نتایج رتبه بندی و ارزیابی دانشگاه های دولتی درسال های ۱۳۹۹-۱۳۹۸

به گزارش گروه آموزش خبرگزاری برنا، در این نشست مجازی که با حضور وزیر علوم، تحقیقات و فناوری، قائم مقام و معاونان وزیرعلوم، معاونان این وزارت و حضور مجازی رؤسای دانشگاه‌ها، پژوهشگاه‌ها و مراکز علمی و با محوریت بررسی وضعیت آموزش عالی کشور در محل سالن شهدای جهاد علمی وزارت علوم برگزار شد، دکتر دهقانی اظهار داشت: دکتر دهقانی با تقدیر از تلاش های بی نظیر تمامی دانشگاه ها و موسسات پژوهشی در رشد و شتاب علمی در عرصه های بین‌المللی و همزمان با تشدید تحریم های بین المللی اظهار داشت: پایگاه استنادی علوم جهان اسلام ( ISC) از اواخر سال ۹۸ با ابلاغ رسمی وزیر محترم علوم، تحقیقات و فنآوری عملاً ارزیابی و رتبه بندی دانشگاه ها و موسسات پژوهشی کشور را با شاخص‌ها و معیارهای مصوب کارگروه تخصصی رتبه‌بندی در وزارت علوم آغاز کرد.

وی افزود: هرچند در طول ۱۰ سال گذشته رتبه بندی دانشگاه ها و موسسات پژوهشی کشور توسط گروه رتبه بندی پایگاه استنادی علوم جهان اسلام انجام میشد ولی در سال ۹۹ رتبه بندی و ارزیابی دانشگاه های دولتی با نظارت وزارت علوم با معیارها و شاخص‌های جدید و نیز روش شناسی کاملاً متفاوت نسبت به قبل و نیز با هماهنگی و نظارت کامل کارگروه تخصصی رتبه بندی در وزرات عتف توسط پایگاه استنادی علوم جهان اسلام ( ISC ) انجام گرفت .

دکتر دهقانی در ادامه گفت: درتهیه مدل رتبه بندی و معیارها و شاخص ها، دو هدف اصلی مورد توجه قرار گرفته بود. هدف اول تاکید به اسناد بالا دستی نظیر نقشه جامع علمی کشور و سیاست های کلان علم و فنآوری، ضرورت توجه و تاکید بر تمام ابعاد توسعه علمی و ماموریت های چند جانبه دانشگاه ها به خصوص تاکید به نقش و حضور دانشگاه ها و موسسات پژوهشی کشور در جامعه، اثر گذاری اقتصادی و اجتماعی، توجه به مهارت افزایی و کار آفرینی، توسعه و گسترش شرکت های دانش بنیان و اشتغال‌زایی، بین المللی سازی آموزش عالی و مشارکت های بین المللی در آموزش و پژوهش، تاکید به ترویج فرهنگ شاگرد پروی و مسایل فرهنگی و اسلامی و حضور پر رنگ اساتید و دانشجویان در کرسی‌های نظریه پردازی و غیره بود.

وی افزود: هدف دوم توجه نقش و جایگاه دانشگاه ها در عرصه های بین المللی و حضور آنها در رتبه بندی های بین المللی و تلاش برای تطابق داشتن این جایگاه در مقایسه با نقش آفرینی دانشگاه ها در هدف مورد نظر اول بود.

سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام با اشاره به معیارهای جدید رتبه بندی مراکز آموزش عالی گفت: در رتبه بندی جدید در سال ۹۹ معیارهای کلی درارزیابی و رتبه بندی دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی در ۶ حوزه آموزش (با وزن ۳۰ درصد)، پژوهش (با وزن ۲۵ درصد)، فنآوری و نوآوری (با وزن ۲۰ درصد)، بین المللی سازی (با وزن ۱۰ درصد)، اثرگذاری اقتصادی (با وزن ۱۰ درصد) و خدمات اجتماعی، زیر ساخت و تسهیلات (با وزن ۵ درصد) می باشد وهر کدام از این معیارهای اصلی، به تعدادی شاخص اصلی و زیر شاخص تقسیم می‌شوند که عملکرد دانشگاه در هر یک از آنها به صورت جداگانه ارزیابی می‌شود. تعداد شاخص‌های به کار گرفته شده در رتبه بندی جدید ۱۰۴ شاخص و زیرشاخص است که در جدول زیر بر اساس هر معیار اصلی نشان داده شده است:

