«بازگشت پنهانی به شیلی» روایتی از جنایتی سیستماتیک

به گزارش گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری برنا، میگل لیتین، قهرمان این کتاب، یکی از برجسته ترین فیلمسازان آمریکای جنوبب است که در دوران حکومت نظامی به شیلی بازگشته است. او در تصمیمی شجاعانه با قیافه ای مبدل وارد شیلی شد تا زندگی ملتی تحت سلطه ی دیکتاتوری فاشیستی ژنرال پینوشه را به تصویر بکشد... آزادیخواهانی را به جهان معرفی کند با وجود سرکوب و دستگاه مخوف امنیتی پلیسی، تمام رسالت مبارزاتی خود را در راه تغییر وضعیت قرار داده اند.

اقدام لیتین آن قدر چشمگیر بود که گابریل گارسیا مارکز تصمیم گرفت تجربه های این سفر را تبدیل به کتاب بکند. نکته ی جالب اینکه پس از انتشار کتاب در فوریه 1987، وزارت کشور شیلی اذعان کرد، هزاران نسخه از «بازگشت پنهانی به شیلی» را مصادره و در شهر والپارایزو سوزانده است. به مانند «گزارش یک آدم ربایی» از رئالیسم جادویی مارکز در این کتاب نیز ردپایی دیده نمی شود. مارکز در «بازگشت پنهانی به شیلی» در قامت یک خبرنگار خیالی کوشیده است پرده از جنایتی سیستماتیک بردارد که تمامی رسانه های وقت در برابر آن سکوت کرده بودند.

در پیشگفتار نویسنده کتاب «بازگشت پنهانی به شیلی» آمده است:

اوایل سال ۱۹۸۵ میگل لیتین[۱]، فیلمساز شیلیایی – که نامش در فهرست ۵۰۰۰ تبعیدی مطلقاً ممنوع الورود به کشور ثبت بود – با تردستی و هیأت مبدل، شش هفته را در شیلی به‌سر برد. او یکصد هزار پا فیلم درباره اوضاع کشورش، پس از گذشت دوازده سال از استقرار دیکتاتوری نظامی، تهیه کرد. وی با یک گذرنامه جعلی وارد شیلی شد. گریمورهای هنرمند چهره‌اش را به‌کلی تغییر داده بودند و او به سبک و سلوک یک «تبلیغات‌چی»ی اروگوئه‌ای موفق لباس می‌پوشید و تکلم می‌کرد. لیتین با حمایت «گروه‌های مقاومت زیرزمینی» طول و عرض کشورش را درنوردید و سه گروه فیلمساز اروپایی (که [ظاهراً] به منظور تهیه‌ی چند فیلم، به‌طور قانونی وارد شیلی شده بودند،) و همچنین شش گروه فیلمساز جوان وابسته به گروه‌های مقاومت در شیلی را سرپرستی و کارگردانی کرد. این گروه‌های فیلمساز حتی از داخل دفتر خصوصی پرزیدنت پینوشه فیلمبرداری کردند. آنچه به دست آمد فیلمی چهار ساعته برای پخش از تلویزیون و یک فیلم سینمایی دوساعته بود که اکنون نمایش آن در سراسر جهان آغاز شده است.

اوایل سال ۱۹۸۶، هنگامی‌که در مادرید میگل لیتین به من گفت کاری کرده کارستان و اینکه چگونه آن را به انجام رسانده است، دریافتم که در پس فیلم او فیلم دیگری وجود دارد که شاید هرگز ساخته نشود. بنابراین او به یک بازجویی طاقت‌فرسا، که از آن حدود هجده ساعت نوار تهیه شد، تن در داد. این گفت‌وگو حاوی یک ماجرای انسانی کامل، با همه‌ی مضامین حرفه‌ای و سیاسی‌اش بود که من آن را در ده فصل خلاصه کرده‌ام.