امید گلزاری، معاون توسعه بازار کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران و تحلیلگر اقتصاد سیاسی در گفتکو با خبرنگار سیاسی خبرگزاری برنا در خصوص حضور جمهوری اسلامی ایران به عنوان یکی از اعضای فعال سازمان میان دولتی شانگهای گفت: سازمان همکاری شانگهای با توجه به حضور دو عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل، جمعیتی بالغ بر 3.2 میلیارد نفر (معادل بیش از 40 درصد جمعت 8 میلیاردی جهان)، حضور سه کشور گروه بریکس، حجم اقتصادی 23 هزار میلیارد دلاری و تجارت داخلی بیش از 300 میلیارد دلاری، از ظرفیت بالایی برای مبادلات اقتصادی ایران با این سازمان برخوردار است.
وی گفت: با توجه به اینکه سازمان همکاری شانگهای نسبت به یک دهه گذشته از یک نهاد غالبا امنیتی به سمت و سوی اقتصادی پیش رفته و در این راستا روزبه‌روز عمق پیدا می‌کند (که تشکیل زیرمجموعه‌هایی مانند باشگاه مشترک انرژی، شورای مشترک بانکی، منطقه آزاد تجاری و ... گواه این مدعاست) عضویت در این سازمان بازار بزرگی را پیش روی بنگاه‌های اقتصادی عضو قرار خواهد داد تا با ارتقای سطح رقابت‌پذیری، نسبت به واردات و صادرات کالا و خدمات به بازاری منحصربه‌فرد و بزرگ به گستره بالغ بر 40 درصد جمعیت جهان اقدام کرده و حتی قدرت رقابت‌پذیری در سایر بازارها را نیز ارتقا بخشند.
معاون توسعه بازار کشتیرانی گفت: با عضویت ایران در این سازمان مسلماً بازارهای صادراتی و وارداتی ایران توسعه پیدا خواهد کرد و جایگاه ایران در سایر نهادها و تشکل‌های دیگری که در آنها عضو است تحکیم خواهد شد. با عضویت جمهوری اسلامی ایران در سازمان شانگهای، این سازمان مرز مشترک جدید و مهمی با ناتو در غرب آسیا پیدا می‌کند که بر اهمیت راهبردی آن می‌افزاید. در سازمان شانگهای دو قدرت اقتصادی در حال ظهور (چین و هند) نیاز شدیدی به واردات انرژی دارند و ایران با در اختیار داشتن 14 درصد ذخایر نفتی و 36 درصد ذخایر گازی جهان می‌تواند به تأمین‌کننده پایدار این انرژی تبدیل شود.
وی ادامه داد: همچنین موقعیت ژئوپلیتیک جمهوری اسلامی ایران با توجه به وجود بنادر دریایی در شمال و جنوب کشور و همچنین شبکه ریلی سرتاسری و اتصال آن به راه‌آهن منتهی به منطقه اوراسیا و همچنین شبکه حمل‌ونقل جاده‌ای در داخل کشور، موقعیت بی‌بدیلی جهت ایفای نقش در کریدورهای ترانزیتی شامل کریدورهای شمال- جنوب، شرق- غرب، کریدور جنوبی آسیا و تراسیکا فراهم کرده است. قرار گرفتن در مسیر دسترسـی بـه آب‌هـای آزاد جهـان بـرای کـشورهای عضو محصور در خشکی، جایگاه ویژه‌ای را برای گسترش مبادلات منطقـه‌ای و بـین‌المللـی از طریق ایـران فـراهم نموده و کرانه‌های ساحلی ایران در خلیج‌فارس و اقیانوس هند آن را به عنوان عضو مؤثری در سـازمان همکاری شانگهای تبدیل می‌نماید.
