به گزارش گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری برنا؛ نشست «بررسی آثار منتشر شده با موضوع شهید سلیمانی (باید‌ها و نباید‌ها)»، از سلسله نشست‌های دومین نمایشگاه مجازی کتاب تهران، سه‌شنبه (پنجم بهمن‌ماه 1400) با حضور سید مجید امامی (دبیر شورای فرهنگ عمومی) و سعید اوضح (نماینده بنیاد مکتب حاج قاسم) برگزار شد.
در ابتدای این نشست سعید اوضح با اشاره به آثار بسیاری که پس از شهادت سردار سلیمانی درباره ایشان منتشر شده، گفت: کتاب‌هایی که تاکنون در مورد ایشان منتشر شده، برای اهل نظر نکات بسیار خوبی دارد؛ خاطرات جمع‌آوری شده از شهید سلیمانی، خاطراتی بعد از شهادت ایشان، آثار مرتبط با مراسم تشییع ایشان، کتاب‌های شعر کودک و نوجوان با محوریت زندگی سردار حاج قاسم سلیمانی و کتاب‌های نظری‌تر نیز جزو کتاب‌هایی هستند که به‌صورت محدود، بعد از شهادت ایشان منتشر شده است. در کل به لحاظ کمی، آثار زیادی منتشر شده و از نظر پراکندگی جغرافیایی و موضوعی در این زمینه تکثر آثار وجود دارد، اما این آثار نیازمند جلسات نقد و بررسی است که متأسفانه آن‌طور که باید مورد توجه قرار نگرفته است.
وی افزود: درباره شهید سلیمانی، ظرایف زیادی وجود دارد. تنها کتابی که تاکنون منتشر شده و از نظر استنادی قوی است، کتاب «از چیزی نمی‌ترسیدم» است. شهید سلیمانی در زمان حیات خود نسبت به انتشار مطالب به‌صورت مکتوب و در رسانه‌ها دقت و سختگیری خاصی داشت. ایشان اهل قلم بود و یادداشت‌های بسیاری دارد که باید تدوین و در اختیار علاقه‌مندان قرار گیرد.
برای فهم انقلاب باید یک پدیده زنده را مستمسک قرار داد
در ادامه سید مجید امامی با اشاره به کتاب «عقل سرخ»، اظهار کرد: از سال‌ها پیش دغدغه تدوین چنین اثری را داشتیم. جمعی متشکل از نسل دوو و سوم بعد از انقلاب، اعم از دانشگاهی و حوزوی به شدت به دنبال تبیین محکمات انقلاب و تطبیق متشابهات زمان با اهداف انقلاب بودند و در این مسیر به این نتیجه رسیدیم که برای فهم انقلاب باید یک پدیده زنده را مستمسک قرار داد. همان‌طور که تأسیس آمریکا و توسعه آن محمل بسیاری از اندیشه‌های جامعه‌شناختی در آن کشور است.
دبیر شورای فرهنگ عمومی ادامه داد: در مراسم تشییع پیکر مطهر شهید سلیمانی، ما هم مثل بسیاری از مردم ایران در این مراسم شرکت کردیم و در بحث‌هایی که انجام شد سعی کردیم این الگو و قهرمان را که با عطر شهادت برجسته شده معرفی کنیم و به دنبال آن کتاب «عقل سرخ» تدوین شد و برنامه تلویزیونی آن نیز ساخته شد.
وی همچنین گفت: برای تدوین این اثر، فراخوان اعلام شد که بر اساس آن بیش از 72 یادداشت به دست ما رسید که کار تنظیم و صفحه‌آرایی آن صورت گرفت و قبل از مراسم چهلم شهید سلیمانی برای رونمایی آماده شد. از نقاط قوت اثر این است که در مسیر نگارش کتاب به جامعه‌شناسی کلاسیک اکتفا نکردیم. علی‌رغم این‌که متن مختصری آماده کرده بودیم و در مورد شهید سلیمانی از افراد مختلف سؤال می‌کردیم، اما آن‌ها حرف‌های بسیاری برای گفتن داشتند و در نهایت کتاب در هشت فصل ارائه شد.
شهید سلیمانی در مکتب بی‌ریای خود سیر عرفانی دارد
امامی تصریح کرد: عناوین کتاب را از شخصیت‌های عقل سرخ سهروردی گرفتیم. مثلا «دام و صیاد» از عناصر عقل سرخ است. در واقع تدوین آماده سازی این کتاب بیشتر حضوری بود تا صوتی. دوستان همه از منظر فلسفه اجتماعی و تمدنی به این کار وارد شدند و همه دوست داشتند نسبت خود را با این حقیقت محقق کنند و تأکید ما در این اثر به شخصیت، شهادت و تشییع بود. این کتاب می‌تواند ایده خوبی برای پژوهشگران باشد. من از روی دو یادداشت این کتاب، دو مورد پایان‌نامه را هدایت می‌کنم و به‌نظرم حداقل 35 موضوع پایان‌نامه از این کتاب قابل استخراج است.
