رونمایی از ابررایانه «سیمرغ» در دانشگاه صنعتی امیرکبیر

به گزارش گروه آموزش خبرگزاری برنا، دکترمحمدجواد آذری جهرمی وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در مراسم رونمایی از ابر رایانه سیمرغ دانشگاه صنعتی امیرکبیر، از پیاده سازی دومین سوپر کامپیوتری جمهوری اسلامی ایران به نام دانشمند ایرانی؛ مریم میرزاخانی خبر داد و گفت: این ابر رایانه با ظرفیت ۱۰۰ پتافلاپس به نام "مریم میرزاخانی، " دانشمند ایرانی راه اندازی می‌شود.
دکترجهرمی با اشاره به جزئیات این طرح گفت: برای راه اندازی سوپرکامپیوتر "مریم میرزاخانی" برای مجموعه های توانمند کشور فراخوانی منتشر خواهد شد و توانمندی دانشگاه ها و مراکز تحقیقاتی در این زمینه مورد ارزیابی قرار می‌گیرد.
وی خاطر نشان کرد: بر اساس فراخوان منتشر شده، عملیات اجرایی این ابررایانه در یکی از دانشگاه های کشور اجرایی می‌شود.
به گفته دکتر آذری جهرمی سرمایه گذاری این طرح از سوی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات خواهد بود.
وی با تاکید بر اینکه در حوزه آی سی تی مشارکت دختران در بالاترین حد است، یادآور شد: به احترام تلاش‌های زنان در این حوزه و با تصمیم‌گیری جمعی صورت گرفته دومین ابررایانه ایران را با عنوان "مریم" به یاد "مریم میرزاخانی" دانشمند بنام ایرانی نامگذاری کرده‌ایم.
دکتر جهرمی با بیان اینکه سوپر کامپیوتر "مریم" صد برابر بیشتر از ظرفیت ابر رایانه سیمرغ ظرفیت پردازش دارد، گفت: این ابررایانه از امروز از سوی پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات پیگیری می شود و ظرف مدت یک سال به نتیجه خواهد رسید.
وزیر ارتباطات با اشاره به شرایط کرونا افزود: با وجود ۱۳ میلیون دانش آموز، یک میلیون معلم، ۴ میلیون دانشجو، ۱۴۰ هزار استاد و ۷۰ هزار طلاب علوم دینی آموزش‌های خود را از طریق زیرساخت‌های توسعه داده شده فضای مجازی اجرایی کرده‌اند.
وی با تاکید بر اینکه هوش مصنوعی قدرت بلامنازع دنیای امروز است و رقابت بر سر آن رقابت بر سر قدرت است، خاطر نشان کرد: براساس پرسشنامه ای که در اختیار مراکز تحقیقاتی قرار دادیم، نیاز امروز کشور نیاز پردازشی است که براساس برآوردها کشور به ظرفیت پردازشی ۱۰ پتافلاپس نیاز دارد.
به گفته وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در حال حاضر مراکز تحقیقاتی برای پردازش داده های خود از ظرفیتهای بین المللی استفاده می کنند که علاوه بر زمان بر بودن به دلیل تحریم ها نقل و انتقال پردشوار است.
دکترجهرمی با اشاره به کاربردهای ابررایانه ها در حوزه های مختلف علمی، خاطر نشان کرد: ابررایانه "سیمرغ" با همت جوانان کشور توسعه داده شده است، ولی این کافی نیست؛ چرا که ظرفیت این ابررایانه یک پتافلاپس است که نیاز کشور تا ۱۰ پتافلاپس برآورد شده است.
وزیر ارتباطات با تاکید بر اینکه در چند سال اخیر حوزه فناوری اطلاعات در ایران رشد چشمگیری داشته است، ادامه داد: حاکمیت و دولت از جوانان عقب مانده اند و ما در قانونگذاری عقب ماندیم که نیاز به تلاشهای بیشتری داریم.
