عدم نیاز به پژوهش در سینما بسیار دردناک است/ بزرگترین ضعف در سینما فیلمنامه است

به گزارش برنا؛ محمدعلی نجفی درباره لزوم و اهمیت موضوع پژوهش در سینما گفت: اگر کمی درباره سینمای ایران تحقیق کنیم متوجه می‌شویم که ما در بسیاری از زمینه‌ها از جمله زمینه‌های فنی، طراحی و بسیاری ابعاد دیگر رشد کردیم اما بزرگترین ضعف ما در سینمای ایران فیلمنامه است. وقتی یک فیلمنامه را می‌بینید و روی آن مکث می‌کنید در واقع باید آن را دارای فکر ببینید اما متاسفانه بیشتر فیلم‌های ما (به دلیل ضعف فیلمنامه) فاقد مفهوم هستند به همین دلیل است که وقتی از سالن بیرون می‌آییم هیچ نکته قابل تاملی با خودت به همراه نمی‌آوریم.

 وی ادامه داد: اگر به ریشه این مسئله فکر کنیم به همان بحث تحقیق و پژوهش می‌رسیم چرا که معتقدم وقتی حرف از فیلمنامه زده می‌شود یعنی همان پژوهش. شاید بخشی از موضوع ضعف در فیلمنامه‌ها به این نکته برگرد که برخی از کارگردان‌ها وقتی می‌خواهند فیلمنامه‌ای را جلوی دوربین ببرند احساس می کنند نیازی به پژوهش ندارند همچنین فیلمنامه‌نویس‌ها و بازیگرها. شاید کمتر اتفاق بیافتد که یک بازیگر درباره نقشی که می‌خواهد بازی کند تحقیق کند و یک فکر پژوهشگرانه درباره یا آن نقش داشته باشد.

نجفی با تاکید بر لزوم پژوهش از سوی همه عوامل و دست‌اندرکاران تولید یک پروژه، اظهار داشت: یادم می‌آید وقتی با آقای نصیریان درباره قاضی شارع صحبت می‌کردم فضایی بین ما ایجاد می‌شد که بازیگر خودش احساس می‌کرد باید درباره این نقش پژوهش کند. در واقع فضای کار به گونه‌ای نبود که بازیگر دیالوگ‌هایش را فی‌البداهه بگوید یا فکر کند اگر در صحنه‌ای خاص از تکنیک بازیگری‌اش استفاده کند همه چیز خوب پیش می‌رود و نقش در می‌آید.  

رئیس هیات مدیره خانه سینما همچنین افزود: لایه‌های چندگانه یک کاراکتر با پژوهش به دست می‌آید و من شاهد بودم که علی نصیریان و زنده یاد بهجت محمدی ، مطالعات تاثیرگذاری درباره نقش‌هایشان داشتند و من هم اگر احساس می کردم کتاب‌هایی به آنها کمک می‌کند حتما به آنها معرفی می‌کردم. کتاب‌هایی که شاید می‌توانستند به آنها زمینه‌ای برای آگاهی بیشتر درباره نقش‌شان بدهد. اگر دقت کنیم شاید به این نتیجه برسیم که به همین دلیل است که نقش‌های آنها در طول تاریخ سینما تاثیرگذار و ماندگار شد.

کارگردان «سربداران» با تاکید بر این نکته که تحقیق و پژوهش فقط مخصوص دانشگاه نیست، بیان کرد: یکی از معضلات سینمای ما عدم پژوهش است و شاید به همین خاطر است که وقتی از دانشگاه بیرون می‌آییم احساس می‌کنیم همه پژوهش‌های‌مان را انجام دادیم و دیگر نیازی به این مقوله مهم در هیچ بُعدی از زندگی‌مان نداریم درحالیکه هر موضوعی برای عمق و مفهوم نیاز به پژوهش و تحقیق دارد.

وی ادامه داد: یادم‌می‌آید زمانی که من و نغمه ثمینی فیلمنامه «خداوند الموت» را می‌‌نوشتیم نزدیک به سه سال روی آن کار کردیم چون هم نیاز به پژوهش میدانی داشتیم و هم مصاحبه با افراد مختلف تا متوجه شویم چه اتفاقی در آن مقطع تاریخی افتاده و حالا قرار است ما آن را از چه طریقی تبدیل به فیلمنامه کنیم.

نجفی اظهار داشت: یکی از نقاط ضعف در سینمایی ما عدم پژوهش و دردناک‌تر از آن عدم نیاز به آن است. این نکته را در نظر بگیرد که چند درصد از فیلم‌های سینمایی که می‌سازند اقتباس از کتاب‌ها و رمان‌های معروف دنیاست. اقتباس از یک رمان خود کلید پژوهش است. اقتباس از یک کتاب یا رمان به معنای کپی کردن نیست، این موضوع شروع یک بحث تحقیقی عمیق است که سال‌ها روی آن کار می‌شود تا به نتیجه برسد.  

این کارگردان پیشکسوت در ادامه گفت: ما در سینما مخاطب را از طریق تصویر جذب می‌کنیم و قرار است یک توصیف را به زبان تصویر تبدیل کنیم و پژوهش از همین نقطه شروع می‌شود بنابراین باید نسبت به فضا، جزئیات و همه ابعاد در یک اثر توجه داشت. بنابراین کارگران باید با طراح گریم، طراح صحنه و لباس و حتی با مدیر فیلمبرداری برای طراحی نور بر اساس تحقیقاتی که داشته تعامل داشته باشد.  

گفتنی است، اختتامیه چهارمین دوره جایزه پژوهش سال سینمایی به دبیری بهروز محمودی بختیاری سوم خرداد  1400 برگزار می شود.