«جعفر قنادباشی»، کارشناس مسائل خاورمیانه، در گفت و گو با خبرنگار سیاسی خبرگزاری برنا در خصوص اهمیت روابط میان ایران و عربستان گفت: دو نظر راجع به این پذیره وجود دارد، برخی معتقدند که عربستان به کلی سیاست های خود را تغییر داده و می خواهد در راه تنش زدایی در منطقه پیش برود و علاقمند به برقراری رابطه با ایران است اما برخی هم، نظر دیگری دارند و معتقد هستند که راهبردهای عربستان و سیاست های کلان این کشور تغییر پیدا نکرده و همچنان سیاست های کلان خاندان سعودی مبتنی بر خصومت ورزی با ایران است.
او افزود: آنچه که ما می بینیم و نشانه هایی که بروز داده شده و اظهار تمایل هایی که برای برقراری ارتباط با ما می شود یک اقدام تاکتیکی، موقت و غیر محوری است. عربستان در موقعیت دشواری قرار گرفته است؛ عربستان علاقمند بود که ترامپ پیروز در انتخابات باشد اما شکست خورد و این ضربه بزرگی بود چرا که بن سلمان که می خواست پادشاه آینده عربستان شود همه پیش بینی و اتکا خود را مبتنی کرده بود به اینکه ترامپ باقی می ماند و وقتی رئیس جمهور اسبق آمریکا در انتخابات شکست خورد او حامی خود را از دست داد و در منطقه بدون پشتوانه باقی ماند.
قنادباشی ادامه داد: در جنگ یمن عربستان در حال شکست خوردن است و نشانه های آن روشن بوده، همچنین سیاست های مداخله جویانه در وین و منطقه شکست خورده، بحث قتل قاشقچی هم باعث شد که همچنان به عنوان یک موضوع نگران کننده، برای عربستان باشد. لذا برخی معتقد هستند که این مجموع شرایط سبب شده که عربستان به فکر بیفتد که با ایران وارد مذاکره شود. البته این یک روی سکه است روی دیگر سکه این است که متاسفانه سیاست خارجی عربستان در خصوص مسائل کلان در داخل عربستان تدوین نمی شود یعنی سیاست گذاری مربوط به روابط با دیگر کشورها برای عربستان، در لندن و واشنگتن تدوین می شود. به عبارت دیگر چراغ سبزهای غربی است که عربستان را به سمت یک سیاست سوق می دهد یعنی برخی معتقد هستند که آنچه که الان اتفاق می افتد نقشه غربی هاست. غربی ها یک زمانی عربستان را به دشمنی با ایران وا می داشتند و امروز بنا به صلاحدید خودشان برای تاثیرگذاری بر انتخابات ایران علاقمند هستند که این روابط قبل از انتخابات به سمت یک تنش زدایی پیش برود و این سیاست، سیاست عربستان نیست.
او در خصوص روابط عربستان و سوریه نیز عنوان کرد: ایران و سوریه در یک گروه و کشور مقاومت هستند و همین مسائلی که گفته شد راجع به ایران در مورد سوریه هم صدق می کند. سوریه یکی از ارکان اصلی اتحادیه عرب بود اما عربستان و دیگر کشورها سعی کردند برای خوشامد غرب، سوریه را از اتحادیه عرب بیرون کنند. به جای اینکه عربستان به سوریه کمک کند، سفیران خود را پس از جنگ داخلی شدیدی که در سوریه صورت گرفت از دمشق فراخواند و از همه مهمتر در جنگ داخلی سوریه شرکت مستقیم کرد.
