مسعود ده نمکی: شریفی نیا و عبدی تام و جری سینما هستند

به گزارش برنا، در بخش اول برنامه گفت و گو محور «شب نشینی» امیرعلی جوادیان عکاس و خبرنگار دوران دفاع مقدس که نقش موثری در خبررسانی های دفاع مقدس داشت به عنوان مهمان برنامه معرفی شد. جوادیان درباره ظرفیت های بسیار زیاد ایران گفت: خورشید در ایران از گنبد طلایی امام هشتم (ع)، سرزمین فردوسی و نادر و طلوع می کند و تمام شعرا و ادبا را از سر می گذراند و آخر سر از شهر شمس تبریزی غروب می کند در هیچ سرزمینی انقدر فرهیختگی و ادب و فرهنگ وجود ندارد.

وی درباره اقداماتش در دوره دفاع مقدس تصریح کرد: کار خاصی نکرده ام و وظیفه ام بوده است که در دوران جنگ چشم مردم ایران باشم. کتاب من در سال 93 به عنوان کتاب سال دفاع مقدس انتخاب شد و به خاطر این بود که من در غم و شادی مردم سهیم بودم، تصاویری را ثبت کردم که چشم مردم بود.

عکاس دوره دفاع مقدس افزود: همه جا جنگ می شود اما جنگ ایران تکان دهنده دنیا بود چون با فرهنگ عاشورا عجین شده بود.

جوادیان ادامه داد: در یک روز گرفتن خرمشهر و گرفتن 19 هزار اسیر با امکانات غیر قابل مقایسه ایران با عراق توسط کارشناسان جنگی در سراسر دنیا غیر قابل توجیه است و این موضوع به خاطر خودباوری بود که بین مردم رواج یافته بود و حالا هم باید این خودباوری حفظ و تقویت شود و باعث شود ایران را آباد کنیم.

وی بیان کرد: جوانتر که بودم در سن 18 سالگی نقشه برداری خواندم و به صورت اتفاقی در حوزه هنری عکاس شدم، بعد در خبرگزاری ایرنا مشغول به کار شدم و پس از رخداد جنگ به خاطر علاقه ام به این حوزه درخواست کردم که به جبهه بروم و کار عکاسی را در آن جا ادامه دهم. چون جوان بودم روحیه انجام کارهای خارق العاده را داشتم و به خاطر همین در مناطقی که هنوز از مین پاکسازی نشده بودند می رفتم تا عکس بگیرم و هر لحظه احتمال می دادم پایم روی مین برود. تصاویری را ثبت می کردم که تاریخ این سرزمین هستند. با کسانی آشنا شدم که نمی توانم از منش و از خود گذشتگی شان بگویم مثل افرادی که داوطلب می شوند روی مین بروندو از زندگی خود می گذرند که مسیر را برای دیگران باز کنند. در همه ملت ها این تبلور معنویت و از خود گذشتگی به وجود نمی آید. بعضی از شب ها در سنگرها رزمندگان برای سبقت گرفتن از یکدیگر گریه می کردند.

عکاس دوران دفاع مقدس اظهار داشت: زمان ما دوران دوربین آنالوگ بود که حساسیت های آن کمتر و محدودتر بود برای مثال شب ها نمی توانستیم عکاسی کنیم و من فقط در توپخانه ها از آتش توپ ها عکاسی می کردم. فیلم هایی که می گرفتیم را باید به سرعت به خبرگزاری می رساندیم.

جوادیان گفت: روز فتح خرمشهر رادیو عراق پخش می کرد که چنین اتفاقی نیوفتاده است و صدام قصد داشت این حقیقت را کتمان کند. به محض اینکه عکس های ما مخابره شد و مردم ما را در خرمشهر و اسرایی که ما گرفته بودیم را نشان می داد صدام سه شرط را پذیرفت و این نمونه ای عینی از تاثیر عکس و رسانه در تاریخ کشور است چون عکس ها سند تاریخی هر کشور هستند.

وی درباره جاذبه های ایران تصریح کرد: موضوعات مختلفی از ایران را عکاسی می کردم در ایران بیش از 500 رسم وجود دارد که عکاسی از آن ها لذت بخش است. همه سکه های ایران را عکاسی کرده ام زیباترین سکه های دنیا در ایران است.

در بخش دوم برنامه مسعود ده نمکی کارگردان ارزشی سینما و تلویزیون ایران که با سری سینمایی های «اخراجی ها» بسیار در بین مردم معروف و محبوب شد به عنوان مهمان برنامه معرفی شد. ده نمکی گفت: شرایط سنی ما در زمان جنگ ایجاب می کرد که برای دفاع از کشور بجنگیم. در سن 17 سالگی به جبهه رفتم و تا پایان جنگ آن جا رزمنده بودیم و به عنوان تک تیر انداز وارد گردان سلمان لشکر محمد رسول الله شدم. پس از آن در چند عملیات حضور داشتم تا آخر جنگ هم بودم. با تقلب یک سال شناسنامه ام را دستکاری کردم تا اجازه اعزام به من بدهند و در نهایت بزرگ شدن من در جبهه بود.