وی با بیان اینکه بر اساس روش شناسی جدید و بر مبنای شاخص‌های مصوب کارگروه تخصصی رتبه بندی در وزارت علوم، اطلاعات مورد نیاز رتبه بندی دانشگاه ها و موسسات پژوهشی از سه طریق جمع آوری شده است، اظهار داشت: اطلاعات پژوهشی که جمع آوری آن بر عهده گروه رتبه بندی پایگاه استنادی جهان اسلام می باشد، از طریق خوداظهاری دانشگاه ها که از طریق تکمیل پرسشنامه الکترونیکی رتبه بندی توسط رابطین محترم در دانشگاه ها به دست آمده و نیز برخی اطلاعات آموزشی که از طریق وزارت علوم یا سازمان های زیر مجموعه در اختیار گروه رتبه بندی قرار داده شده است. روش‌شناسی رتبه بندی به صورت کامل در وب سایت رتبه بندی پایگاه استنادی علوم جهان اسلام در دسترس دانشگاه‌ها قرار خواهد گرفت. براساس روش شناسی موجود کلیه اطلاعات جمع آوری شده در سالهای ۹۵ الی ۹۷ بوده و دلیل انتخاب این بازه زمانی تکمیل کلیه اطلاعات مورد نیاز در شاخص ها و معیارهای مورد نیاز می باشد.

دکتر دهقانی در ادامه گفت: در رتبه بندی سال ۹۹، تعداد ۹۵ دانشگاه حضور داشتند که اطلاعات آنها مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفت و بر اساس ماموریت دسته بندی شده و مورد رتبه بندی قرار گرفته اند. تفاوت این دسته بندی با رتبه بندی سال پیش، در دسته بندی دانشگاه های علوم کشاورزی به صورت مستقل می‌باشد.

آمار حضور دانشگاه‌ها بر اساس نوع دانشگاه به شرح زیر است:

وی افزود: با توجه به اینکه رتبه بندی با روش شناسی جدید برای اولین بار در سال ۹۹ انجام شده است، بدون تردید در برخی موارد ممکن است سوالات و ابهاماتی وجود داشته باشد که تلاش خواهد شد اطلاعات و جزییات کامل از طریق داشبورد اختصاصی در اختیار دانشگاه ها قرار گیرد. با این حال کلیه پیشنهادهایی که توسط برخی دانشگاه ها ارسال شده است جمع آوری شده تا انشاا. در سال آینده در کارگروه تخصصی رتبه بندی در وزارت عتف بررسی و مد نظر قرار گیرد.

سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام با بیان اینکه مهم ترین چالش موجود در رتبه بندی سال جاری، عدم اطلاعات کافی، شفافیت و نیز مستندات در شاخص های آموزش، نوآوری. فنآوری، اثر گذاری اقتصادی و نیز خدمات اجتماعی، زیر ساخت و تسهیلات بود، گفت: در این خصوص به مواردی از قبیل عدم ارسال اطلاعات کامل و مستندات مربوط به بخش خود ارزیابی توسط برخی دانشگاه ها، عدم دقت لازم در تکمیل پرسشنامه در پروفایل دانشگاه ها از جمله آمار مربوط به شاخص های نسبت تعداد پایان نامه های تقاضا محور، تجاری سازی فناوری، کارآفرینی، ارتباط با صنعت و جامعه، قراردادهای ارتباط با صنعت و جامعه ونیز شاخص های مرتبط با زیرساخت و تسهیلات و امکانات دانشگاه ، عدم ارسال اطلاعات ضروری نظیر تدوین دوره نوآوری در آموزش، مهارت افزائی در آموزش، بازنگری برنامه های درسی، تدوین برنامه های درسی به مدیریت آموزشی وزارت عتف و در نتیجه عدم کامل بودن اطلاعات برخی از دانشگاه ها می توان اشاره کرد.

وی افزود: از آنجا که این اطلاعات از اهمیت زیادی برخوردار بوده و برخی از دانشگاه ها موارد را تکمیل و یا مستدات را ارائه نکرده بودند در فرایند رتبه بندی مشکلات زیادی ایجاد و موجب تاخیر در اعلام نتایج گردید. انشاا.. تلاش خواهد شد در سال آینده با هماهنگی بیشتر وزارت عتف با دانشگاه ها و نیز ارایه راهنمایی های لازم برای شفاف سازی کامل در پرسشنامه و نیز دریافت دقیق اطلاعات مورد نیاز، این چالش ها برطرف و دقت کافی در این خصوص صورت گرفته تا خطای ناشی از این کار به کمترین میزان ممکن برسد.

دکتر دهقانی با بیان اینکه نتایج رتبه بندی سال ۹۹ با توجه به تصمیم کارگروه تخصصی رتبه بندی بر اساس چند بخش مختلف از جمله دانشگاه های جامع، دانشگاه های صنعتی، دانشگاه های علوم کشاورزی و هنر و نیز به صورت در همکرد دانشگاههای جامع و صنعتی محاسبه و منظور شده است، اظهار داشت: در هر بخش با توجه به نزدیک بودن امتیازات و نیز رتبه های دانشگاه ها انتخاب بازه های رتبه ای به جای رتبه مطلق پیشنهاد و اجرا گردیده است. بر این اساس همه دانشگاه های حاضر در رتبه بندی به صورت بازه مشخص محاسبه و منظور و اعلام شده است.

