به گزارش خبرنگار برنا، بازیگران به واسطه ایفای نقش‌هایی که بعضاً به نقش‌های محبوبی تبدیل می‌شوند به محبوبیت می‌رسند و به همین دلیل قطعاً پیشنهادات بیشتری برای ایفای نقش در فیلم‌ها و سریال‌های مختلف خواهند داشت که حق انتخاب آن‌ها را در ادامه مسیر هنری‌شان برای حضور در آثار مختلف بیشتر می‌کند. قطعاً در این شرایط امکان درخواست‌های نامتعارف و در عین حال رقابت تهیه‌کنندگان برای همکاری با بازیگران مطرح و محبوب می‌تواند به نوعی بازیگر محور شدن تولیدات سینما و تلویزیون را به همراه داشته باشد.
در سال‌های اخیر خبرهای بسیاری درباره اختلافات بین تهیه‌کنندگان و کارگردانان با بازیگران مطرح که بعضاً چهره‌های جدیدی هستند شنیده شده است و حتی برخی مواقع انتظارات یک بازیگر سرنوشت تولید یک اثر نمایشی را تغییر داده است. به تازگی در تولید سریال «بچه مهندس» روزبه حصاری بازیگر فصل دوم این سریال به دلایلی اینچنین از آن کنار گذاشته شده و در فصل سوم خبری از بازیگر نقش این مجموعه تلویزیونی نخواهد بود.
در گفت‌وگو با چند تهیهکننده سینما و تلویزیون مسئله بازیگر محور شدن تولیدات سینمایی و تلویزیون را مورد بررسی قرار دادیم که در ادامه می‌خوانید:
جلیل شعبانی: اگر تلویزیون از تهیه‌کننده‌ها حمایت می‌کرد و اتحادیه تهیه‌کنندگان سینما منسجم بود شاهد بازیگر محور شدن تولیدات نبودیم
جلیل شعبانی تهیهکننده سینما در گفت‌وگو با خبرنگار برنا، اظهار داشت: وضعیت تولید فیلم و سریال در سینما و تلویزیون ایران متأسفانه به جای سیستم قائم به فرد است و به همین دلیل فردی که یک پروژه را آغاز می‌کند اگر قرار باشد بازیگرش پس از فصل اول در فصل‌های بعدی هم با او همکاری کند ممکن است بازیگر چنین کاری نکند و همه برنامه‌ریزی‌ها به هم بریزد.
شعبانی خاطرنشان کرد: راه حل جلوگیری از این وضعیت این است که ما به سمت سیستماتیک شدن پیش برویم و کمپانی داشته باشیم؛ کمپانی‌ها می‌توانند پروژه‌های تولید را دست بگیرند و با بازیگران و دیگر افراد قراردادهای طولانی مدت ببندند و با این افراد در پروژه‌های طولانی مدت همکاری کنند. چنین سیستمی تا حدی در موسیقی ما رخ داده و خواننده‌ها ما به نوعی با کمپانی‌ها قراردادهای طولانی مدت می‌بندند و به عنوان مثال 10 سال حقوق و رایت آثارشان به این کمپانی‌ها تعلق می‌گیرد.
تهیهکننده فیلم سینمایی «قسم» در ادامه اظهار داشت: تا زمانی که تهیه‌کنندگی قائم به فرد است و سیستمی وجود ندارد، سینما و تلویزیون ما بازیگر محور خواهد بود، نکته دیگر این است که تلویزیون باید پشت تهیه‌کننده‌اش بایستد و اگر یک بازیگر پس از همکاری با یک پروژه به واسطه نیاز تیم تولید در فصل‌های بعدی درخواست‌های غیرمنطقی داشت می‌شود توسط صداوسیما و دیگر تهیه‌کننده‌ها تحریم شده تا دیگر چنین رفتارهایی تکرار نشود.
او افزود: تا زمانی که منافع شخصی مطرح است و همه اصول و قواعد به نفع بازیگران است ما نمی‌توانیم امیدوار به بهتر شدن وضعیت باشیم. در سینما هم ما تنها نامی از اتحادیه تهیه‌کننده‌ها داریم اما آنچه که شاهد هستیم چیز دیگری است، تهیه‌کننده‌ها به هیچ‌وجه در کنار هم نیستند و شرایط به شکلی است که یک بازیگر می‌تواند هر درخواستی داشته باشد و باقی افراد فقط به حرف او گوش دهند. متأسفانه در شبکه نمایش خانگی هم پلتفرم‌ها در پروژه‌های مختلف در یک رقابت قرار گرفته‌اند که هر کدام سعی دارند با دستمزد بیشتر بازیگران مطرح بیشتری را به پروژه‌های خود ببرند.
