«نعمت احمدی»، حقوقدان، در گفت و گو با خبرنگار سیاسی خبرگزاری برنا در خصوص اقدام اخیر رئیس قوه قضائیه اظهار کرد: در مورد پرونده های 96 و 98 دو راه وجود دارد، یکی اینکه آنهایی که حبس خود را کشیدند و الان واجد آزادی مشروط هستند به آنها آزادی مشروط می دهند و آنهایی که شایسته عفو هستند عفو می خورند. در مورد آزادی مشروط و عفو شدگان نظر من این است که آن هیاتی که تعیین کردند، ببینند مطابق ماده 477 قانون آئین دادرسی کیفری اگر خلاف بَینی در رسیدگی آنها هست که احتمالا وجود دارد، تبرئه شوند، البته خلاف بَین در رسیدگی همه آنها هست چرا که از داشتن وکیل محروم بودند و قطعا بازداشت موقت های طولانی داشتند و نگهداری آنها مسئله دار بوده که همه شامل ماده 477 می شوند و می توانند تبرئه شوند. یعنی پرونده به دیوان عالی کشور برود و شعبات ویژه رسیدگی کنند و احتمالا این افراد تبرئه می شوند.
او اضافه کرد: در مورد بازداشتی های اخیر هم آقایان شمخانی و اژه ای گفتند، اگر افراد جرمی ندارند آزاد شوند اصلا چرا افرادی که جرمی ندارند بازداشت می شوند. مگر می شود کسی که جرمی ندارد را بازداشت کرد. متاسفانه ما در این موارد هیجانی عمل می‌کنیم. برابر اصل 27 قانون اساسی، اجتماع و اعتراض حق طبیعی مردم است. همان عدل و قانون اساسی که آقای اژه ای را به ریاست قوه قضاییه منصوب می کند، می گوید مقام معظم رهبری می توانند از بین مجتهدین عادل و آگاه و مدیر و مدبر یک نفر را به عنوان رئیس قوه قضائیه تعیین کنند همان قانون اساسی هم می گوید که مردم آزاد هستند که راهپیمایی و اجتماع کنند اگر که، مخل مبانی اسلام و داشتن اسلحه نباشد.
این حقوقدان ادامه داد: من به عنوان فرد حقوقی از آقای اژه ای توقع دارم و او با دیگر روسای قوه قضاییه تفاوت دارد. ایشان همه مدارج را در دادگستری گذراندند. بازپرس، دادیار، دادستان، قاضی و معاون اول دستگاه قضا بودند همه پستها را داشتند و تمام رمز و راز را می‌دانند خودشان می دانند که این رسیدگی ها چقدر تحت تاثیر بازداشت ها و چقدر تحت تاثیر جو روانی حاکم بر شرایط بازداشت افراد صورت می گیرد و متاسفانه ضابطین فقط از حربه بازداشت استفاده می کنند.
او تصریح کرد: آقای اژه ای از روز اولی که آمدند یک پنجره ای را به طرف منتقدین باز گذاشتند. به افرادی مثل من از دفترشان تماس گرفتند و گفتند نظرات انتقادی و اصلاحی خود را بگویید این یک تفاوت اساسی با دیگر روسای قوه قضائیه است. آقای اژه ای حاضر به شنیدن صدای منتقد هستند اینکه عمل کنند یا نه نمی دانم اما فورا کانالی باز شد و من حدود سه چهار نامه برای ایشان نوشتم این نشان می دهد که گوش شنوایی دارند و دریچه ای را باز کردند.
احمدی با اشاره به حضور اژه ای برای بازدید از زندان گفت: آقای اژه ای در این بازدید گفتند چرا زندانی ها باید مخلوط باشند و ما یک سری بازداشت موقت داریم که بازداشت موقت ها باید به حداقل برسند. متاسفانه در مرحله تحقیق و دادسرا از حربه بازداشت استفاده می کنیم قرار تامینی که صادر می شود یک تعریف دارد و به منظور دسترسی به متهم قراری صادر می شود اما وقتی که متهمی شناخته شده است، یعنی روزنامه نگار، استاد دانشگاه، دانشجو و معلم است و آدرس دارد ولو شغل هم ندارد و دسترسی آسان به او داریم چرا باید او را بازداشت کنیم؟ یکی از برخوردهایی که با قضات می شود این است که قراری نامتناسب صادر کرده باشند یعنی قرار باید متناسب با آن اتهام باشد. اگر آقای اژه ای با همین فرمان من جلو بروند و توصیه و تاکیدشان بر کمتر استفاده کردن از حربه بازداشت و صدور قرارهای متناسب باشد، من می گویم رئیس قوه موفقی خواهند شد.