قنادباشی اضافه کرد: بسیاری از کسانی که با نظام سیاسی سوریه و با مردم سوریه می جنگیدند از طریق منابع مالی عربستان ساپورت می شدند. نیروهایی که با بشار اسد و مردم سوریه می جنگیدند همه تابع وهابیت بودند؛ وهابیونی که عربستان مرکز آنهاست و آنها را تقویت ایدئولوژیک و مالی و از لحاظ سیاسی حمایت می کرد. الان جنگ سوریه تمام شده و سوریه به سمت آرامش می رود و آنها می بینند که با یک کشور عربی روبرو هستند که علیرغم دشمنی آنها همچنان در صحنه سیاسی، مستقل باقی مانده لذا آنچه که اتفاق می افتد این است که می خواهند سوریه را به جمع کشورهای عربی برگردانند.
این کارشناس مسائل خاورمیانه در خصوص وضعیت یمن پس از آغاز گفتگو میان تهران و ریاض عنوان کرد: جنگ یمن را عربستان با توصیه غربی ها آغاز کرد و علاقمند بودند که این جنگ در روزهای اول به کنار زدن جنبش های مردمی در یمن منجر شود و آنها بتوانند یک حکومت دست نشانده را همسو با خود در یمن سر کار بیاورند اما موفق نشدند. الان جنگ به نفع پیروزی یمنی ها پیش می رود و یمنی ها با چنگ و دندان و تلاش های تحسین برانگیز مردم در جنگ موفق شده اند. اگر جنگ پایان پیدا کند برای عربستان خواری است و پیوسته تلاش می کنند جنگ یمن به گونه ای پایان پیدا کند که به معنی شکست عربستان نباشد. عربستان نگران ارتش شکست خورده است. همچنین مردم عربستان مطالبه خواهند کرد که شما چرا این جنگ بی ثمر را 6 سال ادامه دادید که این مسئله برایشان سنگین است.
او تصریح کرد: از همه مهمتر اینکه در کنارشان یک نظام مردم سالار مورد قبول بین المللی سرکار بیاید که این هم برای آنها بسیار زیانبخش است. لذا برای یک کشور پادشاهی دیکتاتوری یک نظام مردم سالار می تواند، ضربات سنگینی به آنها بزند. عربستان الان در صدد آمادگی برای پایان جنگ یمن است اینکه می خواهد با سوریه و ایران صحبت کند بخاطر این است که ضرر و زیان های پایان جنگ را کاهش دهد. شکاف هایی که بعد از جنگ موجب مشکلاتی شده و عربستان می خواهد آنها را از بین ببرد.
قنادباشی در خصوص احتمال جدا شدن راه اسرائیل با عربستان اظهار کرد: متاسفانه در عرصه سیاسی اگر رژیمی منافع ملی خود را نادیده بگیرد یا در واقع رژیمی در صدد قدرت طلبی باشد ائتلاف با کشورها یا اختلاف با کشورهای دیگر و نظام های دیگر مبتنی بر شرایطی خواهد بود. اگر شرایط ایجاب کند در جهت قدرت طلبی و منافع شخصی و حکومتی با کشوری ائتلاف می کند و اگر شرایط به گونه ای دیگر شد روابط را بهم می‌زند.
او ادامه داد: داماد ترامپ روابط سعودی ها با اسرائیلی ها را برقرار کرد و مسئله دیگر اینکه عربستان و اسرائیل هر دو احساس کردند در برابر یک دشمن مشترک قرار گرفتند «ایران اسلامی» و آنها سعی کردند به هم نزدیک شوند که این به اشاره غربی ها بود. دلیل دیگر هم این بود که اسرائیلی ها، عربستانی ها را فریب دادند و گفتند که ما در حکومت آمریکا نفوذ داریم و اگر بن سلمان بخواهد پادشاه بعدی باشد در عربستان این ما هستیم که می توانیم با استفاده از لابی های قوی در آمریکا زمینه پادشاهی بن سلمان را به وجود بیاوریم لذا هر اتفاقی بیفتد ارتباطات پنهان بین اسرائیل و عربستان باقی خواهد ماند کما اینکه در گذشته هم این اتفاق بوده است. در حال حاضر عربستانی ها در زمان پادشاهی دیکتاتوری هستند و نیاز آنها ارتباط با غرب است و در صدد هستند که روابط خود را با غرب تقویت کنند.7