به گزارش خبرگزاری برنا از قزوین؛ نقش تئاتر و تاثیر آن در رفتارهای اجتماعی از دیرباز مورد توجه بوده، بنابراین تئاتر را می توان از ارکان اصلی مولفه های اجتماعی دانست.
اجرای زنده در مقابل دیدگان حاضران و البته در چند قدمی محل اجرا، ایجاب می کند که هنرجو استادانه با تمامی جوارح و اعضای بدن آن حس موضوع را انتقال دهد و این ویژگی اهمیت تئاتر را دوچندان کرده است تا تماشاگر واقعیت عینی را لمس کرده و آن را با تمامی اهدافی که کارگردان در نظر دارد حس کند. صحنه ای که کارگردان می کوشد داستانی را در قالب یک موضوع اجتماعی جاری کرده و با نقد پیشنهادی را برای رفع چالش ها ارائه کند.
گستردگی کارکردهای اجتماعی تئاتر و نقش آن در مناسبت های مختلف، بیانگر انعطاف پذیری و پویایی این هنر فاخر است، هنری که در شرایط و حوادث مختلف جوامع بشری حاضر می شود، همراه پیدا می کند، ایفای نقش کرده و هنری مملو از راهکار اجتماعی خلق کند.
در گفتگو با محدثه اردکانی نخستین کارگردان اجرای محیطی تئاتر در استان قزوین درباره سومین اثر نمایشی بنام «مستزاد» گفتگویی کردیم تا اطلاعات بیشتری از این هنر به مخاطبان ارائه کنیم.
* نمایش« مستزاد» چندمین اجرای شماست؟
این کار سومین اثر نمایشی من است که در دوران کرونا آماده شده و تلاش کردم با وجود شرایط ناشی از انتشار ویروس کرونا به تعامل به عنوان یک نیاز اجتماعی انسان پاسخ دهم، تعاملی که نه تنها در تئاتر اتفاق می افتد بلکه می تواند تبدیل به کارگاهی برای درک صحیح مفهوم این تعامل شده و نتیجه ای جز رشد ادراک اجتماعی در گروه به واسطه گروهی زیستن و گروهی تجربه کردن؛ نخواهد داشت.
روزی که برای انتخاب بازیگران اجرایِ نمایش «مستزاد» جلسه مصاحبه برگزار شده بود فکر می کردم به واسطه ویروس کرونا افراد زیادی برای حضور مراجعه نکنند اما بر خلاف تصورم حدود 100 نفر برای شرکت در مصاحبه حاضر شدند که نشان داد افراد زیادی اهمیت ایجاد این ساز وکار‌های اجتماعی را متوجه شده اند.
در این دوران که هر انسان، فارغ از جغرافیا و سیاست و فرهنگ عامه، از نظر اقتصادی و روانی تحت فشار های فراوانی قرار گرفته، هنر و مولفه های هنری می تواند راهکاری باشد برای روزهای آینده که بدون تردید با مسائل و مصائب فکری و روانی بزرگ تر از کرونا روبرو خواهیم بود و اعتقاد دارم که هنر تئاتر فرآیندی اجتماعی برای مخاطبان و هم برای گروه نمایشی شکل می دهد که می توان یکی از راهکارهای پیش رو برای چالش ها باشد.
برای اجرای نمایش چند ماه تمرین کردید؟
من به همراه گروه حدود چهار ماه در خانه هنرمندان استان قزوین تمرین مستمر داشتیم تا بتوانیم این نمایش را برای اجرا آماده کنیم.
* داستان نمایش در چه زمینه ای است؟
نمایش «مستزاد» در رابطه با خانواده ای است که میخواهند مهاجرت کنند و درگیر مسائل مهمی هستند و مخاطب با نقش در اول اجرا وارد این خانه می شود، البته بخشی از متن اجرای «مستزاد» بر اساس دغدغه و زندگی خود بازیگران نگاشته شده و علاوه بر تمرین هایی که معمولا بازیگران انجام می دهند، تمریناتی براساس معماری محل اجرا نیز داشتیم، چون نمایش ما یک قالب شعری دارد و به معنی «اضافه شده» و «افزون شده» است و ما این نمایش را آماده اجرا کردیم اما بدلیل تعطیلی های ناشی ازشرایط انتشار ویروس کرونا ، از اجرا بازماندیم.
