علمی بر اساس آیین نامه جدید

به گزارش گروه آموزش خبرگزاری برنا، دکتر شریفی در این خصوص اظهار داشت: در این ارزیابی توسط گروه های کارشناسی و نیز داوران تخصصی برای هر نشریه انجام شد و امتیازهای کسب شده و رتبه هر نشریه تعیین گردید. در ارزیابی سال ۹۸ امتیاز کل ۱۰۰۰ امتیاز بوده و رتبه نشریات بر اساس امتیاز کسب شده و مطابق جدول زیر تعیین شد.

به گفته وی، نشریات علمی در صورت داشتن اعتراض، از زمان اعلام نتایج تا یک‌ماه فرصت دارند از طریق سامانه فوق درخواست بررسی مجدد نمایند. پس از بررسی درخواست، نتیجه نهایی در سامانه اعلام می‌شود.

دکتر شریفی تصریح کرد: بر اساس آیین نامه نشریات علمی مصوب ۲/۲/۱۳۹۸، به جای دسته بندی نشریات به صورت علمی- پژوهشی یا علمی- ترویجی، تمامی نشریات مشمول این آیین نامه با عنوان یکسان "نشریه علمی" شناخته می شوند و رتبه کسب شده در ارزیابی های سالانه به عنوان "اعتبار نشریه" قلمداد می گردد. بنابراین در رابطه با ارزیابی‌های مختلف نظیر ارتقاء و ترفیع اعضای هیئت علمی و کفایت دستاوردهای پژوهشی رساله / پایان نامه دانشجویان تحصیلات تکمیلی، رتبه نشریات علمی در ارزیابی‌های سالانه مورد توجه قرار می‌‬ گیرد و محاسبه امتیاز مقاله بر اساس رتبه نشریات شامل بین‌‬ المللی، الف، ب. ج یا د صورت خواهد گرفت.

وی بیان کرد: به طور کلی در رتبه‌بندی نشریات علمی سال ۱۳۹۸، حدود ۵ درصد نشریات رتبه بین المللی، ۷ درصد رتبه الف، ۶۰ درصد رتبه ب، ۱۳ درصد رتبه ج و ۱۵ درصد رتبه د، کسب کرده‌ اند. ارزیابی نشریات علمی هر سال یکبار بر اساس شاخصهای اعلام شده صورت می‌‬ گیرد و انشالله به‌زودی کار ارزیابی سال ۱۳۹۹ شروع خواهد شد.

مدیرکل دفترسیاستگذاری وبرنامه ریزی امورپژوهشی وزارت علوم، خاطرنشان کرد: برنامه‬ ‌ریزی به‌گونه‌‬ ای صورت گرفته است که نتیجه ارزیابی سال ۱۳۹۹ را تا پایان سال یا نهایتاً اوایل سال ۱۴۰۰ اعلام کنیم. بنابراین نشریات علمی باید همیشه اطلاعات خود را در سامانه تکمیل نمایند و شماره های آنها کاملاً به‌روز منتشر نمایند. در غیر این‬ صورت امکان ارزیابی آنها فراهم نیست و از چرخه ارزیابی باز خواهند ماند.

دکتر شریفی با توجه به اهمیت نشر علم و جایگاه آن در چرخه علم و فناوری عنوان کرد: نشریات علمی که مقالات علمی را منتشر می نمایند همواره نمایانگر دستاوردهای علمی و تخصصی بوده‌‬ اند و از اهمیت ویژه‌ای برای توسعه علوم و تحقیقات برخوردار می‌باشند و به عنوان یکی از شاخص‌‬ های مهم در پایگاه‌‬ های علم سنجی یک کشور مورد رصد قرار می‌گیرند. بر اساس اسناد بالا دستی از جمله ماده ۲۰ برنامه پنجم توسعه و بند ۴ از اقدامات ملی راهبرد کلان ۴ و بند ۲۵ اقدامات ملی از راهبرد کلان ۹ نقشه جامع علمی کشور، یکی از راهبردهای اصلی، حمایت از نشریات علمی و تولیدات علمی داخلی به منظور افزایش سهم تحقیق و پژوهش از تولید ناخالص داخلی، تعیین شده است.

وی افزود: بدین لحاظ ضرورت وجود جایگاهی برای سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی در این حوزه و تدوین ضوابط و معیارهای استاندارد برای بررسی و اعتبار بخشی به این گروه از نشریات به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری تکلیف گردیده است. کمیسیون بررسی نشریات علمی در طول دوره حیات خود بنابر شرح وظایف محوله اقدام به تدوین آیین‬ ‌نامه‬ ‌ها و ضوابطی برای ایجاد نشریات علمی نموده است که در طول این دوره‌‬ ها بنا به مقتضیات دوره زمانی خود تغییراتی داشته است. در آخرین نسخه آیین‬ ‌نامه ابلاغ شده مورخ اردیبهشت ۱۳۹۸ و با توجه به اینکه اهداف برنامه پنجم مرتبط با این موضوع محقق گردیده است، آیین‬ ‌نامه مذکور سعی در ارتقای سطح کیفی و استانداردسازی نشریات مطابق با سطح استانداردهای بین‬ ‌المللی نموده است. در این آیین‬ ‌نامه از یک سو اختیارات موسسه صاحب امتیاز بیشتر و از سوی دیگر شاخص‬ ‌هایی دقیق‬ ‌تر برای ارزیابی و رتبه‌‬ بندی نشریات علمی در نظر گرفته شده است.