ده نمکی تصریح کرد: شخصی می گفت جنگ عراق علیه ایران آخرین جنگ بشری است که انسان در برابر آهن قرار گرفت و بعد از آن جنگ ها الکترونیک می شود و خیلی کم جنگ کلاسیکی رخ می دهد. در این نوع جنگ عامل انسانی و روحیات و بعد معنوی خیلی تاثیر گذار است و در همه جنگ ها صادق است. شهید مطهری می گوید "وقتی شیپور جنگ جنگ نواخته می شود مرد و نامرد را جدا می کند" درباره مردها در موقعیت های مختلف زیاد حرف زده ایم اما درباره نامردهای این جبهه صحبتی نکرده ایم.

وی افزود: سخنی از امام خمینی (ره) هم وجود دارد که می فرمایند "جبهه دانشگاه انسان سازی است". شاید از نظر جسمی در جبهه ها بزرگ شدیم اما آنجا در واقع آدم شدن و تغییر انفسی است که انسان را به صورت روحی و باطنی بزرگ می کند چون افراد در محک امتحان عملی خداوند قرار می گیرند. وصیت نامه های جوانان 17 ساله را که می خواندیم حرف های عارف های مسن است را می زدند که با سال ها سیر و سلوک به آن حجم از بیزاری از دنیا رسیده اند. خیلی ها در این مسیر ادعا داشته اند اما بسیاری پای عمل که می رسد نمی توانند از جان خود بگذرند.

کارگردان معروف سینما بیان کرد: تغییراتی که جنگ در ما به وجود آورد گفتنی نیست ملموس است؛ آن عاملی که جوان را از آرامشش در شهر و پیش خانواده می کشد در خاک و خون و تا اندازه ای گیرا است که جوانان دلشان نمی خواست برای مرخصی هم برگردند. قطعا چنین اراده ای عشق جنگ نبود که آن ها را نگه می داشت. آن اتفاقی که می افتاد به دلیل این بود که جبهه نسبت به خارج از مرزها مدینه فاضله حساب می شد اما درون خودش هم چالش هایی وجود داشت مثلا همه افراد شجاع و نترس نبودند. آن هایی که می آمدند یک گام از آن هایی که نمی آمدند بالاتر بودند. آن هایی که شب عملیات موج 021 نمی گرفتند که یاد شهر کنند و کم بیاورند باز هم یک پله از کسانی که نتوانسته بودند از دنیا دل بکنند بالاتر بودند. بسیاری هم تا عملیات می رفتند و پای میدان مین کم می آوردند و هوای بازگشت می کردند. در شب عملیات کمتر کسانی بودند که حاضر می شدند جلوی دوشکا بایستند.

ده نمکی درباره اصطلاحشان در بین رزمندگان توضیح داد: موج 021 به این معنا است که در جبهه به خاطر اینکه کد تلفن تهران 021 است می گفتیم موج 021  کسی را گرفته یعنی او هوای خانواده و زندگی اش در تهران را کرده است.

وی از رابطه صمیمانه خود با دیگر رزمندگان گفت: کتاب «آدم باش» خاطراتم از تولد تا پایان جنگ است. جبهه به خاطر آدم هایش برای ما عزیز بود؛ نزدیک به 40 سال از آن روزها گذشته اما هنوز هم با رزمندگان از فامیل به هم نزدیک تر هستیم. آن آدم های فداکار و ایثارگر را در جبهه ها از دست دادیم، افرادی که روی مین رفتند تا دیگران عبور کنند و دیگران زندگی کنند؛ به خاطر اینکه چنین انسان هایی را از دست دادیم در چاپ نشریات فکر کردم حالا که زنده برگشته ام باید برای آرمان های آن ها بجنگم نه خود آن ها.

کارگردان «معراجی ها» درباره ارزش قهرمانان برای مردم در دیگر کشورها تصریح کرد: در مسکو مقبره شهدای گمنام هست که بسیار مورد توجه مردم بود و عروس و دامادها گل می آوردند روی مزار این شهدا می گذاشتند و بعد زندگی شان را آغاز می کردند. روزی در فرودگاه یکی از کشورهای خارجی دیدم همه افراد دور یک فرد جمع شده اند فکر کردم یک بازیگر معروف یا یک فرد سلبریتی است اما بعدا فهمیدم پیرمردی که مدال های زیادی بر گردن دارد در آن مکان حضور دارد که بازمانده جنگ جهانی دوم بود و جوانان در فرودگاه از او عکس می گرفتند. دنیا با قهرمان های خود اینگونه رفتار می کند، در کشورهای دیگر در متروها جایگاه های ویژه برای جانبازان جنگی در نظر گرفته می شود و اسم خیابان ها در این کشور بر اساس اسامی قهرمانان انتخاب می شود و پز نامزدهای ریاست جمهوری در گذشته حضورشان در جبهه بوده است.