«مستزاد» همانند دو پروژه قبلی، یک اجرایِ محیطی است و این گونه از نمایش در محیطی متناسب با اثر، در محیطی خارج از سالن های تئاتر به صحنه اجرا می رود و به فراخور محیط انتخاب شده، می تواند بخش هایی از اجرا را در محیط باز طراحی کرد و بخش هایی را هم به اقتضای جغرافیا و ساختار داخل محیط انتخاب شده اجرا کرد. به عنوان مثال اجرای چهارپاره نمایشی که سال گذشته در کلیسای کانتور شهر قزوین اجرا شد، بخش هایی از آن در داخل کلیسا و بخش هایی هم در محیط بیرون کلیسا اجرا شد و مورد استقبال قرار گرفت.
این اجرا چه ویژگی هایی دارد؟
مهم ترین ویژگی این نوع اجراهای نمایشی به کاربرد گفتمان و نحوه وجودی آن است، تکیدگی و انزوا از ویژگی های محسوس عصر کروناست و تبعات ناشی از آن می تواند آثار مخرب و دراز مدتی در نحوه زندگی اجتماعی مردم به جا بگذارد لذا فرصت گفتمانی که این گونه از اجراها در اختیار مخاطب می‌گذارد فرصتی است که کمتر امکان بروز در جلسات و اتفاقات مشابه دیگر دارد، چرا که این گفتمان دارای ویژگی هایی است از جمله مخاطبانی که بر اساس ساختار نمایشی یک اجرا به گفت و گو وا داشته می شوند و از جامعه آماری بخصوصی انتخاب نشده واز میان تمامیت اجتماع حضور یافته اند به همین دلیل هیچ آشنایی پیشین ونسبتی با هم ندارند و در یک شهر زندگی می کنند، هرکدامشان از بخشها و موقعیت های مختلف شهر با سطوح اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی متفاوتی دورهم جمع شده اند و موضوع مشترک می تواند گفت و گوی میان آن ها را از لحاظ جنبه های مختلفی منجر به بررسی کند.
دیگر اینکه این گونه اجرا، کنش گر است یعنی مخاطب نسبت به مسائل مختلف و بحران های موجود در اثر نمایشی واکنش نشان می دهد و این واکنش ها ما به ازای یک پدیده غلط اجتماعی است، برای مثال نمایشی با موضوع حفظ محیط زیست به بررسی رفتاری مانند ریختن زباله در سطح شهر می پردازد و به فراخور طراحی مخاطبِ کُنش گر، بر آن می شود که رفتار صحیح را در حین اجرا از خود بروز دهد که با بررسی ساختار روانشناسی عمومی می توان این مهم را از راهکار های صحیح تغییر رفتار ناهنجاردانست.
این گونه از اجرا به دلیل توانایی در ایجاد فضا و محیط مختلف و در نظر گرفتن مخاطبان محدود می تواند بهترین راهکار برای دو موضوع مهم باشد؛ نخست حفظ سلامت مخاطبان و گروه اجرایی که به واسطه محیط گسترده اجرایی و فضای باز و رعایت پروتکل های بهداشتی، امنیت بهداشتی معقول و صحیح را ممکن می سازد چرا که از نظر ساختار، معمولا این گونه اجرا، دارای تعداد محدودی مخاطب است.
نکته دیگر اینکه به واسطه همین امنیت بهداشتی می توان نیاز های روانی و اجتماعی مخاطبان و اعضای اجتماع را پاسخ گفت و از بروز مشکلات به اصطلاح پسا کرونایی در حوزه فرهنگی و اجتماعی جلوگیری کرد.
حرف آخر
چشم انتظار روز های بهتری هستیم تا بتوانیم اجرای محیطی «مستزاد» را در محل خانه هنرمندان استان قزوین اجرا کنیم تا در این ایام کرونایی که بسیاری از مردم به دلیل محدودیت های ایجاد شده با چالش های اجتماعی و روحی نیز مواجه شده اند بتوانند اوقات فراغت خود را با هنر نمایش پر کنند..