به گزارش خبرگزاری برنا از گیلان ؛ امروزه، افزایش جمعیت سالمندان به اندازه ای قابل توجه است که از آن به عنوان انقلاب ساکت یاد شده است. تقریباً در ۳۱ کشور جهان هر یک بیش از دو میلیون سالمند بیش از ۶۰ سال دارند و روز به روز بر تعداد این کشورها افزوده می‌شود. در این راستا، سرعت رشد جمعیت سالمندان در کشورهای در حال توسعه بسیار زیاد است و در ایران نیز نسبت جمعیت سالمندان با توجه به کاهش میزان تولد و افزایش طول عمر به سرعت در حال افزایش است. مهم تر از آن، در بررسی های اخیر استان گیلان به عنوان پیرترین استان کشور شناخته شده است. لذا، نیازهای ویژۀ این قشر از جامعه خصوصاً نیازها و عواملی که در ارتباط با سلامت آنان هستند، توجه ویژه ای را طلب می کنند.
سلامت دستگاه عصبی و اسکلتی-عضلانی برای حفظ تحرک و انجام فعالیت روزمره و فعالیت های کاربردی زندگی ضروری است. انجام فعالیت های روزانه به سالمند این امکان را می‌دهد که مستقل بوده و در جامعه حضوری فعال داشته باشد. اما به دنبال افزایش سن، و متعاقب آن کاهش تراکم استخوانی به همراه تحلیل توده عضلانی خصوصاً ضعف عضلات مرکزی بدن و همچنین ضعف عضلات چهار سر رانی، تحرک سالمندان دستخوش تغییراتی می‌شود. در نتیجه، ناتوانی در فعالیت‌های روزمره از جمله شرایط مزمنی است که کیفیت زندگی افراد سالمند را تحت تأثیر قرار داده و سبب صرف هزینه های زیادی در جامعه می گردد.
با این حال، افت فیزیولوژیک مرتبط با ناتوانی و از دست دادن استقلال با استفاده از مداخلات ورزشی و فعالیت بدنی به طور بالقوه قابل برگشت می باشد. اما پیروی ضعیف از برنامه‌های ورزشی به عنوان مانعی مهم در برابر افزایش فعالیت بدنی در میان افراد سالمند شناخته می شود خصوصاً آنهایی که سبک زندگی غیر فعالی دارند و آنهایی که با محدودیت های عملکردی روبرو هستند. علاوه بر این، توصیه های قرنطینه در دوران پاندمی کرونا و تشویق افراد به ماندن در خانه، اجتناب از رفت و آمد غیرضروری و حفظ فاصله اجتماعی به نوبۀ خود بر موانع فعالیت بدنی در این جمعیت افزوده است.
صرف نظر از دوران پاندمی کرونا، توصیۀ اصلی برای مشارکت سالمندان در فعالیت بدنی حضور آنان در جمع، فعالیت گروهی، و مهم تر از آنان فعالیت بدنی نظارت شده توسط متخصصان مربوطه است چرا که بستری برای نظارت بهتر، انگیزه بیشتر و پیروی بهتر از برنامه های فعالیت ورزشی و همچنین فرصت ایجاد ارتباطات اجتماعی را برای آنها فراهم می آورد. با این حال، با توجه به شرایط ویژه پاندمی کرونا، نگرانی ها در خصوص مشارکت افراد سالمند در فعالیت بدنی خارج از خانه، و با در نظر گرفتن محدودیت های عملکردی در برخی افراد سالمند، تمرینات در خانه فرصتی کم نظیر جهت ارتقاء سلامتی و بهبود کارکرد فیزیولوژیک سالمندان به شمار می آیند.
نتایج تحقیقات در این زمینه نشان می دهند که در اغلب موارد، تمرینات در خانه به خوبی بوسیلۀ سالمندان اجرا شده ¬اند. لذا، این رویکرد فعالیت بدنی فرصت های ارزشمندی را جهت تغییر سبک زندگی افراد سالمند فراهم می آورد. نکتۀ حائز اهمیت در این نوع فعالیت ها، رجوع به منابع معتبر از جمله موسسات مرجع، مراکز پزشکی ورزشی و فدراسیون های ورزشی مربوطه می باشد، به همراه اطلاعات و دستورالعمل هایی که این مراکز در اختیار عموم قرار می دهند. این مراکز و منابع می توانند توصیه های علمی و عملی لازم جهت مشارکت ایمن و مؤثر سالمندان در فعالیت بدنی و ورزش را ارائه نمایند.
در مجموع، می توان از برنامه های ورزشی مبتنی بر اجرا در خانه که به درستی طراحی شده اند به عنوان روشی مؤثر، مقرون به صرفه و کم هزینه جهت کاهش افت کارکرد جسمانی و فیزیولوژیک و حتی تغییر روند کارکردهای فیزیولوژیک به سوی ارتقاء کارکرد فیزیولوژیک و بهبود سلامت افراد سالمند، و در نتیجه بهبود کیفیت زندگی، افزایش استقلال آنان و کاهش خطر افتادن و شکستگی استخوان ها در میان آنها بهره برد.
مانی ایزدی
کارشناس ارشد فیزیولوژی ورزشی
مربی و محقق در زمینۀ فعالیت بدنی و ورزش
مسئول کمیته ورزش و فعالیت بدنی سالمندان هیات ورزشهای همگانی گیلان