«سیدجلال ساداتیان»، کارشناس روابط بین الملل، در گفت و گو با خبرنگار سیاسی برنا با اشاره به رویکرد اروپا درباره برجام، اظهار کرد: اتحادیه اروپا در مجموع نسبت به تعهدات خود تحت تاثیر بدعهدی های ترامپ و ایالات متحده آمریکا، پایبند نبوده و عمل نکرد که اگر تعهدات خود را انجام داده بود چه بسا مسائلی که ما تاکنون رسیدیم و وضعیتی که ایجاد شده به این شدت ایجاد نمی‌شد.
این کارشناس سیاست خارجی ادامه داد: به این مفهوم که، آمریکا به صورت یک جانبه به تعهدات خود در رابطه با برجام عمل نکرد و از این توافق خارج شد و علاوه بر این خروج، دیگران را هم تهدید کرد که با ایران همکاری نکنند؛ این تهدید از سوی اتحادیه اروپا از بعد سیاسی با واکنش مواجه شد. یعنی سران سه کشور تروئیکای اروپایی واکنش سیاسی نشان دادند و برای اینکه برجام را حفظ کنند، بیاینه صادر و از آن حمایت کردند.
ساداتیان با اشاره به تعهدات کشورهای اروپایی خاطرنشان کرد: اما در بعد عملی و اینکه به تعهدات خودشان در خرید نفت از ایران عمل کرده و بازار خودشان را به روی ایران باز کنند، کالاهای گران قیمت مثل طلا را با ایران مبادله کنند نیازمندی های ایران را در اقلام صنعتی و غیر صنعتی تامین کنند، عمل نکردند.
او اضافه کرد: اینها همه جزو تعهدات اتحادیه اروپا بود که تحریم های ناشی از فعالیت های هسته ای ایران به موجب برجام و قطعنامه 2231 برداشته شود. بنا بر این بود که بازار جهان بر روی ایران گشوده شود و همکاری ها متقابل انجام شود، اما هیات ها و شرکت های نفتی که روی کار آمده بودند با خروج آمریکا از ترس به تعهدات خود، عمل نکردند.
ساداتیان گفت: در جهت فعالیت های اجرایی، اروپایی ها اینستکس را معرفی کردند که تبادلات مالی ایران در این راستا انجام شود اما اجرایی نشد. نظر اروپا بر این بود که پول نفتی که ایران می فروشد به این حساب برود و از این حساب فقط دارو و غذای ایران تامین شود. ایران یک سال معطل شد تا اروپایی ها به تعهدات خود عمل کنند، بعد از خروج آمریکا، ایران واکنش منفی نشان داد و نتیجه این شد که ایران گام هایی را در جهت کاهش تعهدات خود بردارد.
او در ادامه و با اشاره به کاهش تعهدات برجامی توسط ایران بیان کرد: ایران طی 5 مرحله، تعهدات برجامی خود را کاست، به این مفهوم که 5 بار به اروپا گفت که اگر شما به تعهدات برگردید، من هم برمی گردم. در مرحله آخر اروپایی ها تهدید کردند که مکانیزم ماشه را فعال خواهیم کرد ایران هم تهدید کرد که من از NPT خارج می شوم آنها دیگر کوتاه آمده و ادامه ندادند و ماجرا به همین شکل باقی ماند.
سفیر اسبق ایران در انگلیس با اشاره به انتخابات آمریکا و واکنش ایران به اظهارات مقامات اروپایی خاطرنشان کرد: با پیروزی بایدن احتمال بازگشت به برجام زیاد شد و در بعد سیاسی، شاهد بودیم که اروپایی ها موضع گرفتند و از ایران خواستند به تعهدات برجامی خود عمل کند ایران هم پاسخ داد، دلیلی ندارد و ما به تعهدات خودمان عمل کنیم در حالی که نه شما و نه آمریکا به تعهدات خود عمل نکردید. بگذارید بایدن طبق وعده ای که داده به برجام برگردد. طی فرآیندی که باید طی شود ایران هم به تعهدات خود که قول داده بود برخواهد گشت.
او در پایان تصریح کرد: به نظر می آید اروپایی ها یک نوع خوش آمد گویی به بایدن انجام دادند و در راستای هماهنگ شدن بیشتر با بایدن حتی از نظر سیاسی این بیانیه را صادر کردند. البته باید دید واکنش در قبال مصوبه اخیر مجلس به اینکه دولت را موظف می کند، برخی از تعهدات خود را متوقف کند، چیست. البته مصوبه اخیر مجلس می‌تواند واکنش شدیدتر اتحادیه اروپا را به همراه داشته باشد. 3