به گزارش برنا؛ احمدرضا لاهیجان‌زاده، معاون محیط زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست کشور در نخستین همایش ملی تنوع زیستی فارس گفت: درزمینه احیای دریاچه‌ها و تالاب‌ها هم‌اکنون ابَرپروژه نجات دریاچه ارومیه در حال اجراست و پیش‌بینی می‌شود دریاچه ارومیه تا سال ۱۴۰۶ به وضعیت اکولوژیکی خود باز گردد؛ همچنین نیاز است اقدامی مشابه برای نجات تالابهای فارس صورت گیرد.
او با اشاره به اینکه طی چند دهه گذشته در مقوله مدیریت آب در فارس با مشکلاتی حاد مواجه بوده‌ایم، ابراز کرد: بیشترین حجم آب تجدیدپذیر در بازه زمانی کوتاهی استفاده شده و کسری مخزن آب زیرزمینی در استان فارس فاجعه‌بار است.
لاهیجان زاده با بیان اینکه فارس با بهره‌مندی از سه پارک ملی، ۲ پناهگاه حیات وحش، هشت منطقه حفاظت‌شده و ۲۱ منطقه شکار ممنوع تنوع زیستی بسیاری دارد، گفت: در چند دهه گذشته اتفاقات ناگواری برای زیست‌بوم فارس رخ داده است.
او افزود: اقلیم ایران خشک و نیمه‌خشک است و محدوده‌هایی که رطوبت یا بارش دارد کمتر از پنج درصد مساحت ایران را تشکیل می‌دهد از همین رو باید اکوسیستم ایران را شکننده دانست.
معاون محیط زیست دریایی سازمان حفافظت محیط‌زیست ادامه داد: فارس با ۱۰ میلیارد متر مکعب کسری تجمعی مخازن آب زیرزمینی مواجه است؛ یعنی حتی اگر سالی ۵۰۰ میلیون متر مکعب در مصرف آب زیرزمینی صرفه جویی شود با احتساب بارش به ۲۰ سال زمان برای بازگشت به تعادل نیازمندیم؛ آن هم درصورتی که فرونشست دشت‌ها و سفره‌های آب زیرزمینی رخ ندهد و شاهد شورشدن آب‌های زیرزمینی نباشیم.
۷۰۰ میلیون مترمکعب حقابه تالاب‌ها در برنامه‌ریزی‌ها نادیده گرفته شده است
معاون محیط زیست دریایی سازمان حفافظت محیط زیست عنوان کرد: در فارس گردش آب ۲۱ میلیارد متر مکعب است؛ اما حقابه محیط‌زیست حتی در مطالعات اخیر که در سازگاری با کم آبی تدوین شده است، ۸۰۰ میلیون متر مکعب بوده؛ این در حالی است که حداقل نیاز آبی حدود یک و نیم میلیارد متر مکعب است و بیش از ۷۰۰ میلیون مترمکعب در برنامه‌ریزی‌ها نادیده گرفته شده است.
او با بیان اینکه در مقیاس ملی با شرایط مشابهی مواجهیم، گفت: به دلیل بروز صدمات جبران ناپذیر به عرصه‌های زیستی، دولت در دو مقوله اصلاح و استحکام قوانین گام‌های مهمی برداشته است که حاصل آن‌ها تصویب قوانینی همچون حفاظت از تالاب‌ها، حفاظت از خاک، هوای پاک و حمایت از محیط‌بانان بوده است.
او یکی از پیامدهای خشک‌شدن تالاب‌ها را وقوع پدیده گرد و غبار دانست و بیان کرد: برداشت بی‌رویه آب‌های زیرزمینی و سطحی که باعث خشکی سفره‌های آب زیرزمینی، کاهش رطوبت خاک و افزایش گرد و غبار شده است ۳۲ میلیون هکتار از عرصه‌های کشور را تخت تاثیر گرد و غبار قرار داده است.
مرجع ملی کنوانسیون تنوع زیستی نیز در این همایش در تعریف مفهوم تنوع زیستی گفت: تمام اشکال حیات که در طی میلیون‌ها سال تکامل یافته در سه بعد زیست‌بوم، گونه و ژن، باعنوان تنوع زیستی شناخته می‌شود.
اسکندر زند افزود:خوشبختانه ایران در هر سه بعد یادشده کشوری بسیار غنی است.
زند با بیان اینکه ایران از ۱۱ زیست‌بوم تعریف‌شده دارای ۹ زیست‌بوم است، گفت: این موضوع ایران را به سرزمینی متنوع از نظر زیستی بدل ساخته است.
مرجع ملی کنوانسیون تنوع زیستی با اشاره به اینکه ایران از لحاظ تنوع گونه‌ای نیز وضعیتی ویژه دارد،ابراز کرد: در حوزه پستانداران ۲۳۳ گونه، پرندگان ۵۰۸ گونه، خرندگان ۲۶۷ گونه، دوزیستان ۲۴ گونه، ماهیان ۱۳۶۵ گونه، بندپایان ۳۰هزار گونه، نرم‌تنان ۴۱۳ گونه، قارچ‌ها ۶۶۹۰ گونه، کرم‌ها، اسفنج‌ها و تک‌یاخته‌ای‌ها ۲۵۳ گونه و گیاهان ۸۲۰۰ گونه در کشور وجود دارد.
