در هفته گذشته، یک پرواز هواپیمایی هما به مقصد مادرید در اسپانیا با ممانعت شرکت خدمات دهنده در فرودگاه مادرید مبنی بر عدم ارائه خدمات هندلینگ به این پرواز، لغو شد. سه روز پس از لغو این پرواز، تورج دهقان زنگنه، رییس سازمان هواپیمایی کشوری، از مذاکره برای از سر گیری پروازهای تهران-مادرید خبر داد و اعلام کرد مشخص نیست دلیل واقعی شرکت اسپانیایی برای ارائه ندادن خدمات هندلینگ به ایران ایر و لغو این پرواز چه بوده است.
پیش از این پروازهای ایران به فرودگاه های ترکیه و لبنان هم به دلیل عدم خدمات دهی و سوخت رسانی لغو شده بود. در سال 97، درحالیکه در هر هفته 200 پرواز برنامه ای بین ایران و ترکیه در جریان بود و با ثبت عملکرد جابه جایی سالانه 2.5 میلیون مسافر بین دو کشور، پروازهای ایران به شهرهای مختلف ترکیه با ممانعت در سوخت رسانی به هواپیماهای ایرانی دچار مشکل شد. مسئولان شرکت های هواپیمایی، دلیل عمده این چالش را نگرانی شرکت های پیمانکار در فرودگاه های خارجی از تحریم های آمریکا دانستند. هم چنین در مقطعی به دلیل بدهی 15 میلیون دلاری شرکت های هواپیمایی ایرانی به فرودگاه نجف، پروازهای ایران به این شهر عراق با مشکلاتی همراه بود.
غیر از چالش خدمات رسانی به پروازهای ایرانی در فرودگاه های خارجی، کاهش پروازهای عبوری از ایران در عملکرد دوسال گذشته هوانوردی ایران ثبت شده است. به گفته مسئولان در سازمان هواپیمایی کشوری، کاهش پروازهای عبوری و بین المللی از ایران ناشی از تحریم ها و از اهداف چهل ساله آمریکاست. مسئولان می گویند دیگر کشورهای مورد نظر آمریکا برای جایگزینی با ایران، زیرساخت، قابلیت و توان این کار را ندارند با این حال آمارها از کاهش قابل توجه پروازهای عبوری از آسمان ایران می گوید.
بنا بر اعلام مدیرعامل شرکت فرودگاه ها و ناوبری هوایی ایران در سال 98، 68 درصد درآمد شرکت فرودگاه ها از محل پروازهای عبوری و 20 درصد از محل هوانوردی است. سیاوش امیرمکری پیش از حادثه سقوط هواپیمای اوکراینی گفته بود پروازهای عبوری از آسمان ایران در سال 97 نسبت به 96، 14 درصد کاهش یافته است و سال 97 روزانه حدود هزار پرواز عبوری داشتیم که در سال 98 به 900 پرواز کاهش پیدا کرده است.
براساس آمار شرکت فرودگاه ها، در مهرماه سال جاری، پروازهای عبوری نسبت به مهرماه سال 98، 52 درصد کاهش یافته است. در فروردین ماه سال جاری، درصد کاهش پروازهای عبوری نسبت به ماه مشابه سال گذشته به 85 درصد رسید. با این وجود، جریان پروازهای عبوری در ماه های سال 99، نسبت به یک ماه گذشته رو به بهبود است. برای مثال در مهرماه سال جاری 11 هزار و 94 پرواز عبوری از آسمان کشور انجام شده که نسبت به شهریورماه 99، رشد 6.92 درصدی را نشان می دهد.
در دوسال گذشته از سال 97، حمل و نقل هوایی ایران از تحریم ها و محدودیت های ارزی کشور متاثر شده است. اکنون این صنعت چشم به آینده نزدیک دوخته تا با رفتن ترامپ از کاخ سفید، کاهش تنش های سیاسی در منطقه و کاهش نرخ ارز و سامان گرفتن اقتصاد کلان کشور، زیان گذشته را جبران کند و دست کم، فرصت درآمدزایی از پروازهای عبوری را از دست ندهد.