این تهیهکننده در ادامه گفت: در یک پروژه سینمایی یک تهیهکننده یک بار به من اعتراض کرد که چرا به فلان بازیگر چنین مبلغی پرداخت کرده‌ام، همان تهیهکننده در پروژه بعدی‌اش از همان بازیگر با دستمزد بالاتری قرارداد بست. این شرایط قطعاً به نفع بازیگران است و بازیگر محور شدن پروژه‌های تولید در این شرایط طبیعی است. اتحادیه تهیه‌کنندگان باید منسجم‌تر باشد و تلویزیون باید از تهیه‌کننده‌هایش حمایت کند و ما در نهایت باید به سمت داشتن کمپانی پیش برویم.
شعبانی در پایان اظهار داشت: من مخالف استفاده از سوپراستارها نیستم، قطعاً بازیگرانی که سال‌ها تلاش کرده‌اند و به جایگاهی ویژه رسیده‌اند حق دارند دستمزدهای بیشتری تقاضا کنند اما مشکل از جایی شروع می‌شود که بازیگران تازه‌کار به واسطه موفقیت یک اثر حتی در برخی مواقع از بازیگرانی که سال‌ها زحمت کشیده‌اند دستمزد بیشتری تقاضا می‌کنند.
عبداله علیخانی: برخی بازیگران انتظار دارند نقش‌های مقابلشان را خودشان انتخاب کنند!
عبداله علیخانی تهیهکننده سینما در گفت‌وگو با خبرنگار برنا، اظهار داشت: در سینما ناهماهنگی و بلبشو در همه زمینه‌ها دیده می‌شود و در بحث دستمزد بازیگران هم شاهد چنین وضعیتی هستیم. نوعی بازیگر محوری در تولیدات سینمایی ما به وجود آمده که یک بازیگر حتی در اینکه چه بازیگرانی با او همبازی باشند اظهار نظر می‌کند.
علیخانی تصریح کرد: این اتفاق نشأت گرفته از اختلافی است که سال‌ها بین تهیه‌کنندگان سینما به وجود آمده و این اختلافات باعث شده تا تهیه‌کننده‌ها نتوانند به صورت واحد و متحد برای چنین معضلی تصمیم‌گیری کنند. تلویزیون هم در شکل‌گیری این وضعیت بی تأثیر نیست و حدود 15 سال قبل با دستمزدهای بالایی که به واسطه بودجه دولتی به بازیگران می‌داد باعث شد میزان دستمزدها بالا برود و تهیهکننده سینما که باید برای فروش فیلمش نیز حساب و کتاب کند نتواند دستمزدی که یک بازیگر درخواست می‌کند را پرداخت کند. شروع این معضل با تلویزیون بود و شبکه نمایش خانگی ابعاد آن را به شدت وسیع‌تر کرد.
این تهیهکننده در ادامه اظهار داشت: متأسفانه سال‌هاست که بین تهیه‌کننده‌های تلویزیون اختلافات بسیاری وجود دارد و این اختلافات به نفع بازیگرانی تمام شده که می‌خواهند دستمزد بیشتری بگیرند و از این وضعیت سود کنند. اگر بین تهیه‌کنندگان سینما اختلافی وجود نداشت و ما شاهد یک انسجام و اتحاد بودیم میشد امیدوار بود که تهیه‌کننده‌ها در جلسات مختلف با بحث و تبادل نظر به یک نتیجه واحد برای سامان بخشیدن به معضلاتی اینچنین برسند.
تهیهکننده فیلم سینمایی «زندگی خصوصی» تصریح کرد: چنین وضعیتی تنها به ضرر بخش خصوصی است، اگر نشود بر اعمال نفوذ بازیگران در مباحث مختلف از جمله دستمزد کنترل و نظارت داشت کم‌کم بخش خصوصی که با پول خودش در سینما سرمایه‌گذاری می‌کند کنار می‌رود و نابود می‌شود و بدون شک چنین اتفاقی به ضرر سینما است چرا که سینمایی که بخش خصوصی ندارد یک سینمای نابود شده است.
