به گزارش برنا؛ تغییر اقلیم باعث شده تا شاهد رویدادهای طبیعی اما غیر منتظره از طبیعت باشیم. همین امر روند بروز سیلاب و دیگر مخاطرات طبیعی را به دنبال داشته است و بیش از پیش نسبت به وقوع حوادث برنامه‌ریزی کرد تا تهدیدها را به فرصت تبدیل کنیم. کشور ایران به دلیل طبیعت گرم و خشک خود در تمامی دوره‌ها از کم آبی برخوردار بوده است در این میان وقوع سیل‌ها و عدم مهار آب‌های روان نیز یکی دیگر از نقدها در روند مهار سیلاب محسوب می شود.
مهار ۱۵۰ میلیون مترمکعب از بارش‌ها و سیلاب‌های اخیر
ابوالقاسم حسین پور، مدیر کل دفتر کنترل سیلاب و آبخوانداری سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور به خبرنگار برنا از مهار ۱۵۰ میلیون مترمکعب از بارش‌ها و سیلاب‌های اخیر توسط زیرساخت‌های آبخیزداری و آبخوانداری خبر داد و گفت: این اقدامات در سطح حوزه‌های آبخیز کشور و بهره‌برداری از آن در راستای مدیریت خشکسالی انجام شده است.
او افزود: در این نوبت از بارندگی، طرح‌های آبخیزداری و آبخوانداری در ۱۲ استان کشور به میزان ۲۰ تا صد درصد ظرفیت آبگیری شدند و ضمن جلوگیری از بروز خسارات سیل، در شرایط خشکسالی حاکم بر کشور، حیات تازه‌ای به مناطق تحت پوشش طرح‌های مذکور داده است.
حسین‌پور با تاکید بر ضرورت توسعه زیرساخت‌های آبخیزداری و آبخوانداری در راستای مدیریت توامان مخاطرات طبیعی همچون سیل و خشکسالی افزود: طرح‌های آبخیزداری و آبخوانداری با کنترل سیل‌های اخیر توانستند در مناطقی از کشور که با کاهش بیش از ۹۰ درصدی بارندگی در شرایط بحران خشکسالی و کمبود آب قرار داشتند، با تقویت منابع آبی، نجات بخش مناطق مذکور در این فصل گرم سال باشد.
مدیر کل دفتر کنترل سیلاب و آبخوانداری سازمان جنگل‌ها افزود: مدیریت ریسک خشکسالی در کشور، مستلزم توسعه زیرساخت‌های آبخیزداری و آبخوانداری در تمامی سطوح حوزه‌های آبخیز است.
راهکارها برای مهار ترسالی چیست؟
مدیر کل دفتر کنترل سیلاب و آبخوانداری سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور درباره روند اقدامات برای استحصال آب در کشور گفت: حجم کل بارش‌های کشور ۴۱۳ میلیارد متر مکعب است که ۲۸۰ میلیارد متر مکعب آن تبخیر می‌شود.
به گفته حسین پور بررسی بیلان آب کشور نشان می‌دهد که ۱۱۷ میلیارد متر مکعب آب قابل تجدید ناشی از بارش بر پهنه کشور است که این میزان به علاوه آب ورودی به کشور از مرزها به میزان ۱۳ میلیارد مترمکعب به حجم ۱۳۰ میلیارد مترمکعب در سال می‌رسد.
او گفت: از این میزان ۵۶ میلیارد مترمکعب با نفوذ به آبخوان‌ها وارد می‌شود و مابقی روان آب سطحی است که بخشی توسط سدها، سامانه‌های آبخیزداری و آبخوانداری و انهار سنتی مهار و بخشی به دریا و شوره زارها وارد می‌شود.
حسین پور تاکید کرد: برداشت از آبخوان‌های زیرزمینی بیش از تغذیه آبخوان و در حدود ۶۱.۵ میلیارد مترمکعب در سال است. با این احتساب سالانه ۵.۵ میلیارد مترمکعب کسری آبخوان‌های کشور است.
مدیرکل دفتر کنترل سیلاب و آبخوانداری سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور ادامه داد: آبرفتهای درشت دانه کشور و عرصه‌های مستعد آبخوانداری و پخش سیلاب در سطح حوزه‌های آبخیز کشور، ظرفیت این را دارند که حجم معادل بارش ۵ سال کشور را سالانه در خود ذخیره می‌کند.
او تاکید کرد: این میزان به دلیل نوسانات بارش از سالی به سال دیگر متفاوت است. به عنوان مثال در سال ۱۳۹۸ حجم بارش‌های کشور ۵۶۳ میلیارد مترمکعب و سال ۱۴۰۰ به حدود ۲۰۰ میلیارد مترمکعب کاهش یافته است. آبخیزداری و آبخوانداری راهکار بهره‌گیری از ترسالی برای سال‌های خشک و کم آب است.
پس انداز آب در بانک زمین
مدیرکل دفتر کنترل سیلاب و آبخوانداری سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور گفت: آبخوانداری، پس انداز آب در بانک زمین است. بنابراین اگر در ترسالی‌ها بارش مازاد در زمین ذخیره شود در خشکسالی‌ها مشکلات کم آبی کاهش می‌یابد.
کاهش مخاطرات با توسعه آبخیزداری و آبخوانداری
حسین پور ادامه داد: وجود ۶۳ میلیون هکتار اراضی کاملا نفوذپذیر در کشور و اثربخشی آبخیزداری با نفوذ ۵۳۰ مترمکعب در هکتار در سال و آبخوانداری با بیش از هزار مترمکعب در هکتار در سال می‌توان در صورت توسعه آبخیزداری و آبخوانداری در کشور ضمن پیشگیری از مخاطرات سیل و فرونشست زمین، تبعات خشکسالی و کم آبی را به حداقل رساند.
راهکارهایی برای نجات آب در کشور
حسین پور در خصوص میزان تبخیر آب گفت: با تقلیل نگهداشت آب در سطح زمین در معرض آفتاب، گرما و خشکی با هدایت، نفوذ و ذخیره آن در آبخوان‌های زیرزمینی از گزند تبخیر مصون نگه داشت. کنترل بارش‌ها و سیلاب‌ها در مناطق کوهستانی و بالادست آبخیزها نسبت به مناطق پست دشتی باعث کاهش ۱۳ برابری تبخیر آب می‌شود.
او در پایان گفت: کنترل اضافه برداشت‌ها، اصلاح الگوی مصرف، ارتقای بهره‌وری آب و توسعه زیرساخت‌های آبخیزداری و آبخوانداری به کمک سامانه‌های آبگیر باران از جمله راهکارهای نجات آب در کشور است.
//انتهای پیام: 3