به گزارش برنا، «سید عباس عراقچی»، معاون سیاسی وزیر امور خارجه، در برنامه "صبح بخیر ایران" شبکه یک سیما گفت: بحران قره باغ در مرزهای شمالی ایران، ما را نگران کرده بود. ما روابط دوستانه و گرم با آذربایجان و ارمنستان داریم و با آذربایجان بدلیل هموطنان ترک زبان، روابط عمیق تر است. در برخی مواقع این درگیری خسارت هایی برای ما به بار آورد. ریشه جنگ در قره باغ تاریخی است بنابراین اقتضا می کرد ایران نقش خود را در کاهش و پایان درگیری، ایفا کند. ما یک طرح پیشنهادی را با مشورت طرفین آماده کردیم و قرار شد در سفر منطقه ای من، این طرح مورد بررسی قرار گیرد و نگرانی خود را منتقل کنیم. اصولی که ما معرفی کردیم جای خودش را باز کرد و توافقی که نهایت دو شب گذشته با وساطت روسیه صورت گرفت در چارچوب همان اصول و پیشنهادات ما بود.
او افزود: موضع ما از روز اول مخالفت با اشغال بود علیرغم ارتباطات خوبی که با ارمنستان داشتیم. ما خواهان آزادسازی مناطق آذربایجان توسط ارمنستان بودیم و در 30 سال گذشته در این جهت کمک کردیم. البته ارمنستان و آذربایجان پیشنهاد دادند این موضوع از طریق گروه مینسک پیگیری شود. گروه مینسک در 30سال گذشته نتوانست کاری کند و ایران به همین دلیل وارد میدان شد. آتش بس برقرار شده و براساس طرحی که ما پیشنهاد دادیم و براساس جدول زمانی، ارمنستان از سرزمین های زمین های اشغال شده آذربایجان خارج می شود.
معاون وزیر خارجه افزود: حقوق و امنیت ارامنه باید تضمیمن شود، بازگشت آوارگان و تبادل اسرا و اجساد پیش بینی شده بود. مهمترین موضوع حفظ تمامیت ارزی و تغییر ناپذیری مرزهای بین المللی و ژئوپلتیک منطقه است. حضور نیروهای تکفیری خطر برای منطقه دارد و حضور آنها در این بحران غیر ضروری بوده و این گروه ها را در مرزهای خود، تحمل نمی کنیم. نقش مشکوک و توطئه آمیز رژیم صهیونیستی در این موضوع مشهود است و در این سفر، به همه طرف ها که درگیر بودند، هشدار دادیم که نباید اجازه دهند این رژیم در منطقه جای پا بدست بیاورد. آنها قطعا حسن نیت برای کمک به هیچ کشوری در منطقه، ندارند. سفری که انجام شد به لحاظ کمک به پایان درگیری و انتقال نگرانی ها، بسیار مفید و لازم بود. در درگیری قره باغ خوشبختانه تلفات انسانی نداشتیم و خسارتی که بعضی از روستاها و منازل وارد شد، خیلی گسترده نبود. همه موارد را ثبت کردیم و طی یادداشتی به طرف ارمنی و آذری تذکر دادیم. در برخی مواقع هشدار دادیم که از مرزهای ما فاصله بگیرند و در تیراندازی و شلیک دقت کنند و از ستادکل و وزارت کشور خواستیم، جمع بندی خسارت را به ما بدهند که برای طلب خسارت وارده از دو کشور پیگیری کنیم. یک سری خسارت هم هست که به استمرار درگیری در 30 سال گذشته مربوط است؛ سد خداآفرین را با هزینه جمهوری اسلامی ایران و توسط متخصصین جمهوری اسلامی در توافق مشترک با آذربایجان ساختیم و این منطقه تحت اشغال ارمنستان بود. 10 سال است سد آماده بهره برداری است اما بدلیل عدم حضور طرف آذری و درگیری و اشغال هنوز به بهره برداری نرسیده بنابراین این خسارت هم به ایران وارد شده است.
