به گزارش برنا؛ دربرنامه هفت اورنگ که به معرفی ثبت ملی و جهانی میراث ناملموس ایران زمین اختصاص دارد امروز به ثبت ملی نام شاعر ایرانی مختومقلی فراغی شاعر و عارف نامی و بلند آوازه ترکمن اشاره می شود.
مختومقلی فراغی شاعر و عارف نامی و بلند آوازه ترکمن که به فردوسی این قوم نیز مشهور است با خلق شعرهای بی‌بدیل خویش با مضامین اجتماعی، سیاسی، دینی و عرفانی، کمک شایانی به احیای زبان و ادبیات ترکمن‌ها نمود و گنجینه‌ای پایان‌ناپذیر از فرهنگ غنی این قوم به یادگار گذاشت.
مختومقلی فراغی از شاعران بزرگ ترکمن که پدرش دولت محمد آزادی نیز از شاعران و علمای این قوم بود، در سال هزار و ۱۱۲ هجری خورشیدی در روستای حاجی قوشان از توابع بخش مرکزی گنبدکاووس دیده به جهان گشود.
وی از کودکی به علم و دانش علاقه وافری داشت و خواندن، نوشتن، فراگیری علوم عقلی و نقلی را در محضر پدرش دولت محمد آزادی آموخت سپس در مکتب نیاز صالح که از پیران و عارفان زمان بود به کسب فضایل عرفانی و معنوی پرداخت تا آنجایی که از دقایق علوم و معرفت بهره کافی یافت و جوانه شعر و ادب در بوستان خاطرش سر بر کشید.
مختومقلی سپس برای ادامه تحصیل عازم سیر و سفر به بخارا، افغانستان، هندوستان، کابل، ازبکستان، ترکمنستان، آذربایجان، شیروان، خیوه و تبریز شد و سرانجام با ره توشه‌یی از علم و دانایی به منطقه اترک به میان ایل و تبار خود بازگشت.
از سروده‌های مختومقلی حدود ۱۰ هزار بیت به دست ما رسیده که نمونه کاملی از لهجه خالص ترکمنی است و در واقع کاری که مختومقلی در زبان ترکمنی انجام داد، شباهت به کار دانته در زبان ایتالیایی و فردوسی در زبان فارسی دارد.
مختومقلی در زمینه‌های گوناگون سخن منظوم طبع آزموده و گلزاری معنوی از خود به یادگار نهاده که حاوی مسمطات، قصاید و غزلیاتی شورانگیز است، این شاعر و عارف نامی ترکمن با شناخت اوضاع زمانی خود و الهام از فرهنگ و مدنیتی که به آن تعلق داشت با زبان زیبای شعر مسائل، مشکلات و موضوعات اجتماعی زمان خویش را بیان می‌کرد و همین اشعار مردمی عامل ماندگاری و جاودانگی‌اش در اذهان عمومی بوده است.
این شاعر و عارف نامی ترکمن پس از ۵۷ سال تلاش در مسیر شعر و ادب، در سال هزار و ۱۶۹ هجری خورشیدی در کنار چشمه عباساری در دامنه رشته کوه سونگی داغی بین ایران و ترکمنستان دیده از جهان فرو بست و به دیار حق شتافت.
پیکر این شاعر برای دفن به روستای آق توقای در ۴۰ کیلومتری غرب مراوه‌تپه در منتهی الیه شرق استان گلستان منتقل و در جوار آرامگاه پدرش دولت محمد آزادی به خاک سپرده شد.
برنامه هفت اورنگ را به همت گروه ادب و هنر به تهیه کنندگی حسین رحمانی، اجرای کارشناسی، نویسندگی و پژوهش ، مشاور محتوایی سید حامد موسوی، ساعت ۱۰:۳۰ برروی موج اف ام ردیف ۱۰۶مگاهرتز از رادیو فرهنگ بشنوید .