وی همچنین با تاکید بر ضرورت مشارکت همگانی در انتخابات، تاکید کرد: در این راستا از سوی وزارت ارتباطات بسته های اینترنتی برای کاندیداهای تایید صلاحیت شده در نظر گرفته می شود.

*ابررایانه سیمرغ؛ قویترین ابررایانه کشور
دکترسیداحمد معتمدی رئیس دانشگاه صنعتی امیرکبیر و مجری طرح ابررایانه سیمرغ درخصوص توان پردازشی این ابررایانه گفت: توان پردازشی فعلی این ابررایانه بیش از یک «پتافلاپس» (یک میلیون میلیارد عملیات ممیز شناور ۶۴ بیتی در ثانیه) است که با ۵۰۰ ترافلاپس در محل دانشگاه صنعتی امیرکبیر افتتاح شد.
وی با بیان اینکه این ابررایانه فعالیت آزمایشی خود را آغاز کرده است، گفت: پیش بینی می‌شود که پس از دو ماه (در پایان مرحله اول) امکان ارائه خدمات با حداکثر ظرفیت فراهم شود.
دکتر معتمدی خاطر نشان کرد: ظرفیت پردازشی این ابررایانه تا ۵ پتافلاپس با استفاده از زیرساخت فعلی (در مرحله دوم) و تا ۱۰ پتافلاپس در مراحل بعدی قابل افزایش بوده که چند هزار برابر سریع‌تر از پرقدرت‌ترین رایانه‌های رومیزی است.
مجری طرح ابررایانه سیمرغ عنوان کرد: همچنین توان پردازشی فعلی ابررایانه در کاربردهای فوق سریعی که نیاز به دقت محاسبات ۶۴ بیتی ندارد (مانند هوش مصنوعی و یادگیری عمیق) تا انتهای مرحله اول برابر با ۳۰ پتافلاپس (۳۰ میلیون میلیارد عملیات ممیز شناور ۱۶ بیتی تُنُک در ثانیه) است.
رئیس دانشگاه صنعتی امیرکبیر اضافه کرد: فاز اول ابررایانه سیمرغ حدود ۱۲ برابر از قویترین ابررایانه کشور (ارم) که در سال ۱۳۹۰ توسط همین تیم افتتاح شد؛ سریع‌تر عمل می کند.
دکترمعتمدی درخصوص زیرساخت های این ابررایانه گفت: زیرساخت ابررایانه در فضایی به مساحت تقریبی ۲۵۰ مترمربع با قابلیت گسترش به ۴۰۰ مترمربع ساخته شده است.
وی ادامه داد: این ابررایانه با ظرفیت ۴۲ رک (قابل گسترش به ظرفیت ۸۴ رک) بر مبنای سطح سوم استاندارد TIA-۹۴۲ ساخته شده و می‌تواند از توان پردازشی ۵ پتافلاپس (قابل گسترش به ۱۰ پتافلاپس در فاز بعدی) پشتیبانی کند.
مجری طرح ابررایانه سیمرغ خاطرنشان کرد: همچنین مرکز ارائه خدمات جدید برای استفاده از خدمات این ابررایانه به مساحت تقریبی ۱۸۰ مترمربع در دانشگاه صنعتی امیرکبیر احداث شده است.
رئیس دانشگاه صنعتی امیرکبیر با اشاره به ویژگی های ابررایانه سیمرغ گفت: بستر محاسباتی ابررایانه سیمرغ بر مبنای فناوری مجازی‌سازی و رایانش ابری طراحی شده است. مجازی‌سازی باعث افزایش بهره‌وری از منابع موجود و انعطاف‌پذیری در ارائه خدمات متنوع شده و همچنین امنیت داده‌ها را دوچندان می‌کند.

*استفاده از آخرین فناوری های سخت افزاری و نرم افزاری
وی ادامه داد: در بستر پردازشی این ابررایانه از آخرین فناوری‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری موجود در دنیا استفاده شده است که باعث شده این ابررایانه تبدیل به به‌روزترین و قدرتمندترین ابررایانه کشور شود.
