به گزارش برنا، ایزوپروپیل الکل یا ایزوپروپانول، یک الکل آلی شفاف است و بویی تیز نزدیک به استون دارد. این الکل به علت خاصیت ضد باکتری آن شناخته م یشود؛ به همین دلیل در بسیاری از ضدعفونی کننده ها و شوینده ها استفاده می شود.
ایزوپروپانول با نام تجاری ایزوپروپیل الکل، سادهترین الکل نوع دوم با فرمول شیمیایی C3H8O است. کد شناسایی CAS این ماده 67-63-0 بوده و با نام های دیگری مثل 2- پروپانول و پروپان-2-ال نیز شناخته می شود. در شکل زیر ساختار شیمیایی این ماده را مشاهده می کنید.
ایزوپروپیل الکل یا ایزوپروپانول، یک الکل آلی شفاف است و بویی تیز نزدیک به استون دارد. این الکل به علت خاصیت ضد باکتری آن شناخته می شود؛ به همین دلیل در بسیاری از ضدعفونی کننده ها و شوینده ها استفاده می شود. همچنین از ایزوپروپیل الکل با غلظت 70% در ضدعفونی کننده ها و محلول های پزشکی استفاده می شود. ایزوپروپیل الکل در تولید برخی از عطرها، صابون ها و شوینده ها نیز کاربرد دارد. ایزوپروپیل الکل بسیاری از ترکیبات غیر قطبی را حل می کند و با آب نیز امتزاج پذیر است ولی در محلول های نمکی حل نمی شود. این الکل برای پلاستیک ها و لاستیک ها خاصیت خورنده دارد.
خوردن ایزوپروپیل الکل مسمومیت به همراه دارد و در صورت تماس با چشم باعث قرمزی و التهاب چشم میشود. استنشاق بخارات آن باعث گلو، بینی و به طور کلی دستگاه تنفسی را تحریک میکند. این ماده بسیار آتش‌گیر است و در دماهای بسیار پایین با کوچکترین جرقه ایجاد حریق میکند.
|
مقدار |
استاندارد |
واحد |
خاصیت |
|
60.1 |
ASTM D6579-11 |
گرم/مول |
وزن مولکولی |
|
82.6 |
ASTM D5399-09 |
درجهی سانتیگراد |
نقطهی جوش در 760 میلیمتر جیوه |
|
89- |
ASTM D5399-09 |
درجهی سانتیگراد |
نقطهی ذوب در 760 میلیمتر جیوه |
|
11.7 |
ASTM D93-18 |
درجهی سانتیگراد |
نقطهی اشتعال |
|
0.85 |
ASTM D854-14 |
- |
20 ℃وزن مخصوص در |
|
1.96 |
ASTM D445-18 |
مگاپاسکال.ثانیه |
25 ℃ویسکوزیته در |
|
1000000 |
ASTM D2042-15 |
میلیگرم/لیتر |
25 ℃حلالیت در آب در |
|
45.42 |
ASTM E1194-17 |
میلیمتر جیوه |
25 ℃فشار بخار در |
|
0.786 |
ASTM D792-13 |
گرم/ سانتیمتر مکعب |
20 ℃دانسیته در |
|
1.7 |
ASTM D3539-11 |
- |
نرخ تبخیر نسبت به بوتیل استات |
|
400 |
ASTM D659-15 |
درجهی سانتیگراد |
نقطهی اشتعال خود به خودی |
|
20.93 |
ASTM D1331-14 |
میلینیوتون/متر |
25 ℃کشش سطحی در |
|
45.39 |
ASTM E2071-00 |
کیلوژول/مول |
گرمای نهان تبخیر |
|
1.3852 |
ASTM D542 |
- |
ضریب شکست در زاویهی 8 درجه |
از خوردن ایزوپزوپیل الکل باید پرهیز شود؛ زیرا باعث مسمومیت شدید می شود. از ایزوپروپیل الکل نباید بر روی زخم باز استفاده شود زیرا روند بهبود را به تاخیر میاندازد. همچنین از استفاده از آن بر روی دیگر عارضه ها پوستی مانند آفتاب سوختگی یا التهاب نیز توصیه نمی شود.
ترکیب کردن ایزوپروپیل الکل با سفیدکننده خانگی به علت آزاد شدن گازهای سمی بسیار خطرناک است؛ زیرا باعث سردرد، سرگیجه، التهاب ریه ها و در موارد حادتر باعث مشکلات کبدی و کلیوی و آسیب سیستم عصبی شوند.
در صورت تماس مستقیم ایزوپروپیل الکل با چشم ها، پس خارج کردن کردن لنزهای تماسی باید چشم ها را با مقادیر زیادی آب شستشو داد. استفاده از ایزوپروپیل الکل در مجاورت آتش و دود خطرناک است؛ زیرا ممکن است باعث حریق شود. به دلایل گفته شده این ماده باید دور از دسترس کودکان قرار گیرد.
ایزوپروپیل الکل، غشای چربی اطراف باکتری ها و ویروس ها را از بین برده و باعث حل شدن تمام اجزای حیاتی سلول می شود. در نهایت این فرآیند سلول ویروس را به طور کامل از بین میبرد.
به همین دلیل در دوران همه گیری ویروس کرونا، استفاده وسیع از ایزوپروپانول به عنوان ضد عفونی کننده، میتواند میزان ابتلا را کنترل کند و زنجیرهی بیماری را به طور موثر متوقف کند.
نتهی مهم در استفاده از ایزوپروپیل الکل آن است که از آن نباید به طور مستقیم برای ضدعفونی وسایل الکترونیکی مثل کامپیوتر یا موبایل استفاده شود. همچنین استفاده از آن بر روی برخی پارچه ها و لوزام چوبی به دلیل ایجاد پوسیدگی توصیه نمی شود.
با توجه به اهمیت استفاده از این محصول در دوران کرونا، میزان تقاضای آن در سطح جهان افزایش داشته و به همین دلیل تمامی شرکت های تولیدکننده در سراسر جهان به سرعت در حال افزایش ظرفیت تولید خود هستند. پیش بینی میشود در آینده میزان این تقاضا برای استفاده در کاربردهای دارویی افزایش یابد.
هرچند که ایزوپروپیل الکل و متانول هر دو خاصیت ضد باکتری داشته و در تهیه الکل پزشکی کاربرد دارند؛ اتانول در صورت استفاده برای ضدعفونی پوست، باعث خشکی پوست میشود ولی ایزوپروپیل الکل چنین اثری بر روی بافت پوست نداشته و انتخاب بهتری به شمار میرود. علاوه بر آن ایزوپروپیل الکل برای عمل و نابودی باکتری ها به زمان کمتری نیاز نیاز دارد و موثرتر عمل میکند. همچنین ایزوپروپیل الکل سمیت کمتری نسبت به اتانول دارد.
پیش‌بینی میزان افزایش تقاضای ایزوپروپیل الکل تا سال 2025
برای تولید ایزوپروپیل الکل دو روش تجاری معمول وجود دارد: