ماجرای ساخت و ساز در باغات با روی کار آمدن دوره جدید مدیریت شهری مورد توجه قرار گرفته است. این مصوبه از سال 82 تا کنون در رفت و آمدهای پی در پی بوده و اولین اقدام شورایی ها در هر دوره لغو و یا عدم لغو این مصوبه است.
اما مصوبه برج باغات چیست؟ مصوبه برج‌باغ‌ها یکی از مصوبات دوره دوم شورای شهر تهران است که در پنجاه و سومین جلسه رسمی ـ علنی ـ فوق‌العاده شورای اسلامی شهر تهران در سال ۸۲ به تصویب رسید و در شورای عالی شهرسازی و معماری کشور نیز تایید شد و به موجب آن متولیان ساخت و ساز می‌توانستند صرفا در ۳۰ درصد از مساحت باغ، ساخت و ساز انجام دهند و ۷۰ درصد باقی مانده باغ را حفظ کنند، گرچه این مصوبه با نیت حفظ و صیانت از باغات از سوی شورای دوم تصویب شد اما در عمل به این صورت اجرا نشد چراکه شهرداران مناطق اجازه می دادند تا این باغات بیش از 30 درصد مورد بهره برداری قرار بگیرد و به بهانه ساخت پارکینگ دست اندازی ها بیشتر می شد همچنین پی ریزی هایی که برای ساخت 8 طبقه انجام می شود بنا به عقیده کارشناسان آسیب جدی به ریشه درختان زد همه این اقدامات از جمله ایجاد رمپ، ساخت پارکینگ، عبور ماشین آلات و... سبب شد عملا کل باغ مورد بهره برداری قرار بگیرد و بدین ترتیب سر درختان تهران یکی پس از دیگری بریده شد.
عدم اجرای درس این مصوبه سبب شد تا مصوبه برج باغات به مصوبه تخریب باغات تبدیل شود و از مجموع ۱۴ هزار هکتار مساحت اراضی سبز و باغات تهران، حدود ۸ هزار هکتار باقی بماند آن هم در شرایطی که سهم زمین‌های باغی فقط ۱۲۰۰ هکتار یعنی معادل کمتر از ۲ درصد مساحت پایتخت برآورد می‌شود.
مصوبه برج باغات در شورای گذشته با کشاکش بسیاری مواجه شد؛ تا جائی که برخی اعضا از آن به عنوان لکه ننگ بر پیشانی شورای چهارم نام می برند برخی از کارشناسان معتقدند این مصوبه سبب شده تا باغات تهران قلع و قمع شود و برخی دیگر معتقدند بعد از مصوبه برج باغ، قیمت مسکن نجومی شد. در هر صورت بسیاری از متولیان امر بر این اعتقاد هستند که این مصوبه بیشتر منجر به از بین بردن باغات تهران شده است بنابراین 30 درصد سطح اشغال شوخی بیش نبود و باغات عملا نابود شد.
بعد از گذشت 13 سال اعضای شورای شهر پنجم تهران به این نتیجه رسیده اند که مصوبه برج باغ ها به بحرانی برای نابودی باغات تبدیل شده است و اولین قدم آن ها لغو مصوبه برج باغات و تبدیل آن به خانه باغ بود. در این راستا طی جلسه شورای شهر تهران اعضای شورای شهر تهران صبح روز سه شنبه 22 اسفند ماه 1396 به لغو مصوبه برج باغ رأی مثبت دادند.در همان زمان سخنگوی شورای شهر در پاسخ به منتقدان اعتقاد داشت با توجه به اینکه بازار مسکن شرایط سکون را می گذراند به نظر نمی‌رسد لغو این مصوبه تاثیری بر بازار مسکن داشته باشد اما حالا بعد از 4 سال رئیس سابق شورای شهر تهران مدعی است که افزایش قیمت مسکن به این مصوبه بی ارتباط نیست.
اما خانه باغ که جایگزین برج باغ بود بر چه اصولی تاکید داشت؟ بر اساس مصوبه خانه باغ، ساخت و ساز باغات ۵۰۰ تا ۳۰۰۰ متر، با سطح اشغال ۱۵ درصد در دو طبقه و حداکثر تراکم ۳۰ درصد میسر است. باغات ۳ تا ۵ هزار متر سطح اشغال ۱۵ درصد در سه طبقه و تراکم تا ۴۵ درصد و برای باغات تا ۵ هزار متر مربع سطح اشغال ۱۵ درصد و تعداد سه طبقه با تراکم ۱۵ درصد اجازه ساخت داده می شود اما برای مازاد مساحت ۵ هزار مترمربع، ۱۰ درصد سطح اشغال در سه طبقه و ۳۰ درصد تراکم در نظر گرفته شده است تا در این باغات که ۷۵ درصد باغات باقی مانده شهر هستند کاهش بارگذاری داشته باشیم نه اینکه هرچه مساحت باغ بالاتر می رود بارگذاری افزایش پیدا کند.
در صورتی که باغ های با مساحت بالای ۳۰۰۰ متر مربع، ۷۰ درصد باغ را به نام شهرداری سند بزنند تا تبدیل به پارک عمومی شود در ۳۰ درصد باقی مانده می توانند ۶۰ درصد بسازند که بر این اساس در ۱۸ درصد کل باغ ساخت و ساز می شود. نحوه ساخت و ساز در اراضی صنعتی و کارگاهی (S۳)که باغ یا مزروعی باشند نیز حداکثر ۲ طبقه ۳۰درصد خواهد بود.
اعضای شورای شهر تهران درصدد بودند تا با تغییر کاربری باغات و تبدیل آن به مراکز خدماتی، خانه سالمندان و یا پارک و کافه، ریه های شهر را حفظ کنند اما این روزها با پیروزی مهدی چمران؛ رئیس سابق شورای شهر تهران در ششمین دوره شورای شهر این مصوبه یعنی خانه باغ مورد انتقاد قرار گرفته است.
او در نشست خبری خب گفته است که «حتما قانون باغات را مورد تجدیدنظر قرار می دهیم چون جلوی تمام ساختمان سازی ها را گرفتند. سال 99 یک عدد پروانه باغات صادر نشد قاعدتا اینجوری نمی‌شود. قانون باغات این است که هیچ درختی نباید قطع شود نه اینکه فقط 2 طبقه بسازند طبیعتا هیچکس نمی‌آید در ملک بزرگ فقط دو طبقه بسازد بنابراین حتما تجدیدنظر خواهیم کرد.»
برخی معتقدند که مصوبه خانه باغ سبب افزایش قیمت مسکن در تهران شده است و باید ساخت و ساز رونق داشته باشد اما فراموش نکنید از میان ۲۵ میلیون واحد مسکونی موجود در کشور، ۲.۵ میلیون واحد خالی است که همین موضوع میانگین خانه‌های خالی ایران را ۲ برابر متوسط جهانی کرده‌است. از این رو به نظر می رسد تهران بیش از خانه و آهن و ساخت و ساز به هوا نیاز دارد. پایتخت به فضای سبز و پارک و طبیعت نیاز دارد تا بتوان تهران را به جایی برای بهبود کیفیت زندگی تبدیل کرد. ساخت و ساز در باغات تهران راه حل مناسبی برای تامین درآمدهای شهری نیست. لایحه درآمد پایدار شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور پس از ۳۷ سال تدوین شده است و با تایید هیات وزیران و تصویب نمایندگان مجلس شورای اسلامی به تائید شورای نگهبان رسیده و در دولت بعدی انتظار می رود تا این لایحه ابلاغ شود تا شهرداری برای تامین درآمد خود درختان شهر را سر نبرد.