عراقچی درباره سیاست احتمالی بایدن درخصوص برجام گفت: در خصوص برجام باید بگویم ما نه از ماندن ترامپ وحشت زده میشویم نه از آمدن بایدن ذوق زده می شویم ما بر اساس منافع خودمان تصمیم میگیریم و رفتار میکنیم. بایدن و حزب دموکرات در مانیفست سیاسی خود قبل از انتخابات اعلام کردند که میخواهند به برجام برگردند که البته راه برای بازگشت به برجام بسته نیست. میز مذاکرات برجام و میز ۱+۵ را ما ترک نکردیم آنها ترک کردند و میتوانند دوباره برگردند ولی چالش هایی هم وجود دارد.
او افزود: باید بپذیریم در چهار سال گذشته واقعیاتی اتفاق افتاده و تحولاتی در عرصه میدانی و سیاسی رخ داده که باید مد نظر قرار بگیرد و در مورد آن صحبت و تفاهم شود. اینطور نیست که برجام دروازه ای باشد که هر کس هر وقت خواست برود و هر وقت خواست برگردد به هر حال قواعد و شرایطی دارد که باید مذاکره کرد ولی راه بازگشت باز است. همانطور که رهبر معظم انقلاب هم فرمودند ما با آمریکا هیچ مذاکره ای نداریم جز سر میز مذاکره ۱+۵. اگر میخواهند مذاکره کنند باید در چهارچوب ۱+۵ و نه دوجانبه برای منافع خودمان مذاکره خواهیم کرد.
معاون وزیر خارجه بیان کرد: ما منتظر میمانیم که اولا ببینیم بایدن سرکار میآید و دوما، لابیهای صهیونیستی و غیرصهیونیستی آیا اجازه میدهند که آمریکا سیاست خود را عوض کند و ثالثا با چه رویکردی میخواهد بیاید که ما براساس منافع خودمان تصمیم خواهیم گرفت که آیا با تقاضای آمریکا برای ورود مجدد به برجام چگونه برخورد کنیم. طبیعتاً نیاز به یک سری مقدمات و گفت و گوها و صحبتهایی وجود دارد که به یک تفاهمی برای چگونگی بازگشت به برجام داشته باشیم. اگر آمریکا برگردد تمامی تحریمهایی که گذاشته اند، باید برداشته شود یعنی این نه شرط برجام و بلکه خود برجام است.
او تاکید کرد: حضور آمریکا در برجام یعنی برداشتن همه تحریمهایی که به خاطر موضوع هستهای به مردم ایران تحمیل کردند بنابراین به طور طبیعی باید این اتفاق بیفتد که البته چالشهای دیگری هم هست که باید درباره آنها صحبت کنیم و شرایط بازگشت آمریکا به برجام را به گونهای که منافع مردم ایران تامین شود را فراهم کنیم.
عراقچی بیان کرد: رایزنیهای بازرگانی و رایزنیهای اقتصادی ما توسط وزارت امورخارجه اعزام نمیشوند بلکه از سوی وزارت صمت اعزام می شوند. اما همه سفارتخانه های ما کارشناس اقتصادی دارند. افراد و تعداد آنها مهم نیست مهم مأموریت هایی هست که به سفارتخانههای ما داده میشود. در شرایط تحریمی سفارتخانههای ما در خارج از کشور چند ماموریت دارند که اولین آن ماموریت اقتصادی است. مقداری تعدیل نیرو آن هم به خاطر کمبود بودجه و بعضی تحولات ساختاری بوده است. اما کل سفارت خانه های ما ماموریت اقتصادی دارند. ماموریت دوم سفارتخانه های ما جلوگیری از اجماع سازی آمریکا علیه ایران است که نمود آن را مدتی پیش دیدید که جامعه جهانی در مقابل آمریکا در شورای امنیت ایستاد و آمریکا نتوانست اجماعی علیه ما ایجاد کند و خود آمریکا منزوی شد.