دبیر شورای فرهنگ عمومی با اشاره به کتابی با عنوان «جامعه‌شناسی راهپیمایی 22 بهمن»، افزود: دهه مبارک فجر در سال های دهه 60 واقعا ارزش جامعه‌شناسی دارد یا مثلا موضوع «راهیان نور» که در قالب کتاب به همت آقای اسماعیل نوده فراهانی تدوین شده، ازجمله این آثار هستند ما باید توسعه کشورمان را در حوزه‌های مختلف، جامعه‌شناسی کنیم.
وی با تأکید بر این‌که تا از دل اندیشه و تاریخ خودمان عبور نکنیم، نمی‌توانیم امروز را بفهمیم و فردا را بسازیم، گفت: اتفاقی که در «عقل سرخ» سهروردی می‌افتد و اسم کتابی که درباره شهید سلیمانی تدوین شده نیز وامدار این داستان بوده، این است که در «عقل سرخ» با شرایط امتناع در تفکر و یا عمل مواجه می‌شوید که در عرفان و فلسفه حرف دارد. اسیر بودن در واقع نماد یأس و ناکارآمدی است و در شرایطی که یأس عملی و ناامیدی ذهنی، بسیاری از جهان ما را فرا گرفته، این جان فداکردن به تعبیر «عقل سرخ»، عبور از عقلانیت سیاه به عقلانیت سرخ است.
امامی اظهار کرد: قصد داریم در جلد دوم «عقل سرخ» به‌جای 72 مقاله در هفت مقاله مستقیما اندیشه شهید سلیمانی را با بهره‌مندی از یادداشت‌ها و وصیت‌نامه ایشان به رشته تحریر درآوریم. معتقدیم شهید سلیمانی سیر عرفانی در مکتب بدون ریای خود دارد که همان سرخ‌فامی و نجات جامعه است.
قبل از نوشتن از شهید سلیمانی به مواردی مانند اسطوره و جوانمرد بودن بپردازیم
سعید اوضح؛ نماینده بنیاد مکتب حاج‌قاسم نیز در بخش دیگری از این نشست با بیان این‌که تألیف 420 اثر درباره شهید سلیمانی، فارغ از هیاهوی رسانه‌ای، برای ما دستاوردی در مورد فهم این شهید بزرگوار دارد، گفت: نکته‌ای که وجود دارد این است که نویسندگان، شهید سلیمانی را در چارچوبی عمیق و برآمده از سنت تحلیل نمی‌کنند. به‌نظر من قبل از نوشتن از شهید سلیمانی باید به مواردی مانند اسطوره و جوانمرد بودن بپردازیم. ما درباره شهید سلیمانی، صرفا با خاطرات خام مواجه هستیم، البته تک‌ستاره‌هایی مانند اثر آقای امامی هستند که انبوهی از ایده در مورد شهید ارائه می‌کنند. شهید حاج قاسم سلیمانی را باید در دل سنت ایرانی و شیعی برد و با یک‌سری مفاهیم به سراغ ایشان آمد.
وی اظهار کرد: شهید سلیمانی، شخصیت پیچیده‌ای داشته و شخصیت ایشان به‌مثابه یک راز است و به‌عنوان انسان برآمده از متن سنت انقلاب اسلامی، شخصیتی معماگونه و پیچیده دارد و باید حیات و زندگی ایشان را بخش به بخش از قبل از انقلاب تا زمان شهادتشان مطالعه کرد.
اوضح با اشاره به شتاب‌زدگی در ارائه آثار درباره شهید سلیمانی، افزود: این شتاب‌زدگی، دو جا خود را نشان می‌دهد؛ یکی این‌که قوانین استناد و ارجاع در خاطرات رعایت نشده است. همچنین، بحث در حوزه محکمات و متشابهات درباره شهید سلیمانی در این کتاب ها انسجام پیدا نکرده است. شهید حاج قاسم سلیمانی محکماتی در زندگی خود داشت که هیچ‌وقت حتی در حوادث مختلف از آن‌ها کوتاه نیامد، البته متشابهاتی هم داشت، اما در کتاب‌ها به محکمات و متشابهات توجه نشده است. بنابراین در حوزه آثار مکتوب درباره شهید سلیمانی، تازه در آغاز فصل هستیم، اما درعین‌حال باید دقت شود که کار موازی انجام نشود.
نماینده بنیاد مکتب حاج قاسم، تصریح کرد: مهمترین اقدام برای مکتب شهید سلیمانی، سیاستگذاری بر پایه فهم آن چیزی است که تاکنون از آثار ایشان حاصل شده است. امید است به ایده‌ها و نقاط مبهم که کمتر کار شده پرداخته شود و در این زمینه افرادی که علاقه‌مند هستند، باید مورد حمایت قرار گیرند. متأسفانه برخی آثار به‌حدی شتاب‌زده هستند که حتی سال تولد ایشان یا تعداد فرزندانشان را اشتباه ذکر کرده‌اند که این‌ها نیاز به پژوهش دارند. ما در این زمینه می‌توانیم به نویسنده‌ها و دانشجویانی که می‌خواهند پایان‌نامه بنویسند کمک کنیم و اطلاعات درست را در اختیار آن‌ها قرار دهیم. نویسندگان نیز باید سعی کنند شهید سلیمانی را به‌دور از هر نوع جناح‌بندی معرفی کنند، زیرا ایشان به هیچ جناحی وابسته نبود، درعین‌حال به شدت عاشق ملت و دوستدار امت بود.
انتهای پیام/