«حسن هانی زاده»، کارشناس مسائل خاورمیانه، در گفت و گو با خبرنگار سیاسی خبرگزاری برنا در خصوص قدرت گرفتن طالبان در افغانستان اظهار کرد: طالبان بخشی از ساختار اجتماعی افغانستان تلقی می شود که به دلیل عملکرد خشونت آمیز این مجموعه در طول دو دهه گذشته همواره یک نگرش منفی از سوی جامعه جهانی نسبت به این مجموعه وجود دارد. به نظر می رسد طالبان دچار دیگر زیستی سیاسی شده و یک تحولی در تفکرات خود ایجاد کرده و به سمت دولت سازی و مشارکت در فعالیت های سیاسی تمایل پیدا کرده است.
او افزود: طالبان در گذشته بیشتر از ابزار خشونت آمیز برای پیشبرد اهداف خود استفاده می کرد ولی الان تلاش آنها بر این است که از طریق مشارکت در مسائل سیاسی و دولت، خود را یک مجموعه متحول تمدن گرا با حفظ ارزش های دینی نشان بدهند. به نظر می‌رسد آمریکایی ها در طول مذاکرات اخیری که در دوحه با طالبان داشتند بیشتر به سمت مهار کردن طالبان حرکت کردند. اگرچه هنوز سیاست های طالبان نسبت به ایران کاملا روشن نشده ولی به نظر می رسد که یک دور مذاکره با ایران در ماه های گذشته داشتند که به نتیجه هم رسیده اند.
این کارشناس مسائل خاورمیانه در خصوص نقش ایران در این باره گفت: طبیعی است که ایران به عنوان یک کشور تاثیرگذار منطقه ای و دارای مرز مشترک با افغانستان است و همواره تحولات افغانستان را با یک نگرش و دغدغه خاصی، دنبال می کند و به همین دلیل به نظر می رسد که تلاش ایران بر این است که طالبان، وارد پروسه دولت سازی و سیاسی بشود مذاکراتی که بین ایران و طالبان صورت گرفته، به این خاطر است که طالبان خشونت های گذشته را کنار بگذارد.
او اضافه کرد: در مورد مسائل طایفه ای در افغانستان، ایران نگرش های دغدغه آمیزی نسبت به شیعیان هزاره دارد و طبیعی است طالبان در گذشته رفتار مناسبی با هزاره های افغانستان نداشته ولی طی ماه های گذشته به نظر می رسد ادبیات سیاسی طالبان نسبت به مجموعه های مذهبی موجود در افغانستان تغییر کرده که ایران هم، همین را می خواهد که طالبان نسبت به طوایف دیگر نگاه تهاجمی نداشته باشد.
هانی زاده در خصوص خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان نیز عنوان کرد: طبیعی است که این خروج با هزینه بالایی که آمریکا در طول دو دهه داشت، یک نوع شکست نظامی برای آمریکا تلقی می شود. هزینه های سنگین انسانی و مالی که آمریکا داشته صرفا برای مهار ایران از روسیه و چین بوده و پس از گذشت دو دهه و هزینه های سنگین تقابل با طالبان که آمریکایی ها پرداخت کردند به این نتیجه رسیدند که باید از افغانستان خارج شوند. به نظر می رسد تلاش آمریکایی ها بر این است که پس از خروج کامل از افغانستان به نوعی یک جنگ قبیله ای و طایفه ای در افغانستان ایجاد کنند که این مساله می تواند امنیت منطقه را دچار چالش کند.
او درباره خروج نیروهای ایتالیایی و آلمانی از افغانستان گفت: طبیعی است که الان یک سری اختلافاتی بین نیروهای ناتو و آمریکا وجود دارد. آمریکایی‌ها در ناتو نقش مدیریتی ایفا می کردند که طبیعی است با نگرش ها و رفتارهای سایر کشورهای عضو ناتو همخوانی ندارد و یک سری اختلافاتی بین آمریکا و کشورهای عضو ناتو به وجود آمده بنابراین خروج نیروهای نظامی این دو کشور هم می تواند، نشانه وجود اختلاف بین آمریکا و سایر کشورها تلقی شود. 6