او در پایان گفت: خوشبختانه به تازگی شاهد شکل‌گیری انسجامی بین تهیه‌کننده‌ها هستیم که به نظر می‌توان به شکل‌گیری این انسجام و کنار رفتن اختلافات امیدوار بود. تهیه‌کنندگان سینمای ایران کم‌کم در یک صنف واحد قرار می‌گیرند و این اتفاق می‌تواند معضلات بسیاری از جمله بازیگر محور بودن تولیدات سینمای ایران را از بین ببرد.
حسن کلامی: وزارت فرهنگ زمانی برای بازیگران مطرح سقف دستمزد تعیین کرد اما تهیه‌کننده‌ها با کیسه پول نزد آن‌ها می‌رفتند / امروز حتی بازیگران درجه دو و سه هم دستمزدهای بالا می‌خواهند
حسن کلامی تهیهکننده سینما در گفت‌وگو با خبرنگار برنا، اظهار داشت: همیشه چند بازیگر هستند که حضورشان در یک فیلم اطمینانی است برای فروش بالای فیلم و طبیعی است که این بازیگران رقم‌های بالایی به عنوان دستمزد درخواست کنند اما این رویه کم‌کم به طور کل در قشر بازیگر ورود پیدا کرد و حتی بازیگران درجه دو و سه هم درخواست‌هایی کردند که به هیچ‌وجه منطقی نبود و در حد و آن‌ها در حد و اندازه آن رقم نبودند.
کلامی تصریح کرد: از آنجا که در تهیه‌کنندگان سینما هیچ اتحادی وجود ندارد این رویه کنترل نشد و همچنان سینما با این معضل دست و پنجه نرم می‌کند. اگر با بازیگران هم صحبت کنید آن‌ها این درخواست‌ها را با توجه به بالا رفتن قیمت ابتدایی‌ترین مایحتاج زندگی توجیه می‌کنند؛ شاید این توجیه درست باشد اما باید این نکته را هم در نظر گرفت که هزینه تولید فیلم بالا می‌رود و فیلم با ارقام بسیار بیشتری در فروش باید به سود برسد.
این تهیهکننده در ادامه گفت: تلویزیون هم این وضعیت وجود دارد، اگر یک بازیگر در یک سریال به خوبی دیده شود و سریال با وجود او مطرح شود طبیعی است که رقم بیشتری از فصل پیش درخواست کند اما این رقم نباید با افزایش قیمت بسیار بالایی همراه باشد. تلویزیون معمولاً دستمزدها را به صورت منطقی بالا نمی‌برد و حتی ممکن است ارقامی که برای تولید در نظر دارد مربوط به چهار سال پیش باشد؛ متأسفانه این رویکرد باعث می‌شود که گروه‌ها در تولید دچار مشکل شوند و اتفاقاتی رخ دهد که یک بازیگر با تیم تولید یک سریال در فصل بعد کار نکند.
او افزود: وقتی هزینه ساخت یک سریال مربوط به سال‌ها پیش است و منطقی در ارقام دیده نمی‌شود تلویزیون مجبور است زمان تولید را کاهش دهد و به عنوان مثال برای تصویربرداری یک سریال که به طور منطقی روزی 5 تا 6 دقیقه ضبط می‌شود، گروه را مجبور به ضبط 12 تا 14 کند که قطعاً این کار به کیفیت اثر لطمه می‌زند.
تهیهکننده فیلم سینمایی «آبادان یازده 60» در ادامه اظهاراتش تأکید کرد: به عنوان مثال سریال «خانه امن» را مشاهده کنید، این سریال که قرار بود در 30 قسمت پخش شود، به 50 قسمت افزایش یافته و بخش‌هایی به این سریال اضافه شده است که هیچ ربطی به قصه اصلی ندارد و مشخص است که به سریال آب بسته‌اند تا تعداد قسمت‌هایش بالا برود و زمانی بیشتری آنتن تلویزیون پر باشد. چنین رویکردی باعث می‌شود که مخاطب تلویزیون از دست برود و اکثر مردم به برنامه‌ها و آثار شبکه‌های ماهواره‌ای روی آورند. بهتر است تلویزیون برای جلوگیری از این اتفاق بودجه تولید آثارش را با وضعیت امروز جامعه هماهنگ کند.