وی با بیان اینکه در این ابررایانه از آخرین نسل پردازنده‌های گرافیکی استفاده شده است، گفت: استفاده از این نسل پردازنده ها، این امکان را می‌دهد تا بتوان کاربردهای هوش مصنوعی، یادگیری عمیق و تحلیل کلان داده را با سرعت بسیار بالا و در مقیاس زمانی منطقی اجرا کرد.
به گفته دکترمعتمدی، از ابررایانه سیمرغ می‌توان در کاربردهای نوین نظیر هوش مصنوعی، تحلیل کلان داده، اینترنت اشیا، تصویرسازی، بازی‌سازی و پویانمایی، شبیه‌سازی‌های علمی، هواشناسی، تحلیل داده‌های ژنتیک و دیگر کاربردهای علمی که به توان پردازشی بسیار زیاد نیاز دارند استفاده کرد.
وی خاطر نشان کرد: جامعه هدف این ابررایانه، تمامی پژوهشگران مراکز پژوهشی و دانشگاهی کشور، مهندسان در صنایع مختلف، شرکت‌های دانش بنیان، استارت‌آپ‌ها و همچنین سازمان‌های دولتی و خصوصی از جمله بانک‌ها، بیمارستان‌ها، شهرداری‌ها و دیگر نهادها هستند که برای انجام تحقیقات، توسعه خدمات و یا تحلیل داده‌ها در کاربردهای استراتژیک و مهم کشور نیاز به بستر پردازشی قدرتمند دارند.
دکترمعتمدی درخصوص جایگاه ابررایانه سیمرغ در بین ابررایانه های دنیا گفت: با ظرفیت پردازشی راه‌اندازی شده در فاز فعلی، ایران جزو ۳۰ کشوری خواهد بود که دارای ابررایانه‌هایی با ظرفیت پتافلاپسی هستند.
رئیس دانشگاه صنعتی امیرکبیر ادامه داد: البته کشورهایی که دانش فنی طراحی و ساخت ابررایانه در مقیاس پتافلاپس را دارند بسیار کمتر از این تعداد هستند و این افتخار بزرگی برای جامعه علمی و فناوری کشور است.
وی با بیان اینکه در حال حاضر، تمامی ۵۰۰ ابررایانه برتر دنیا ظرفیت پردازشی نامی بالاتر از ۲.۵ پتافلاپس دارند، گفت: با توجه به اینکه زیرساخت ایجاد شده در دانشگاه صنعتی امیرکبیر هم‌اکنون قابلیت پشتیبانی از توان پردازشی ۵ پتافلاپس را دارد، انتظار می‌رود با به‌روزرسانی بستر پردازشی و افزایش توان پردازشی تا ۵ پتافلاپس در فاز آتی، ابررایانه سیمرغ در جایگاهی بین ۱۵۰ تا ۲۰۰ ابررایانه برتر دنیا قرار گیرد.

دکترمعتمدی تاکید کرد: جمع سرمایه گذاری این طرح حدود هزار میلیارد ریال (صد میلیارد تومان) است که توسط وزارت ارتباطات، معاونت علمی و فناوری، وزارت علوم و دانشگاه صنعتی امیرکبیر، حمایت شده است.
وی با اشاره به مبلغ حمایتی این نهادها از پروژه ابررایانه سیمرغ گفت: وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات (از طریق پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات) حدود ۵۰۰ میلیارد ریال، معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری ۲۰۰ میلیارد ریال، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ۱۳۰ میلیارد ریال و دانشگاه صنعتی امیرکبیر بیش از ۲۰۰ میلیارد ریال (هزینه زیرساخت) از این پروژه حمایت کرده‌اند.
رئیس دانشگاه صنعتی امیرکبیر با بیان اینکه ابررایانه "سیمرغ" با سرمایه گذاری ۱۰۰۰ میلیارد ریالی در این دانشگاه راه اندازی شده است، گفت: این ابررایانه در سه لایه نرم افزاری، توسعه خدمات و زیرساخت های ابری ارائه خدمات می دهد، ضمن آنکه قادر به ذخیره سازی ۱۲۶۰ ترابایت است.