گلزاری خاطر نشان کرد: همچنین موقعیت ارتباطی ایران برای کشورهای محصور در خشکی مانند ازبکستان، قیرقیزستان، تاجیکستان و افغانستان، می‌تواند بر نقش ایران در مناسبات منطقه‌ای و نیز ایجاد موازنه ژئوپلیتیکی برای خـروج از بحران‌ها و چالش‌های ژئوپلیتیکی خود مؤثر باشد. بـه دلیـل نقـش ارتبـاطی ایـران در همـه زمینه‌ها بویژه نقش ساحل عمان در پروژه‌های انتقـال انـرژی و کالا و خطـوط ریلـی، ایـران هم می‌تواند به ساماندهی نهادهای منطقه‌ای و بین‌المللی بپردازد و از این طریق، منافع کـشورهای دیگر عضو سازمان را پیوند دهد و هم با بسترسازی اجماع منطقه‌ای و جهانی، فرصت‌های جدیدی را برای تضمین امنیـت ملی خود ایجاد کند.
وی تصریح کرد: در نتیجه جدای از مسایل نظامی و امنیتی، با توجه به ترکیب اعضا که همگی از کشورهای صاحب اولویت در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران هستند، از روسیه و ارمنستان تا کشورهای آسیای مرکزی و شبه قاره هند و چین، ایران با عضویت در این سازمان بردارهای جدیدی به سیاست خارجی خویش در همکاری‌های دوجانبه و چندجانبه خواهد افزود که بخش مهمی از آن در حوزه اقتصادی و حمل‌ونقل خواهد بود. بی‌گمان ابتکار «یک کمربند، یک جاده» یکی از مهمترین زمینه‌های مشترک در همکاری‌های حمل‌ونقل زمینی خواهد بود و از طرف دیگر با توجه به اهمیت حمل‌ونقل دریایی در ارتباط با چین و هند و ایفای نقش کانونی ایران به‌منزله معبر دسترسی روسیه و آسیای مرکزی و قفقاز به آب‌های آزاد، به ویژه از طریق بندر چابهار، عضویت ایران در سازمان شانگهای متضمن فرصت‌های جدید برای ایران و اعضای سازمان خواهد بود.
گلزاری گفت: علاوه بر موضوعات اقتصادی، عضویت در چنین نهادی به کشورهای عضو امکان تجمیع امکانات و استفاده از ظرفیت‌های بالقوه ایران در مقابله با تروریسم را می‌دهد، چرا که به مانند پل ارتباطی اقتصادی، ایران می‌تواند مانند سد و مانع بزرگی در برابر گسترش تروریسم به کشورهای دیگر عمل کند. تجارت جهانی در مجموع شامل جابه‌جایی 13.33 میلیارد تن کالا است که بخش اعظم آن به میزان 87 درصد معادل 11.54 میلیارد تن را تجارت دریایی در بر می‌گیرد.
وی ادامه داد: کشورهایی مهم و نقش‌آفرین در سطح منطقه و جهان در سازمان همکاری شانگهای عضویت دارند که از جمله اصلی‌ترین آنها می‌توان به چین، هند و روسیه اشاره داشت. این کشورها جزو اقتصادهای برتر جهان محسوب شده و عمدتاً در دهه اخیر رشد اقتصادی قابل ملاحظه‌ای را تجربه کرده و در زمره اقتصادهای نوظهور قرار گرفته‌اند. این ۳ کشور همچنین دسترسی مناسبی به آب‌های آزاد دارند و تجارت دریایی نقش و اهمیت بسزایی در رشد و توسعه تجارت این کشورها دارد.
معاون توسعه بازار کشتیرانی عنوان کرد: ایران با دارا بودن ذخایر غنی نفت و گاز در بخش‌های فراساحلی و همچنین ذخایر عظیم هیدروکربنی در دریای خزر و خلیج‌فارس، از کشورهای مهم جهان محسوب می‌شود. سواحل طولانی در شمال و جنوب کشور تأثیر بسزایی در معادلات جهانی دارد. جمهوری اسلامی ایران مراودات متعددی در بخش‌های مختلف با شرکای تجاری خود در اقصی نقاط جهان دارد که گستره آن کشورهای آمریکای جنوبی، اروپا و شرق آسیا و شبه‌قاره هند و جمهوری فدراتیو روسیه و کشورهای اوراسیا و همچنین کشورهای حاشیه خلیج‌فارس را در برمی‌گیرد.