وی افزود: برای تمام دانشگاه‌های جامع تا رتبه ۴۰، بازه های ده تایی تعریف شده است. دسته اول ده دانشگاه اول بوده که با توجه به امتیاز کسب شده در بازه رتبه ای (۱-۱۰) قرار دارند، دسته دوم ده دانشگاه دوم هستند که در بازه رتبه‌ای (۱۱-۲۰) قرار دارند، دسته سوم ده دانشگاه سوم هستند که در بازه رتبه ای (۲۱-۳۰) قرار دارند و دسته چهارم ده دانشگاهی هستند که در بازه رتبه ای (۳۱-۴۰) قرار دارند و سایر دانشگاه ها در دسته پنجم و در رتبه ۴۱+ قرار می گیرند.

دکتر دهقانی گفت: در گروه دانشگاه های صنعتی، تمام دانشگاه ها در دسته های ۵ تایی قرار می گیرند و دسته اول پنج دانشگاه اول هستند که در بازه رتبه ای (۱-۵) قرار دارند، دسته دوم پنج دانشگاه دوم هستند که در بازه رتبه ای (۶-۱۰) قرار دارند، دسته سوم پنج دانشگاه سوم هستند که در بازه رتبه ای (۱۱-۱۵) قرار دارند و سایر دانشگاه ها در چهارم و در رتبه ۱۶+ قرار می گیرند.

سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام در ادامه افزود: دربخش در همکرد دانشگاه ها نیز به شیوه بالاکه برای دانشگاه های صنعتی و جامع اعلام گردید، عمل شده با این تفاوت که برای این دانشگاه ها بازه های ۱۵ تایی اعلام شده و دانشگاه هایی که در بازه رتبه ای ۱-۱۵ قرار دارند به عنوان دانشگاه های دسته اول هستند.

وی گفت: چنانچه دو یا چند دانشگاه دارای رتبه مشابهی باشند، تعداد دانشگاه ها در آن بازه بیشتر خواهد بود و به همین نسبت به عدد بازه بعدی اضافه خواهد شد، به عنوان مثال در رتبه بندی درهمکرد و در بازه رتبه ای ۳۱-۴۵ تعداد دانشگاه ها به جای ۱۵ دانشگاه، ۱۶ دانشگاه است و به همین دلیل بازه رتبه ای بعدی به جای ۴۶ از ۴۷ شروع شده است).

دکتر دهقانی افزود: نکته ای که بیان آن حائز اهمیت است تفاوت جایگاه دانشگاه ها در دو رتبه بندی دانشگاه های جامع و صنعتی با درهمکرد دانشگاه ها می‌باشد و اینکه ممکن است دانشگاهی که در رتبه بندی دانشگاه های جامع دارای رتبه بهتری نسبت به یک دانشگاه باشد و در رتبه بندی درهمکرد در بازه رتبه ای پایین تری قرار گیرد. این تغییر در رتبه به دلیل شیوه نرمال سازی است که در هرشاخص نسبت به دانشگاه اول انجام می گیرد و با تغییردانشگاه ها ممکن است دانشگاه اول تغییر کند و به دنبال آن رتبه دانشگاه هم تغییر کند.

وی در ادامه گفت: از مزیت‌های رتبه بندی فوق امکان ارتقای جایگاه دانشگاه ها بر اساس اطلاع از نقاط ضعف خود و برطرف نمودن آنها و نیز تاکید و استمرار در نقاط قوت خود در رتبه بندی برای سال های آینده است، بدین شکل که با توجه به اطلاعاتی که دانشگاه ها از نحوه عملکرد خود در رتبه بندی حاضر به دست می اوردند می‌توانند به منظور عملکرد بهتر برنامه ریزی و سیاستگذاری داشته باشند.

دکتر دهقانی اظهار داشت: دانشگاه ها می توانند با مراجعه به پروفایل خود جزئیات عملکرد را در هر شاخص مورد ملاحظه نمایند، ضمناً نتایج رتبه بندی در وب سایت رتبه بندی به آدرس https://ur.isc.ac برای عموم در دسترس است و روش شناسی آن نیز به صورت واضح در همین وبگاه قرار داده خواهد شد. لازم به ذکر است رتبه تمام دانشگاه های هم بازه یکسان بوده و ترتیب قرار گرفتن آنها در هر بازه بر اساس حروف الفبا بوده است.

سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام در پایان گفت: نکته قابل توجه این است که اساساً برای دانشگاه ها رتبه بندی نباید به یک هدف تبدیل شود بلکه ابزاری است که دانشگاهها و موسسات پژوهشی را در طی مسیر پیموده شده، راهنمایی نموده و با اطلاع از نقاط قوت و ضعف خود امکان اصلاح مسیر و به خصوص حرکت در راستای توسعه علمی همه جانبه سازمان و در نتیجه کشور را مشخص می نماید. لذا دقت شود که وجود دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی در هر جایگاه و رتبه موجب کاهش ارزش آنها نخواهد شد و قطعاً با تاکید بر نقاط قوت و برطرف نمودن نقاط ضعف قادر خواهند بود در مسیر ماموریت همه جانبه خود ادامه دهند.