او تصریح کرد: بیش از 200 هزار زندانی داریم درصد زیادی از زندانیان محکوم نیستند و متهم هستند خوب چرا باید متهمان در زندان باشند، زندان تبعاتی دارد. شما یک شب در زندان باشید، ببنید چه اتفاقی در فامیل می افتد. اینجا آبروی مومن در میان است که در اسلام یاد می کنند که آبروی مومن از خون او مقدس و مهمتر است، آبرو با همین یک شب در زندان خوابیدن می رود. قصه حساس است، اگر ریاست محترم قوه قضائیه بتوانند در وضعیت زندان ها و افرادی که به زندان می روند مُر قانون را رعایت کنند شرایط بهتر خواهد شد.
او ادامه داد: ما دو قانون داریم، یکی قانون آئین دادرسی کیفری و یکی قانون حفظ حقوق شهروندی، که در آنجا حق و حقوق متهم به درستی تعریف شده است. همانطور که قاضی یک حق و حقوقی در رسیدگی به پرونده ها دارد و همانطور که شاکی یک حق و حقوقی در بیان ادعا و بیان شکایتش دارد، متهم هم همان حق و حقوق را دارد چرا باید حق و حقوق متهم در نظر گرفته نشود. چرا باید ما بیش از 200 هزار زندانی داشته باشیم و چرا باید درصد وسیعی از اینها متهم باشند. متاسفانه چون مرحله فرجام در دادگاه نداریم، نظارت دقیق بر آراء صورت نمی گیرد؛ آرا محکومان هم آرا سنگینی است. من به 90 درصد از آرایی که راجع به محکومین صادر می شود اعتقاد و باور ندارم. اگر در یک مرجع بی غرض این آرا دوباره بررسی شود در بسیاری از این احکام، یا طرف نباید حکم برایش صادر می شده و یا اگر هم حکم صادر شده حکم سنگینی صادر شده است.
این وکیل دادگستری متذکر شد: آقای اژه ای تا اینجا خوب پیش آمدند و توقع ما این است که این مسیر را ادامه بدهند. می گویند شاه می بخشد و علی شاه نمی بخشد. ما در موارد متعددی داریم که نظر رئیس قوه قضائیه چیز دیگری است ولی قضات به آن عمل نمی‌کنند. آقای اژه ای باتوجه به دستوراتی که می دهند یک هیاتی بگذارند که به دستورات ایشان، عمل شده یا نشده است. در مورد همین بازدید از زندان اعلام کردند که نباید قرار بازداشت موقت ها با دیگران در یک زندان، باشند. اگر به اینها توجه شود ما از یک وضعیت مناسبی برخوردار می شویم و باید یک دادگستری آرام داشته باشیم.
او متذکر شد: الان دادگستری ما دادگستری متشنجی است یعنی آرا و قرارهای سنگینی صادر می شود و نحوه نگهداری متهمین بد است. با این شرایط کرونایی نگهداری زندانیان در یک اتاق های در بسته اشکالاتی است که باید جلوی آن گرفته شود. برابر بند 3 اصل 156 قانون اساسی نظارت براجرای صحیح قوانین جزو وظایف رئیس قوه قضائیه است و باید این اقدام به درستی انجام شود.
گفتنی است؛ حجت الاسلام اژه ای، رییس دستگاه قضا، و در برنامه ملاقات مردمی، در شرایطی که میزبان تعدادی از خانواده‌های محکومان ناآرامی‌های آبان ۹۸ بود، از دادستان تهران خواست تا با بررسی فوری پرونده این نوع محکومان، زمینه آزادی و بخشودگی افراد واجد شرایط را فراهم کند. 7