در سال‌های اخیر تئاتر بخش عمده ای از بازیگران سینما و تلویزیون را تامین کرده است و فیلم سازان و سریال سازان نیز بسیار علاقه مند هستند از بازیگران تئاتر در نقش های اصلی و کلیدی شان سود ببرند بدیهی است که در این شرایط بازار کار بسیاری از بازیگران تئاتر به سینما و تلویزیون برسند. نکته ای که با توجه به وضعیت اقتصادی نمایش امری منطقی به نظر می رسد اما آیا این هدف از پیش تعیین شده به بحث بازیگری در تئاتر به لحاظ کمی و کیفی لطمه وارد نمی کند؟ با کارشناسان این عرصه موضوع را بررسی کردیم.
مسعود دلخواه کارگردان تئاتر و مدرس و منتقد تئاتر که در کارنامه هنری اش نمایش هایی چون «ارخش»، «خانمچه و مهتابی»، «دژاوو»، «ویتسک»، «بیگانه»، «مفیستو» و... را کارگردانی کرده و در این خصوص با خبرنگار برنا گفت و گویی کرده است که در زیر از نظر می گذرانید:
به نظر شما به عنوان کسی که سال‌ها سابقه تدریس و کارگردانی تئاتر را دارید، بازیگران تئاتر امروزه با هدف رسیدن به تلویزیون و سینما، فعالیت می‌کنند و تئاتر را پله‌ای برای صعود می‌بینند؟
جوانان علاقمند در ایران دو دسته‌اند یک دسته همانطور که شما گفتید در کلاس های بازیگری شرکت می کنند و یا در تئاتر بازی می‌کنند تا دیده شوند و بعد بروند و سریال بازی کنند و یا وارد سینما بشوند و هدفشان این است که عکسشان روی بیلبورد ها قرار بگیرد به عقیده من آنها هیچوقت بازیگرانی قابل و حرفه ای نمی شوند. البته شاید استثنائاتی در بین آنها باشد.
و گروه دیگر...
دسته دوم جوانانی هستند که عاشق تئاتر هستند و اگر پیش بیاید و فیلم و سریالی هم بازی کنند که پیش آمده است و هدف آنها این نیست که از تئاتر به عنوان پله ای برای رفتن به تلویزیون و سینما استفاده کنند. چون بازی در این کار ها راحت‌تر از این است که روی صحنه تئاتر نقشی جدی و پیچیده را بازی کرد. بخصوص سریال های ایرانی که اکثرا داستان هایشان کاراکتر پردازی خیلی قوی ندارد مگر استثنائاتی که اقلب به دلیل مهارت بازیگر کاراکتر قوی جلوه داده می شود.
در آموزشگاه شما وضعیت به چه منوال است؟
بچه هایی که به آموزشگاه من می آیند با آنها مصاحبه می کنم و اگر حس کنم هدف انها گرفتن یک مدرک و یا ستاره شدن است آنها را جدی نمی گیرم ولی وقتی می بینم فرد به هنرهای دیگر هم علاقمند است و اهل مطالعه است و کتاب می خواند و سینما می رود یا اهل شعر و داستان و نقاشی است و گالری ها را می گردد و یا به موسیقی علاقه دارد و در این بین می خواهد بازیگر هم بشود آن ها برای من ارجحیت دارند و اموزشی جدی تر می بینند. در بین اساتید هم به همین صورت است. معلمی که با کتاب ها و منابع درس می دهد با معلمی که فقط میخواهد درسش را بدهد و برود فرق دارد.
از کتاب گفتید؛ به نظر شما بازیگرانی که در تئاتر، سینما و تلوزیون در حال فعالیت هستند چقدر اهل مطالعه‌اند؟
خیلی کم، بازیگران اهل مطالعه چه در سطح حرفه ای و چه در سطح آماتور اش مخصوصا کسانی که با تئاتر هم رابطه ای ندارند و بیشتر در سینما و تلویزیون هستند درصد کمی اهل مطالعه اند نمی خواهم بگویم اصلا نیست ولی ما بازیگر معروفی داریم که اصلا اهل مطالعه نیست و در بخش تئوریک و نظری بسیار ضعیف است. بازیگران خوبی هم داریم که از این منظر ضعیف هستند و ممکن است بی سواد باشند. بازیگر خوب و باسواد هم کم نداریم بخصوص در بین تاتری ها. بازیگرانی هم داریم که نه بازیگر خوبی هستند و نه آدم باسوادی هستند.
و یک سوال تکنیکی؟
بفرمایید...
مطالعه مستمر چه تاثیری بر کار یک بازیگر در مدیوم‌های مختلف دارد؟
تاثیر زیادی دارد، بخصوص بازیگری که بخواهد شخصیت‌های مختلفی را بازی کند مطالعه کتاب‌های روانشناسی، فلسفی، رمان، داستان کوتاه، نمایشنامه و شعر ذهن و تخیل او را تقویت می کند بازیگر خوب باید تخیلی قوی داشته باشد و تخیل از طریق مطالعه بخصوص شعر و رمان، نمایشنامه و تقویت می شود و بهتر می تواند شخصیت های مختلف را بازی کند کسی که اصلا اهل مطالعه نیست شاید معروف هم شود و غریزه بازیگری خوبی داشته باشند ولی در مقابل اثر مهمی مثل شکسپیر خود را می بازند. استعداد بسیار مهم است ولی همه چیز نیست. باید دستی بر مطالعه داشت و بحث نظری را جدی گرفت و با مطالعه کتاب های تخصصی بازیگری از نظر نظری خود را تقویت کرد و همچنین با مطالعه کتاب های روانشناسی و علوم انسانی آماده شد و همین که باید تجربه کرد. کسی که به دانشگاه می رود و مطالعه می کند بازیگر نمی شود. باید حتی اگر شده در نقش های کوتاه با کارگردانان مطرح کار کند و در عین حال بخش تئوریک را تقویت کرد و بالانسی بین این دو برقرار کرد متاسفانه در مورد بازیگران ما معمولا بخش عملی بر بخش تئوریک و نظری و سواد می‌چربد.