به گزارش خبرگزاری برنا، به دلیل گسترش شیوع کرونا بسیاری از کارگاه‌داران شهرستان لالجین چراغ کارگاه‌ها را خاموش کرده و مجبور به تغییر شغل چندین‌ساله خود شدند.
لالجین که به شهر گل و سفال معروف است، بیش از 900 واحد خُرد، کوچک و متوسط در حوزه تولید، تکمیل و فروش سفال و سرامیک دارد؛ طوری که بیش از 60 درصد مردم این شهر در حوزه صنعت سفال و سرامیک اعم از تولید، تکمیل، فروش، صادرات و غیره فعال هستند.
لالجین دارای پیشینه سفال‌سازی 700 الی یکهزار سال است که درحال حاضر سفالگری به‌عنوان یکی از مهم‌ترین رشته‌های صنایع دستی استان همدان شهرت جهانی دارد.
از دیرباز صنعت سفال ایران با نام لالجین عجین شده است و هنرمندان این خطه از سالیان دور این هنر آبا و اجدادی را به نسل بعدی منتقل کرده‌اند، به‌طوری که امروز لالجین آوازه بسیار دارد و در سال ۹۵ بهنام شهر جهانی سفال به جهانیان معرفی شد.
امروز سفال تنها یک هنر نیست، بلکه یک صنعت مهم و استراتژیک است؛ صنعتی که در سالیان اخیر در اقتصاد و توسعه گردشگری لالجین نقش مهمی داشته و اکثر جوانان و مردم این شهر درکارگاه‌ها و مراکز فروش مشغول به فعالیت بودند و لالجین یکی از قطب‌های گردشگری و اقتصاد استان محسوب می‌شد.
اما امروز سفال لالجین به‌دلیل شیوع کرونا و بسته شدن مرزها و عدم سفر گردشگران داخلی و خارجی حال خوبی ندارد؛ چراکه اقتصاد لالجین بر پایه گردشگری است و بیماری کرونا بیشترین ضربه را به این صنعت زده که همین مسئله تأثیر مستقیمی بر وضعیت معیشتی مردم گذاشته است و امروز هنرمندان و فعالان این عرصه چشم‌انتظار حمایت مسئولان استان و وزارت گردشگری هستند.
این گزارش به بررسی وضعیت تولیدکنندگان و فعالین عرصه سفال و سرامیک شهرستان لالجین پرداخته و به دغدغه‌های فعالان این عرصه می‌پردازد:
کاهش 90 درصدی فروش سفال و سرامیک در لالجین
یک فروشنده سفال و سرامیک در شهرستان لالجین در گفتوگو با خبرنگار برنا، گفت: با شیوع ویروس کرونا بسیاری از صنوف و اقشار جامعه متحمل آسیب جدی در زندگی خود شدند و متأسفانه سفالگران لالجینی نیز از این موضوع مستثنا نیستند.
بهروز گلزاری با اشاره به تعطیلی فروشگاه‌های عرضه سفال در ایام نوروز، بیان کرد: بیشترین فروش و درآمد سفالگران در ایام نوروز بود که متأسفانه شیوع کرونا و به تبع آن تعطیلی مراکز فروش در نوروز موجب شد که سفالگران متحمل ضرر و زیان فراوانی شوند.
وی افزود: پس از بازگشایی نیز به‌دلیل کاهش گردشگران وضعیت سفالگران هیچ تغییری نکرد و نسبت به سال‌های گذشته با فروش حداقلی روبه‌رو شدیم.
فروشگاه‌های اینترنتی سفال هم در وضعیت خوبی قرار ندارند
وی با بیان اینکه بسیاری از محصولات خود را از طریق کانال‌ها و شبکه‌های مجازی به فروش می‌رساند، بیان کرد: به‌دلیل شرایط بد اقتصادی که در آن قرار گرفتیم، صادرات محصولات سفال و سرامیک به داخل و خارج کشور به‌طور قابل توجهی کاهش پیدا کرده است.
گلزاری در ادامه گفت: با توجه به شرایط بد اقتصادی و گسترش ویروس کرونا بسیاری از فروشگاه‌های سفال و سرامیک قادر به حفظ نیروهای خود نیستند و اکثراً مجبور به تعدیل نیرو شدند که این امر بیکاری بسیاری از کارگران را به همراه داشت.