کلامی خاطرنشان کرد: مشکل بازیگر محور بودن تولیدات سینما از قدیم بوده و معضل جدیدی نیست، به عنوان مثال جمشید هاشم‌پور یک بار برای من تعریف می‌کرد که در زمان پر فروش بودن آثار سینمایی‌ام به من پیشنهادات بسیاری میشد و وزارت فرهنگ تصمیم گرفت قانونی مطرح کند که از رقمی مشخص به هاشم‌پور دستمزد بیشتری ندهند، جمشید هاشم‌پور خودش برای من تعریف می‌کرد که تهیه‌کننده‌ها با کیسه‌های پر از پول نزد من می‌آمدند و می‌گفتند ما میزان قرارداد شما را همانقدر که وزارت فرهنگ مشخص کرده می‌نویسیم اما پول بیشتری پرداخت می‌کنیم. متأسفانه ما در همه مسائل منافع شخصی‌مان را در نظر می‌گیریم و این رفتار باعث شده تا به شکل‌های مختلف سینما آسیب ببیند و وضعیت امروز را شاهد باشیم.
او در پایان گفت: این وضعیت امروز هم به شکل‌های مختلف حاکم است، یک سرمایه‌گذار ممکن است اصرار داشته باشد برخی بازیگران حتماً در فیلمش حضور داشته باشند و هر چقدر که بخواهد دستمزد می‌دهد. فیلم سینمایی «ما همه با هم هستیم» به تهیه‌کنندگی رضا میرکریمی هم به همین شکل ساخته شد؛ خود آقای میرکریمی تعریف می‌کرد که به سرمایه‌گذار تأکید داشته حضور برخی بازیگران در فیلم ضروری نیست اما سرمایه‌گذار اصرار داشته که این بازیگران باشند و هر چقدر که نیاز باشد پول پرداخت می‌کند. چنین رفتارها و تصمیماتی یک بلبشو در سینما به وجود آورده که در دیگر بخش‌های مدیریتی کشورمان هم شاهدش هستیم.
ایرج محمدی: در حوزه بازیگری با کمبود نیرو مواجه هستیم / تهیه‌کننده‌ها و کارگردان‌ها جسارت استفاده از بازیگران جدید را داشته باشند
ایرج محمدی تهیهکننده سینما و تلویزیون در گفت‌وگو با خبرنگار برنا، اظهار داشت: بازیگر مثل تهیهکننده و کارگردان یکی از اصلی‌ترین ارکان ساخت و تولید یک فیلم یا سریال است؛ یکی از معضلات و چالش‌هایی که امروز در سینما و تلویزیون با آن مواجه هستیم به کمبود شدید نیروی انسانی در بازیگری برمی‌گردد.
محمدی خاطرنشان کرد: ما در حرفه بازیگری با معضل کمبود شدید نیرو مواجه هستیم و این کمبود نیرو چالش‌های بسیاری در پروژه‌های مختلف به وجود می‌آورد؛ ممکن است یک بازیگر با چند پروژه قرارداد داشته باشد و تمرکزش برای کارها به حداقل برسد و از طرفی گروه‌ها را در برنامه‌ریزی دچار مشکل کند.
این تهیهکننده در ادامه گفت: به عنوان مثال تعداد بازیگران زیر 30 سال ما بسیار کم است و اگر بخواهیم چند بازیگر مطرح در این سن و سال نام ببریم به تعداد انگشتان یک دست هم نرسد و این تعداد بازیگر کم با حجم بالای تولیدات سینمایی و تلویزیونی که داریم باعث می‌شود برای نقش‌هایی در این سن گزینه‌های کمی وجود داشته باشد. کمبود بازیگر تنها مربوط به این رده سنی نمی‌شود، به طور کل در قیاس با میزان تولیدات و تقاضاهای زیادی که وجود دارد تعداد بازیگران مطرح و حرفه‌ای ما بسیار اندک است.
او افزود: بهترین کار در این شرایط تربیت و آموزش بازیگران است، باید تربیت بازیگر در سنین مختلف را جدی بگیریم و با تربیت و آموزش بازیگران جدید در همه سنین مشکل عرضه و تقاضا در این حرفه را می‌توان حل کرد. یک کارگردان تا زمانی که کارگردانی یک پروژه را بر عهده دارد پروژه دیگری نخواهد داشت و بازیگران و نویسندگان هم باید همینطور باشند اما یک بازیگر ممکن است همزمان در چند فیلم یا سریال ایفای نقش کند و تهیه‌کننده‌های این چند اثر مجبور هستند با هم هماهنگ باشند؛ حتی بارها شروع تولید آثار برای استفاده از یک بازیگر به تعویق افتاده و به نوعی پروژه‌ها در صف خالی شدن زمان بازیگران مانده‌اند.