ده نمکی افزود: نشریه راه انداختم برای حفظ آرمان بچه ها تا آن ها را برجسته کنم اسمش هم شلمچه بود چون بدترین جنگ ها در شلمچه اتفاق افتاد، روی کاغذ کاهی شهدا را معرفی می کردم تا آرمان های هم سنگرانمان را مطالبه کنم.

وی ادامه داد: فرزند کوچک ترم موقع خواب می گفت از خاطراتی که تا حالا برای کسی نگفتی برایم بگو. مثل قصه خاطراتم را برایش تعریف می کردم و کیف می کرد که از من آتو دارد و چیزهایی را می داند که به رسانه ها نمی گویم. با بچه های ایران و دنیا باید با زبان خودشان از وضع جبهه بگوییم و سعی کردم در آثارم هم با ادبیات جهان شمول وضع جبهه را با ادبیات اقشار مختلف برای مردم روایت کند.

کارگردان سینما بیان کرد: عجیب ترین خاطره ام از اخراجی ها1 زمانی بود که امین حیایی ماسک خودش را به دختری که درگیر شیمیایی شده بود، می دهد که آن دختر فرزند خودم بود که آن روز کلاس اول بود. یک برای برگرداندش از مدرسه به دنبالش رفتم که یکی از بچه های کلاس مرا از پنجره دید و از کلاس بیرون آمد و شروع کرد به خواندن "ایول ایول داش مجیدو ایول ایول ایول داش مسعودو ایول" و بعد همه مدرسه در دادن این شعار او را همراهی کردند.

ده نمکی اظهار داشت: به نظرم کاری به این عظمت نمی توانست اینگونه تاثیر گذار باشد. وقتی از جبهه بر میگشتم فکر می کردم همه مردم کل خیابان ها را پر کرده اند و روبان ها را حاضر کردند تا جشنی بزرگ به مناسبت این پیروزی برگزار کند اما آن روز سیستم تبلیغاتی ما بلد نبود از این پیروزی درست استفاده کند. من در اخراجی ها2 به این حس رسیدم. وقتی این فیلم اکران شد سینما ها شبانه روزی شده بود، بلیط نبود و میلیون ها نفر برای دیدن این فیلم به سینما آمدند؛ مردم کف زمین می نشستند در سینما فرش می انداختند و چای دم می کردند تا این فیلم را ببینند. در شمال خانواده ها از روستا به شهر می رفتند که فیلم را ببینند. این حس برایم غرور آفرین بود.

وی درباره استقبال از اخراجی ها گفت: یکی از روزنامه های خارجی درباره این فیلم نوشته بود اخراجی ها تصورات آمریکا را درباره جوانان ایران به هم ریخت. چون آن ها فکر می کردند اگر دوباره جنگ شود همان کهنه سربازان دفاع مقدس دوباره به جبهه می روند اما استقبال این چنینی از یک فیلم جنگی همه قشرهای مختلف مردم را به سینماها کشاند و نشان داد که هنوز هم کسانی هستند که برای وطن خود بجنگند.

کارگردان سینمای ایران تصریح کرد: نظرش را درباره بازیگرانی که در سینمایی های اخراجی ها با آن ها همکاری کرده بود : اکبر عبدی سربازی نرفت ولی در اخراجی های یک دو و سه دوره سربازی اش را گذراند. امین حیایی یکی از بازیگران بسیار خوب سینما است. شریفی نیا کپل سینما است و با اکبر عبدی تام و جری هستند.

ده نمکی خبر داد: در حال تدوین و چاپ فرهنگنامه ای هستیم که بزرگترین کار مرجع جنگ در دنیا است. در این فرهنگنامه تاریخ نویسی اسارت از چند هزار اسیر دفاع مقدس انجام شده و خاطراتشان جمع آوری شده است که می تواند منبع خوبی برای تحقیقات در موضوع دفاع مقدس باشد.

در ایام منتهی به اربعین حسینی بخش ویژه ارتباط مستقیم با حرم امام حسین (ع) به برنامه شب نشینی اضافه شده که امکان زیارت مجازی مزار این امام رئوف را در کربلای معلی برای مخاطبان این برنامه فراهم می کند.

گفتنی است؛ برنامه «شب نشینی» از دوشنبه تا جمعه هر هفته ساعت 23:30 به وقت تهران و 21 به وقت وین بر روی آنتن شبکه جهانی جام جم می رود. محمد سلوکی و عبدالرضا امیراحمدی مجریانی هستند که هر کدام در شب‌های مختلف برای مخاطبان فارسی زبان سراسر دنیا «شب نشینی» را اجرا می کنند و تهیه کنندگان این برنامه نیز کاوه امیری جاوید و یوسف بچاری هستند. اطلاعات بیشتر درباره «شب نشینی» و مهمان های برنامه هر روز در صفحه اینستاگرامی @shabneshini.irani بارگذاری می شود.