به گزارش خبرگزاری برنا از مشهد، محمود طغرایی افزود: این اثر تاریخی در شهر بجستان، میدان شهرداری، خیابان کمیل و در مجاورت اداره بهزیستی قرار دارد.
وی درباره تاریخچه و وجه تسمیه اثر اظهار کرد: ساختار معماری و دیگر شواهد ساختمانی از جمله نوع قوس‌ها و ارتباطات فضایی نشان می‌دهد این بنا در دوره پهلوی اول به عنوان خانه مسکونی به مالکیت خانواده آقای رحیمی در می آید.
مدیر دفتر ثبت آثار تاریخی اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی درباره مشخصات این اثر گفت: مساحت این خانه در حدود هزار و ۲۰۰ متر مربع است که به لحاظ فضایی از سه قسمت حیاط و محوطه ای به شکل ۶ ضلعی نامنتظم با درختان انار و انجیر، بخش مسکونی و فضاهای خدماتی در یک طبقه با آجر شکل گرفته است.
طغرایی افزود: ورودی خانه از گذرگاه عمومی به نام«درونه یا کمیل» که مسجد جامع تیموری و آب انبارهای شهر بجستان نیز درآن قرار دارد به صورت پیش طاقی با نمای آجری است که درگاه ورودی در ضلع شرقی آن قرار گرفته است.
وی ادامه داد: بناهای موجود در اضلاع شمالی و جنوبی حیاط قرار داشته و کامل‌ترین نمای آن در ضلع شمالی به طول۷۰/۱۷ متر دیده می‌شود.
مدیر دفتر ثبت آثار تاریخی اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی گفت:امتداد این اتاق‌ها از طریق درگاهی به اتاق‌های پشت آن منتهی می‌شود از جمله اجزاء و عناصر معماری این اتاق‌ها طاقچه‌هایی دارای پوشش گهواره‌ای است همچنین چهارفضای خدماتی با کاربری مطبخ، حمام و سرویس بهداشتی در گوشه ضلع شمال غربی این قسمت دیده می‌شود و به‌طور کلی این راهرو مسیر دسترسی به چهار اتاق و ۲ فضای دیگر را ایجادکرده است.
طغرایی افزود: در قسمت شرقی بنا فضایی به صورت ایوان به طول ۳۷۰ سانتی متر و عرض ۳۶۰سانتی‌متر با یک طاقچه و پوشش گهواره‌ای به چشم می‌خورد که در پشت این فضا اتاقی با ۲ ورودی به اتاق‌های جانبی وجود دارد.
وی درباره معماری بخش جنوبی خانه اظهار کرد: این بخش با نمای کلی ۱۷متر مشتمل بر ۲ اتاق نشیمن متصل به هم و سرویس بهداشتی در گوشه جنوب شرقی و آب انبار در گوشه جنوب غربی است.
مدیر دفتر ثبت آثار تاریخی اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی گفت: یک رشته پلکان هم در ضلع جنوب غربی حیاط، مسیر دسترسی به فضای برداشت آب از حوض انبار را ایجاد کرده است که درگذشته این حوض انبار از قنات «سرده» آبگیری می‌شد که در سال۱۳۸۶ شهرداری مسیر آن را تغییر داد.
طغرایی افزود: نمای طرفین حیاط جلو در اضلاع شرقی و غربی با طرح آجری به صورت زیگزاگ آراسته شده است.
وی اضافه کرد: بر خلاف معماری سنتی و قدیمی شهرستان بجستان در دوره قاجار و اواخر آن که به شکل حیاط دار مرکزی و دستکند بنا می شده، این خانه به صورت برونگرا (کوشک‌مانند) ساخته شده که در نوع خود موید دوره گذار و تحول معماری از قاجاربه پهلوی اول است.