دکتر شریفی با بیان اینکه در حال حاضر تعداد نشریات علمی وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در مجموع به ۱۳۶۰ نشریه رسیده است، تصریح کرد: با توجه به دستیابی به اهداف برنامه پنجم توسعه از لحاظ کمی، کمیسیون بررسی نشریات علمی از اواخر سال ۱۳۹۳ اقدام به سیاست‌گذاری در جهت کاهش تعداد اعتباردهی جدید و توجه به امر ارزیابی و رتبه‌‬ بندی نشریات علمی نمود. بر این اساس سامانه الکترونیکی ارزیابی نشریات علمی ایجاد گردید و اولین رتبه‬ ‌بندی نشریات علمی بر اساس شاخص‌‬ های اولیه انجام گردید. اما در سال ۹۷ و ۹۸ به منظور بهبود کیفی نشریات علمی و ساماندهی آنها در راستای نیاز کشور و نیز استانداردسازی نشریات علمی، نظام نشریات علمی بر اساس وضعیت بین‬ ‌المللی و با توجه به تجربه موجود در کشور، مورد بازبینی اساسی قرار گرفت.

وی عنوان کرد: در نظام قدیم کلیه فرایند درخواست نشریات از ابتدا تا صدور مجوز علمی توسط کمیسیون نشریات علمی صورت می‌‬ گرفت و به دلیل حجم کار زیاد امکان نظارت دقیق بر عملکرد نشریات وجود نداشت. در حالی که در نظام جدید بخش راه‌‬ اندازی نشریات و صدور مجوز در دانشگاه‬ ‌ها، مراکز پژوهشی و انجمن‌های علمی برون سپاری شده است و کمیسیون نشریات علمی به نقش اصلی خود در سیاستگذاری و استانداردسازی و نیز ارزیابی عملکرد نشریات علمی می‬ ‌پردازد.

مدیرکل دفترسیاستگذاری وبرنامه ریزی امورپژوهشی وزارت علوم، با بیان اینکه آیین‌نامه جدید با هدف سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی برای ارتقای کیفی نشریات علمی و نظارت بر عملکرد آن‌ها تدوین شده است، افزود: بدین منظور، برای تسهیل در انجام امور نشریات و اجرای سیاست‌های دولت مبنی بر تمرکززدائی، به جای صدور گواهی اعتبار علمی برای نشریات، رتبۀ نشریه در ارزیابی ها به‬ ‌عنوان «اعتبار نشریه» قلمداد می‌شود. به‌‬ جای دسته‌بندی نشریات به صورت علمی-پژوهشی یا علمی-ترویجی، تمامی نشریات با عنوان یکسان «نشریۀ علمی» شناخته می‌شوند. یک نشریه علمی می‬ ‌تواند انواعی از مقالۀ پژوهشی، مروری، کوتاه، مطالعۀ موردی، روش‌شناسی، کاربردی، نقطه‌نظر، مفهومی، فنی و ترویجی را منتشر نماید.

به گفته وی، بر اساس آیین‬ ‌نامه جدید، انجمن‌های علمی، مراکز آموزش عالی، پژوهشی و فناوری، و همچنین مؤسسه‬ ‌های انتشاراتی دولتی یا غیردولتی دارای مجوز از مراجع ذیصلاح، می‬ ‌توانند نسبت به راه‌اندازی نشریه علمی اقدام نمایند و در نظام رتبه‬ ‌بندی شرکت کنند. مجوز راه‌‬ اندازی نشریه، تایید سردبیر و اعضای گروه دبیران توسط موسسه یا انجمن صاحب امتیاز صورت می‌گیرد و نیاز به اخذ مجوز از کمیسیون نشریات ندارد. نشریات علمی پس از راه‬ ‌اندازی و یک‬ سال انتشار منظم، می‌توانند در نظام ارزیابی و رتبه‬ ‌بندی شرکت نمایند. رتبه و امتیاز آن‌ها در ارزیابی نشریات بر اساس استانداردها و ضوابط علمی ملاک عمل قرار می‌گیرد. رتبۀ نشریات به‌صورت خیلی خوب (الف)، خوب (ب)، متوسط (ج) و ضعیف (د) تعیین می‌شود. در صورتی که نشریه رتبۀ ضعیف (د) کسب نماید، از فرآیند ارزیابی خارج می‌شود و به مدت دو سال نمی‌تواند به فرآیند ارزیابی ورود نماید.

دکتر شریفی خاطرنشان کرد: به منظور تشویق نشریات به حضور در عرصه بین‌المللی، اگر نشریه در فهرست پایگاه JCR باشد یا در نمایه های استنادی Web of Science یا Scopus حائز درجه های Q 1 تا Q 4 شده باشد، پس از ثبت نام اولیه و خارج از فرآیند ارزیابی، در گروه نشریات معتبر بین‌المللی قرار می‬ ‌گیرد.

وی مهم‌ترین سیاست‬ ‌ها و اهداف آیین‬ ‌نامه جدید نشریات را نظارت و ارتقای کیفی نشریات علمی، استانداردسازی نشریات علمی داخلی، کمک به حضور نشریات علمی داخلی به زبان فارسی و زبان‌های بین‌المللی، در نمایه‌های بین‌المللی، افزایش نقش نشریات در ارتقای بهره‌وری و کاربردی شدن دستاوردهای پژوهشی کشور و افزایش رقابتِ سازنده میان نشریات در راستای بهبود کیفیت انتشارات علمی بیان کرد.