دکترمعتمدی با اشاره به روند رو به رشد توسعه ابررایانه ها در دنیا، گفت: در حال حاضر کشور چین ۴۲ درصد ابررایانه دنیا را در اختیار دارد و بعد از آن کشور آمریکا با سهم ۲۲.۶ درصدی در رتبه دوم قرار گرفته است.
وی کشورهای ژاپن، فرانسه و آلمان را در رتبه های بعدی دانست و ادامه داد: در زمینه ظرفیت پردازش سریع کشور آمریکا نسبت به چین برتری دارد که این امر نشان از برقراری جنگ میان ابرقدرتهاست و نشان می دهد که اقتصاد چهارم صنعتی براساس اقتصاد دیجیتال تعریف شده است.
دکترمعتمدی با اشاره به سرمایه گذاری ۳۲۰ میلیون دلاری آمریکا و ۲۰۰ میلیون دلاری ژاپن در حوزه ابررایانه ها، خاطر نشان کرد: در حال حاضر ۲۱ کشور دنیا ابررایانه های با توان ظرفیت بیش از یک پتافلاپس دارند و در منطقه نیز کشور عربستان دارای ۴ ابررایانه است.
رئیس دانشگاه صنعتی امیرکبیر با اشاره به سابقه توسعه فناوری ابررایانه‌ها در این دانشگاه، توضیح داد: این دانشگاه در سال ۶۶-۶۷ در دانشکده برق اقدام به راه اندازی آزمایشگاه تحقیقات پردازش سریع کرده است که در زمان جنگ موفق به طراحی برخی قطعات و نصب آن بر روی هواپیماها شدیم.
وی با اشاره به توسعه فناوری ابررایانه ها برای موازی کردن آنها، یادآور شد: در سال ۷۶ ما اولین کلاسر کشور که هفتادوششمین کلاسر دنیا بود را طراحی کردیم که دارای کاربردهای وسیع بوده است.
دکترمعتمدی طراحی ابررایانه سازمان هواشناسی را از دیگر دستاوردهای این مرکز تحقیقاتی نام برد و ادامه داد: در سال ۹۰ ابر رایانه سیمرغ با بودجه معاونت علمی ریاست جمهوری و با ظرفیت ۸۰ ترافلاپس راه اندازی شد که تاکنون سرویس های لازم را به مراکز تحقیقاتی ارائه می دهد، ولی بخشی از این ابررایانه از رده خارج شده است.
رئیس دانشگاه صنعتی امیرکبیر خاطر نشان کرد: ابررایانه "سیمرغ" با سرمایه گذاری هزار میلیارد ریال با همکاری وزارت ارتباطات و معاونت علمی راه اندازی شده است.
به گفته وی این ابررایانه با سرمایه گذاری وزارت ارتباطات با مبلغ ۵۰۰ میلیارد ریال و معاونت علمی با سرمایه گذاری ۲۰۰ میلیارد ریالی اجرایی شده است.
دکترمعتمدی قدرت پردازش این ابررایانه را ۵۰۰ ترافلاپس ذکر کرد که تا دو ماه آینده به یک پتافلاپس خواهد رسید، اظهار کرد: خدمات این ابررایانه در سه لایه نرم افزاری، توسعه خدمات و زیرساخت های ابری تعریف شده است که در حوزه های هوش مصنوعی، مدل سازی و شبیه سازی های علمی، تصویرسازی، بازی سازی، پویانمایی، ذخیره سازی داده ها و تحلیل کلان داده ها و سکوی اینترنت اشیا کاربرد دارد.
رئیس دانشگاه صنعتی امیرکبیر با تاکید بر اینکه در حال حاضر شرکت های دانش بنیان پلتفرم های وسیعی در حوزه اینترنت اشیا و هوش مصنوعی پیاده سازی کرده اند، ولی زیر ساختهای لازم برای پردازش داده ها را ندارند، گفت: این شرکتها برای پردازش داده های خود با سیستم های خارجی همکاری می کنند که ارزبری قابل توجهی دارد.