هیچ‌گونه تسهیلاتی تاکنون پرداخت نشده است
این فروشنده سفال و سرامیک با بیان اینکه خبری از تسهیلات کرونا که دولت وعده آن را داده بود نیست، بیان کرد: متأسفانه هیچیک از فعالین سفال و سرامیک در شهرستان لالجین موفق به دریافت تسهیلات کرونایی نشدهاند و این خبر تنها در حد وعده باقی مانده است.
وی افزود: مسئولین استانی هم تاکنون هیچ‌گونه حمایتی از سفالگران لالجینی نداشته‌اند که امیدوارم از این به بعد حمایت کنند.
گلزاری با بیان اینکه سفال لالجین به جایگاه اصلی خود نرسیده است، بیان کرد: سفال لالجین پتانسیل بسیار بالایی جهت عرضه در داخل و خارج کشور دارد و می‌توان با برنامه‌ریزی، تبلیغات و حمایت بیشتر ضمن ارج نهادن به تلاش‌های سفالگران، اقتصاد استان و لالجین را شکوفا کرد.
وی افزود: قطعاً با معرفی ظرفیت‌های سفال لالجین اتفاقات بسیار خوبی در زمینه اشتغال، اقتصاد و گردشگری کشور رقم خواهد خورد.
خاموش شدن چراغ کارگاه‌های تولیدی سفال و سرامیک در شهر جهانی لالجین
یک تولیدکننده سفال و سرامیک نیز با اشاره به تعطیلی بسیاری از کارگاه‌های تولیدی و فروشگاه‌های سفال و سرامیک در شهر جهانی لالجین، بیان کرد: با توجه به شرایط بد اقتصادی و شیوع و گسترش ویروس کرونا و همچنین بالا رفتن نرخ اجاره‌بها در سطح شهر لالجین، بسیاری از کارگاه‌های تولیدی و فروشگاه‌های سفال و سرامیک دیگر قادر به حفظ کارگاه و فروشگاه خود نیستند و مجبور شده‌اند به‌خاطر این رکود و شرایط بد اقتصادی شغل چندین‌ساله خود را تغییر دهند.
نعمت مژدهی با بیان اینکه میزان تولید سفال و سرامیک ارتباط مستقیمی به تقاضا از سمت مشتریان و فروشندگان دارد، مطرح کرد: به‌دلیل پایین بودن تقاضا طی ماه‌های گذشته تولید سفال و سرامیک به میزان قابل توجهی کاهش پیدا کرده و این امر موجب شد که بسیاری از کارگران واحدهای تولیدی کار خود را از دست بدهند.
وی افزود: از زمان پیدایش ویروس منحوس کرونا و شیوع آن در ایران و به‌خصوص استان همدان، به‌دلیل کاهش چشمگیر گردشگر داخلی و خارجی، خریدوفروش سفال به میزان قابل توجهی کاهش پیدا کرده است و سفالگران نسبت به سال‌های گذشته با ۳۰ درصد ظرفیت خود کار می‌کنند.
بی‌مهری مسئولین استان همدان نسبت به سفالگران لالجینی
این تولیدکننده سفال و سرامیک لالجین با بیان آنکه حمایت مسئولین استانی در بحث سفال و سرامیک بسیار کم و محدود است، بیان کرد: درحال حاضر مسئولین مربوطه هیچ اقدامی برای رونق تولید در حوزه سفال و سرامیک نکرده‌اند و هیچ‌گونه حمایت از تولیدکنندگان و صادرکنندگان سفال توسط مسئولین صورت نمی‌گیرد و سفالگران لالجینی بدون حمایت و با مشکلات فراوان به کار خود ادامه می‌دهند.
مژدهی با بیان اینکه قیمت مواد اولیه سفال روزبه‌روز گران‌تر می‌شود، اظهار کرد: هیچ نرخ مصوبی برای مواد اولیه لعاب وجود ندارد و هر فروشنده به قیمت دلخواه مواد اولیه لعاب را به فروش می‌رساند و متأسفانه قیمت مواد اولیه روزبه‌روز درحال افزایش است.
مبلغ تسهیلات کرونایی آن‌قدر پایین بود که از گرفتن آن صرف‌نظر کردم
یک صادرکننده سفال و سرامیک لالجین نیز در این خصوص مطرح کرد: مبلغ تسهیلات کرونایی آن‌قدر کم بود که از گرفتن آن صرف‌نظر کردم.
داریوش رضایی با بیان اینکه بسیاری از مرزهای خروجی کشور و نمایشگاه‌ها به‌دلیل وجود کرونا تعطیل شدند، بیان کرد: با شیوع کرونا در حوزه صادرات سفال و سرامیک متحمل ضرر و زیان فروانی شدم و صادرات سفال به میزان قابل توجهی کاهش پیدا کرد.
