خوش‌نشینی هزاران ساله هورامی‌ها

به گزارش خبرگزاری برنا از کردستان؛ پویا طالب نیا  کوچ نشینی(هه‌وار نشینی) را یکی از مهمترین شاخصه های زندگی بسیاری از روستانشینان اورامانات دانست و اظهار کرد: هه‌وار نشینی ریشه ای تاریخی دارد و میراثی است که از حاکمان باستانی ایران برجای مانده که چند پایتخت داشتند و در فصول مختلف باتوجه به تغییر شرایط آب و هوایی، پایتخت خود را عوض می‌کردند.

وی شروع کوچ نشینی هورامی‌ها را از اواخر اردیبهشت اعلام کرد و گفت: کوچ نشینی هورامی‌ها یکی از ویژگی‌ها و سنت های منحصربفرد زندگی آنها محسوب می شود که با کوچ نشینی که عموم مردم آن را  دیده‌اند، متفاوت است.

مدیرپایگاه ملی منظر فرهنگی تاریخی اورامانات اضافه کرد: کوچ نشینی که از دیرباز تاکنون در برخی از مناطق کشور وجود  دارد، بصورت افقی است، یعنی عشایری که چادرنشین هستند از یک نقطه به یک نقطه دیگر به شکل طولی مهاجرت می کنند، اما کوچ نشینی هورامی ها عمودی است.

وی تصریح کرد: باتوجه به اینکه اکثر روستاهای اورامانات در دره ها واقع شده، از اردیبهشت ماه که هوا روبه گرمی می رود، مردم ساکن این روستاها برای دستیابی به آب و هوایی مطبوع‌تر به ارتفاعات کوچ می‌کنند.

طالب نیا با بیان اینکه این شیوه از خوش نشینی هنوز بین مردم حدود 60 درصد از روستاهای اورامانات رایج است، گفت: برخلاف دیگر کوچ نشینان، هه‌وار نشینان هورامی چادر نشین نیستند، بلکه دارای دو سکونتگاه فصلی هستند، یکی برای قشلاق در عمق دره و یکی هم برای ییلاق بر بلندی‌های دامنه کوه.

وی خاطرنشان کرد: در گذشته های نه چندان دور معیشت روستانشینان هورامی بر پایه دام محوری بود، برای همین یکی از مهمترین دلایل کوچ نشینی، در کنار تغییرات شرایط آب و هوایی، دسترسی به مراتع حاصلخیز برای چرای دام هایشان در ارتفاعات است.

به گفته مدیرپایگاه ملی منظر فرهنگی تاریخی اورامانات این شیوه از زندگی در بسیاری از روستاهای مناطق اورامانات همچون پالنگان، کلاش لولم، شالگی، قلعه جی و ...هنوز مرسوم است.

وی در ادامه به سفر چندماه پیش ارزیاب یونسکو به منطقه اورامانات اشاره کرد و گفت: در این سفر این نوع از خوش نشینی مردمان اورامانات مورد توجه ارزیاب یونسکو قرار گرفت و آن را میراثی دانست که باید برای حفظ آن تلاش کرد.

طالب نیا افزود: طبق برنامه ریزی انجام شده، سال آینده توسط کارشناسان پایگاه منظر فرهنگی تاریخی مطالعات گسترده ای در زمینه هه وار نشینی در کل جغرافیای فرهنگی هورامان انجام خواهد گرفت.