به گزارش برنا؛ فشارهای روانی که ما از آن به عنوان استرس یاد می کینم، چیزی است که شاید محرک زندگی بشر از آغاز تاکنون بوده است اما باید مشخص شود استرس تا کجا مناسب است و در کجا باید آن را کنترل کرد. بسیاری از افراد به دنبال تأمین رفاه در زندگی، آرامش خود را فدا می‌کنند و در پی از دست دادن این آرامش، مشکلات روحی، روانی و جسمی مثل ناراحتی‌های گوارشی، پیدا می‌کنند. شما میتوانید در ادامه این یادداشت را مطالعه کرده تا در این خصوص اطلاعات لازم را دریافت کنید.
سوال اینجاست استرس با سیستم گوارش چه می‌کند که فرد به محض استرس دچار دل درد می‌شود؟ روده انسان ارتباط عمیقی با سیستم عصبی مرکزی دارد، از این رو، استرس بیش از حد می‌تواند موجب بروز مشکلات گوارشی شود. روده به عنوان مغز دوم انسان نیز شناخته می‌شود و ارتباطی قوی بین روده و مغز وجود دارد که استرس می‌تواند در آن اختلال ایجاد کند. دستگاه گوارش از دیگر سیستم‌های بدن مجزا نیست و به نوعی مرتبط با آنهاست، بنابراین استرس تمام دستگاه‌های بدن را تحت تأثیر قرار می‌دهد. وقتی فرد استرس پیدا می‌کند اشتها در آن تغییر می‌کند؛ زیرا سیستم گوارش ایزوله نیست و تأثیر استرس بر روی مغز می‌تواند مشکلات دستگاه گوارش را رقم بزند. استرس می‌تواند بر روی دستگاه گوارش فوقانی از جمله بزاق دهان تاثیرگذار باشد که این برای دندان‌ها مخرب است؛ بنابراین هم خشکی و هم افزایش بزاق دهان ناشی از استرس است.
احساس توده‌ای در حلق، به دلیل استرس ایجاد می‌شود در واقع این توده وجود ندارد و فقط یک احساس درونی است و چنانچه استرس به صورت مداوم در فرد وجود داشته باشد، این حس وجود توده در دهان نیز ماندگار خواهد شد. حرکات دودی دستگاه گوارش می‌تواند به صورت افزایش حرکات یا کاهش حرکات بروز پیدا کند. در معده نیز استرس می‌تواند فلج معده ایجاد کند، فرد سیری زودرس پیدا می‌کند و در روده‌ها هم می‌تواند منجر به افزایش و یا کاهش حرکات دودی روده شود.
اما چگونه می‌توانیم مشکلات گوارشی مرتبط با استرس را از مواردی که نشانه دهنده ابتلا به کروناویروس جدید هستند، تشخیص دهیم؟ علائم روانی اغلب بر گوارش تاثیرگذار هستند. استرس می‌تواند موجب کرامپ‌های شکمی، اسهال، نیاز مکرر به استفاده از توالت، بی اشتهایی و نفخ شود در حقیقت، روده شما دارای یک سیستم عصبی مختص به خود است. ارتباطی نزدیک بین سیستم عصبی مرکزی و سیستم عصبی روده‌ای وجود دارد که اغلب به عنوان محور روده-مغز شناخته می‌شود. زمانی که استرس، اضطراب یا افسردگی سیستم عصبی مرکزی را درگیر می‌کند، این شرایط اغلب به اختلال در ارتباط با سیستم عصبی روده‌ای منجر شده و خود را در قالب پریشانی گوارشی نشان می‌دهد. این شرایط به چند دلیل رخ می‌دهد. زمانی که استرس دارید، بدن انرژی خود را بر واکنش‌های جنگ یا گریز متمرکز می‌کند و توجه کمتری به عملکردهای غیرضروری مانند گوارش دارد. این شرایط می‌تواند به بروز مشکلات گوارشی، از جمله اسهال منجر شود.
واکنش‌های دیگر به استرس مانند مصرف غذاهایی که معمولا آنها را نمی‌خورید یا غذا خوردن نامنظم می‌توانند مشکل را تشدید کنند. از دیگر عواملی که می‌توانند در گوارش شما اختلال ایجاد کنند، می‌توان به کمبود خواب و تغییرات هورمونی از جمله موارد مرتبط با قاعدگی در خانم‌ها اشاره کرد. به طور خاص، افراد مبتلا به مسائل گوارشی زمینه‌ای ممکن است در نتیجه استرس مستعد تجربه این قبیل مشکلات باشند.
در صورتی که علائم دیگری به غیر از درد شکم ندارید و استرس بالایی را تجربه کردید برای مدیریت استرس خود میتوانید از روانشناسان متخصص در این حوزه کمک بگیرید.
نتایج حاصل از مطالعات جدید منتشر شده در دنیا نشان می‌دهد که برخی افراد در مراحل اولیه عفونت با ویروس کرونا ممکن است علائمی مانند درد شکم، اسهال، یبوست، تهوع و استفراغ را تجربه کنند ولی متاسفانه، اطلاعات دقیقی درباره حتمی بودن مشکلات گوارشی ناشی از بیماری کویید-91 وجود نداشته و روشی مطمئن برای تمایز علائم گوارشی مرتبط با کووید-91 در برابر سایر دلایل وجود ندارد. با این وجود، اگر علائم برای شما غیرمعمول هستند، یا با علائم دیگری مانند خستگی شدید، بدن درد، یا دشواری در تنفس همراه می‌شوند، بهتر است با یک پزشک متخصص تماس بگیرید.
مدیریت استرس می‌تواند به پیشگیری و بهبود علائم گوارشی کمک کند. اگر تنها با مشکلات گوارشی، مانند حالت تهوع یا اسهال مواجه هستید و علائم دیگری ندارید، در پی روش‌هایی برای مدیریت استرس و آرامش معده متالطم خود باشید.
به جای تمرکز بیش از حد بر دستگاه گوارش، علاوه بر رعایت پروتکل‌های بهداشتی عادات مناسب کاهش استرس زیر را برای کسب آرامش مد نظر قرار دهید: دریافت مشاوره از متخصصین و روانشناسان، انجام ورزش در منزل یا در صورت امکان در هوای آزاد، خواب کافی و با کیفیت، استفاده از تکنیک‌های تنفس عمیق و ذهن آگاهی
*افسانه وکیلی- متخصص حوزه روانشناسی