وی افزود: قصد تعدیل نیرو نداشته و ندارم، اما به‌دلیل شیوع کرونا بسیاری از کارگران، سفالگران و نقاشان دیگر تمایلی به کار نشان نداده و از ادامه همکاری صرف‌نظر کردند.
رضایی گفت: پیش از شیوع کرونا تعداد 70 کارگر در این مجموعه فعالیت می‌کردند که درحال حاضر تنها 25 کارگر در این مجموعه مشغول به فعالیت هستند.
بالا بودن هزینه‌های تولیدی سدی بر راه تولیدکنندگان سفال و سرامیک لالجین
دیگر سفال‌گر لالجین مطرح کرد: 50 درصد از تولیدکنندگان سفال و سرامیک به‌دلیل بالا بودن هزینه‌های تولیدی قادر به ادامه فعالیت نیستند.
خشوعی افزود: به‌دلیل تخصصی بودن کار برای تولید هرکدام از محصولات سفال نیاز به کوره جداگانه داریم که امر مذکور موجب بیشتر شدن هزینه‌های تولید می‌شود.
وی با اشاره به لوکس بودن بسیاری از محصولات سفالی، بیان کرد: با توجه به شرایط اقتصادی موجود مردم به دنبال نیازهای ابتدایی و ضروری زندگی هستند و استقبال از کالاهای تزیینی و لوکس کاهش یافته است.
سفال‌گر لالجینی اذعان کرد: قیمت مواد اولیه و هزینه‌های ثابت مانند اجاره‌بها و یا سهم اشتراکی که مالکان داخل شهرک‌های صنعتی پرداخت می‌کنند، به‌صورت صعودی و غیر قابل پیش‌بینی افزایش پیدا کرده و تولید با ضرر همراه است.
خشوعی با بیان اینکه اگر عدم حمایت و افزایش بی‌رویه هزینه تولید ادامه یابد چیزی از صنعت سفال در همدان باقی نمی‌ماند، عنوان کرد: بسیاری از کارگاه‌ها و صادرکنندگان چراغ کارگاه‌های خود را خاموش کرده‌اند که اگر این روند ادامه پیدا کند، صنعت سفال لالجین دچار بحران خواهد شد.
وی با بیان اینکه حفظ هر صنعتی از تولید آن سخت‌تر است، مطرح کرد: قطعاً با برنامه‌ریزی بهتر و حمایت بیشتر مسئولین می‌توان جلوی این اتفاق ناخوشایند را گرفت و کمک کرد که سفال لالجین به روزهای خوب خود بازگردد.
این سفال‌گر لالجینی با اشاره به بالا بودن نرخ بهره در تسهیلات کرونا، بیان کرد: تورم بسیار افزایش پیدا کرده است و قیمت دستگاه و ادوات سفالی چندین برابر شده که با تسهیلاتی کرونایی که در اختیار سفالگران قرار گرفته، نمی‌توان تجهیزاتی را خرید و یا حتی تعمیر کرد.
خشوعی با بیان اینکه بهتر است بخش خصوصی در این حوزه سرمایه‌گذاری کند، اذعان کرد: در این شرایط که دولت نمی‌تواند از سفال لالجین حمایت کند، بخش خصوصی با سرمایه‌گذاری در این بخش می‌تواند ضمن کمک به اقتصاد سفالگران، باعث ارزآوری و اشتغال‌زایی برای استان شود.
وی افزود: اگر بخواهیم لالجین جهانی بماند، نیاز به یک بنیاد و سرمایه‌گذار دارد که بتواند مشکلات اقتصادی سفالگران را حل کند و با تبلیغ گسترده در سراسر جهان موجب رونق صنعت سفال و سرامیک در استان همدان شود.
در پایان این گزارش یادآور می‌شود بدون شک حمایت و تزریق به‌موقع منابع مالی به صنعت‌گران سفال و سرامیک لالجین می‌تواند مانع بیکاری هزاران کارگر و کارگاه تولیدی و رونق اقتصاد در استان و شهرستان بهار و شهر جهانی ده لالجین شود.
همچنین تبلیغات گسترده و جذب سرمایه‌گذار در این حوزه می‌تواند باعث توسعه صنعت گردشگری و حضور گردشگران داخلی و خارجی در این شهر جهانی شود.
گزارش از:عطیه صفی زاده