وی با اشاره به اینکه ایران دارای بنادر دریایی فعال در جنوب کشور در خلیج‌فارس است، اظهار داشت: ظرفیت‌های حمل‌ونقل و ترانزیتی بالایی برای توسعه تجارت خواهد داشت. چشم‌انداز توسعه بندر چابهار در دریای عمان، ارتباطات ریلی و جاده‌ای و بنادر خشک متعدد در اقصی نقاط کشور و همچنین بنادر دریایی متعدد در شمال کشور می‌تواند به عنوان حلقه واصل تجاری میان کشورهای اصلی عضو سازمان همکاری شانگهای ایفای نقش کند. در این میان گروه کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران که دارای ظرفیت‌ها و توانمندی‌های متعددی در زمینه حمل‌ونقل دریایی در شمال و جنوب کشور، امور بندری و ترمینال‌داری و همچنین حمل‌ونقل ریلی و جاده‌ای است، می‌تواند بیش از پیش در خدمت تجارت دریایی کشور و تسهیل ترانزیت و همچنین افزایش تجارت مابین کشورهای عضو سازمان قرار گیرد.
در پایان، با توجه به موارد مطرح شده وضعیت تجارت ایران و دورنمای آن را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
در سال 1399، میزان صادرات قطعی کالاهای غیرنفتی کشور (به استثنای نفت خام، نفت کوره و نفت سفید و همچنین بدون صادرات از محل تجارت چمدانی)، بالغ بر 113 میلیون تن و به ارزش قریب به 35 میلیارد دلار بوده است. بیشترین میزان صادرات کشور به مقصد کشورهای چین با رقمی بالغ بر 9 میلیارد دلار، عراق با 7.5 میلیارد دلار، امارات متحده عربی با 4.5 میلیارد دلار، ترکیه با 2.5 میلیارد دلار و افغانستان با 2.3 میلیارد دلار بوده است.
وی گفت: طی همین دوره، میزان واردات کشور، 33.7 میلیون تن و به ارزش قریب به 39 میلیارد دلار بوده است. بیشترین میزان واردات کشور از مبدا کشورهای چین با اختصاص رقمی نزدیک به 10 میلیارد دلار، امارات متحده عربی با 9.7 میلیارد دلار، ترکیه با 4.4 میلیارد دلار، هند با 2.1 میلیارد دلار و آلمان با 1.85 میلیارد دلار بوده است. همچنین طی هفت ماه نخست 1400، میزان صادرات کالاهای غیرنفتی کشور (به استثنای نفت خام، نفت کوره و نفت سفید و همچنین بدون صادرات از محل تجارت چمدانی)، بالغ بر 75 میلیون تن و به ارزش 27 میلیارد دلار بوده است.
گلزاری همچنین یادآور شد: بیشترین میزان صادرات کشور به مقصد کشورهای چین با رقمی بالغ بر 7.7 میلیارد دلار، عراق با 5.5 میلیارد دلار، ترکیه با 3.4 میلیارد دلار، امارات متحده عربی با 2.6 میلیارد دلار و افغانستان با 1.1 میلیارد دلار بوده است. طی همین دوره، میزان واردات کشور، 23.5 میلیون تن و به ارزش 27.7 میلیارد دلار بوده است. بیشترین میزان واردات کشور از مبدا کشورهای امارات متحده عربی با اختصاص رقمی بالغ بر 8.6 میلیارد دلار، چین با 6.1 میلیارد دلار، ترکیه با 2.9 میلیارد دلار، آلمان با 1.1 میلیارد دلار و سوئیس با 1.1 میلیارد دلار بوده است. با توجه به وضعیت فعلی، پیش بینی می شود اقتصاد ایران نیز از بازیابی اقتصاد جهانی بهره مند گردد و میزان رشد اقتصادی حتی از مقادیر پیش بینی مراکز معتبر بین المللی نیز پیشی گیرد.
انتهای پیام/