تهیهکننده مجموعه تلویزیونی «متهم گریخت» تصریح کرد: باید نیروی انسانی در حرفه‌های مختلف به قدری باشد که افراد همزمان مشغول چند پروژه نباشند، در حوزه نویسندگی و بازیگری ما به نیروهای انسانی بیشتری نیاز داریم تا افراد در یک زمان تنها در یک پروژه حضور داشته باشند. حضور افراد در پروژه‌های مختلف به طور همزمان قطعاً در کیفیت آثار تأثیرگذار است.
محمدی در ادامه اظهاراتش گفت: در کنار تربیت نیروهای توانمند و با استعداد لازم است کارگردان‌ها و تهیه‌کننده‌ها جسارت به خرج دهند و از حضور بازیگران جدید در آثارشان با آغوش باز استقبال کنند. تلویزیون در تولید آثارش همیشه این رویکرد را داشته و لازم است سینما و شبکه نمایش خانگی هم این موضوع را جدی بگیرند و جسارت استفاده از بازیگران جدید را داشته باشند.
این تهیهکننده در پایان تأکید کرد: در سریال‌های تلویزیونی به دلیل تعداد بالای شخصیت‌ها معمولاً در کنار بازیگران مطرح چند بازیگر جدید نیز دیده می‌شوند اما تلویزیون می‌تواند استفاده از بازیگران جدید را بیش از این در نظر داشته باشد ولی در سینما و شبکه نمایش خانگی اگر تهیه‌کننده‌ها و کارگردان‌ها در این زمینه جسارت به خرج دهند در دراز مدت شاهد اتفاقات خوبی خواهیم بود.
بهروز مفید: در قرارداد سریال‌های چند فصلی باید به همکاری بازیگر در فصل‌های بعدی تأکید شود
بهروز مفید تهیهکننده سینما و تلویزیون در گفت‌وگو با خبرنگار برنا، اظهار داشت: بازیگر محور شدن تولید در سینما و تلویزیون ایران اتفاق دور از ذهنی نیست، این اتفاق به نوع قراردادهای ما برمی‌گردد و در بازار عرضه و تقاضا هر کس حق دارد برای خود قیمتی مشخص کند و این متقاضیان هستند که می‌توانند انتخاب کنند که با چه بازیگری همکاری کنند.
مفید درباره تولید سریال‌های تلویزیونی در فصل‌های مختلف، گفت: تولیدکنندگان یک سریال تلویزیونی یا حتی فیلمی‌های مجموعه‌ای باید از همان روزهای آغازین تولید اولین قسمت روند تولید را پیش‌بینی کنند تا در قرارداد لزوم همکاری فرد در فصل‌های بعدی تأکید شود. اگر این اتفاق رخ ندهد و بازیگر میلی به ادامه همکارین داشته باشد یا حتی درخواست پول بیشتری داشته باشد نمی‌توان با او قهری برخورد کرد.
او افزود: این شرایط در همه کارها وجود دارد و در همه مشاغل افراد پس از اینکه در کارشان صاحب تبحر و تخصص می‌شوند قیمت بیشتری برای همکاری پیشنهاد می‌دهند. میزان دستمزد یک بازیگر بر اساس توانایی و اقبال مخاطب مشخص می‌شود، اگر یک بازیگر محبوب باشد دستمزد بیشتری تقاضا می‌کند و اگر دستمزد غیرمنطقی باشد و هیچ تهیه‌کننده‌ای حاضر به همکاری با او نباشد از آنجا که او نمی‌خواهد بیکار باشد بالاخره مجبور است دستمزدی منطقی تقاضا کند.
این تهیهکننده در پایان گفت: بازیگری که مردم از آثار او استقبال می‌کنند، خودش می‌داند که می‌تواند سرنوشت یک فیلم در گیشه را تغییر دهد پس طبیعی است که او دستمزد بیشتری تقاضا کند. در سینما و تلویزیون که اقبال مخاطب امری حیاتی و مهم است ممکن است یک تهیهکننده یا سرمایه‌گذار تمایل داشته باشد برای بازیگران رقم بالایی هزینه کند و ممکن است به همین دلیل یک بازیگر در یک دوره مشخص با پیشنهادات خیلی خوبی مواجه شود.