او با اشاره به اینکه براساس آخرین گزارش‌های جهانی تنوع گونه‌ای دنیا در معرض تهدید است، گفت: از دو و نیم میلیون گونه گیاهی و جانوری در دنیا حدود ۲۵ درصد در معرض خطر قرار دارند و از ۵.۵ میلیون گونه حشرات ۱۰درصد در معرض خطر هستند؛ براین اساس، هم‌اکنون یک میلیون گونه در سراسر جهان در خطر انقراض‌اند.
شاهد انقراض گسترده گونه‌ها در جهان هستیم
زند با تاکید بر اینکه تاکنون شاهد انقراضی به این گستردگی نبوده‌ایم، عنوان کرد: فعالیت‌های تخریبی و زیاده‌خواهی بشر باعث این رویداد ناگوار شده است.
مرجع ملی کنوانسیون تنوع زیستی با بیان اینکه در ایران جمع‌بندی دقیقی درباره گونه‌های درحال انقراض در دست نیست، ابراز امیدواری کرد که مرجع ملی تنوع زیستی ایران بتواند به زودی آمار دقیقی در این باره ارائه دهد.
او همچنین به تنوع ژنتیکی در اکوسیستم ایران اشاره کرد و بیان داشت: ایران منشا ۸۳ گونه زراعی و باغی است و از مناطق داغ تنوع زیستی به‌شمار می‌رود و دستکم ۱۵۰۰ گونه گیاه آوندی اندمیک وجود دارد و این بدان معناست که در مناطقی از ایران از پوشش گیاهی اولیه فقط ۳۰درصد یا کمتر باقی مانده است.
زند مهمترین عامل از بین رفتن تنوع زیستی را در جهان بهره‌برداری بی‌رویه، تخریب و نابودی زیستگاه‌ها دانست و گفت: این روند در ایران نیز مشابه است.
مرجع ملی کنوانسیون تنوع زیستی عنوان داشت: برای حفظ تنوع زیستی کشور اقداماتی صورت گرفته که مهمترین آن‌ها ایجاد مناطق حفاظت‌شده است؛ بدین معنا ۱۹میلیون هکتار از اراضی زیستی کشور منطقه حفاظت شده است و هم‌اکنون ۳۲ پارک، ۴۰ اثر طبیعی، ۵۴ پناهگاه حیات وحش و ۱۸۳ منطقه حفاظت شده و در مجموعه ۳۰۹ منطقه حفاظت‌شده در ایران وجود دارد.
مرکز ملی برای پردازش داده‌های تنوع زیستی در کشور وجود ندارد
مدیر کل دفتر موزه ملی تاریخ طبیعی و ذخایر ژنتیکی نیز در این همایش ابراز داشت: در حوزه تنوع زیستی شاهد جریان‌سازی موفقی در کشور نبوده‌ایم و از حدود ۹هزار همایشی که تاکنون در کشور ثبت شده است، هیچ همایشی با عنوان تنوع زیستی تا بدین روز برگزار نشده بود که نشان می‌دهد در این زمینه بسیار عقب هستیم.
محمد مدادی بیان کرد: داده‌پردازی در حوزه تنوع زیستی در کشور مطلوب است اما هیچ مرکز ملی برای پردازش داده‌ها وجود ندارد؛ درحالیکه بسیاری از کشورها پایگاه‌های داده ملی خود را دو دهه پیش راه‌اندازی کرده‌اند و هم‌اکنون داده‌های مربوط به ایران در پایگاه‌های جهانی سایر کشورها ثبت می‌شود.
او اظهار کرد: گام‌های اولیه برای راه‌اندازی پایگاه داده‌های تنوع زیستی کشور برداشته شده و فاز اول آن تا پایان سال ۱۴۰۰ به بهره‌برداری می‌رسد.
مدیر کل دفتر موزه ملی تاریخ طبیعی و ذخایر ژنتیکی در بخش دیگری از سخنان خود، مرزبانی زیستی را از مهمترین اقداماتی دانست که باید در کشور صورت گیرد و گفت: ورود گونه‌های مهاجم به کشور، گونه‌های بومی را تهدید می‌کند و این در حالی رخ داده است که نمونه‌های تنوع زیستی ایران در همه موزه‌های طبیعی جهان وجود دارد، اما در ایران به این گونه‌ها دسترسی نیست.
برش استانی برنامه اقدام ملی برای حفاظت از تنوع زیستی تدوین شود
مدادی بر اهمیت تهیه برنامه اقدام محلی تاکید کرد و گفت: باید برش استانی برنامه اقدام ملی برای حفاظت از تنوع زیستی تدوین شود.
نخستین همایش ملی تنوع زیستی فارس همزمان با روز جهانی حیات‌وحش به همت سازمان حفاظت محیط‌زیست فارس و دانشگاه شیراز آغاز شد.
این همایش که از سه‌شنبه ۱۲اسفندماه آغاز شد تا فردا ۱۳اسفندماه با حضور پژوهشگرانی از سراسر کشور در جریان است، با اعطای جایزه مرحوم دکتر ولوی، مدیرکل فقید محیط‌زیست فارس به پایان خواهد رسید.