به گزارش گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری برنا؛ دهم بهمن، سالروز تولد دکتر مهدی محقق استاد زبان و ادبیات فارسی، فلسفه و الهیات بودجه همت رادیو فرهنگ یکشنبه ۱۰ بهمن ماه ۱۴۰۰ از ساعت ۱۵:۰۰، مقارن با زادروز این استاد برجسته در معاونت صدای رسانه ملی مراسمی برای نکوداشت ایشان برگزار شد .
در این مراسم با حضور مدیران و چهره‌های علمی و فرهنگی از تلاش‌های این چهره نامدار علم و فرهنگ ایران تقدیر به عمل آمد. دکتر غلامعلی حدادعادل رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی، پروفسور سرور بختی؛ رئیس موسسه فرهنگی اکو، دکتر حسن بلخاری؛ رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، دکتر محمود شالویی؛ استاد دانشگاه و رئیس حوزه وزارتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، حجت الاسلام محمود دعایی از اعضای مجمع روحانیون مبارز و سرپرست مؤسسه اطلاعات ، وحید جلیلی معاون رییس صدا و سیما در امور فرهنگی ، مرتضی امیری اسفندقه؛ شاعر و مشاور شهردار تهران در امور شعر و ادبیات، دکتر علیرضا قزوه؛ رئیس دفتر شعر سرود و موسیقی صدا و سیما، دکتر علیرضا حبیبی؛ مدیر شبکه رادیویی فرهنگ، و دکتر نوش آفرین انصاری؛ همسر علامه محقق و استاد دانشگاه و عضو شورای کتاب کودک از حاضرین در این مراسم بودند و درباره شخصیت و جایگاه دکتر مهدی محقق در سپهر علمی و فرهنگی ایران به ایراد سخن کردند.
دکترمهدی محقق؛ نویسنده، علامه، ادیب، فقیه، مجتهد، نسخه‌پژوه و پژوهشگر تاریخ پزشکی اسلامی، مصحح و شارح کتب ادبی و فلسفی و فقهی، استاد سابق دانشگاه تهران است. این دانشمند گرانمایه بنیان‌گذار دائره المعارف تشیع و عضو هیأت امنای بنیاد دائره المعارف اسلامی است.وی همچنین مدیر مؤسسه مطالعات اسلامی دانشگاه تهران ـ دانشگاه مک‌گیل و عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی است.
استاد محقق در ادبیات فارسی و فلسفه و الهیات تخصص دارند و پژوهش در نسخ خطی و فهرست‌نویسی از آثار بزرگانی همچون زکریای رازی و ابن سینا، سمت و سوی پژوهش‌هایشان را به علم پزشکی متمایل کرد و همین امر سبب شد در تاریخ علم پزشکی نیز سرآمد باشند.
استاد محقق چهره منحصر به فردی هستند. یگانه‌ای که نظیرش کمتر یافت میشود. امید است که سایه‌سار وجود پرفیض ایشان بر سر جامعه علمی ایران مستدام باشد.نامشان همواره نیک و پرآوازه باد.
علامه محقق آبروی ایران و احیاگر میراث خردگرایی در عهد اسلامی است
مدیر رادیو فرهنگ از علامه محقق به عنوان احیاگر میراث خردگرایی در عهد اسلامی و استادی اندیشمند و اثر گذار نام برد.
علیرضا حبیبی مدیر شبکه رادیویی فرهنگ نیز در مراسم نکوداشت علامه مهدی محقق ضمن خبر مقدم به فرهیختگان ادب و هنر گفت : برنامه فرزانگان فرهنگ به مدت سه ماه است که در گفت و گو با نزدیکان و خانواده و شاگردان استاد مهدی محقق هر هفته مستندی رادیویی از فعالیت ها و زندگی ایشان را روی آنتن می برد و در روز میلاد این استاد بزرگوار و آیین نکوداشت ایشان آخرین برنامه از این مجموعه است ، البته در محضر استاد دیدار فرزانگان فرهنگ امری دلنشین است که با برگزاری این مراسم در سالروز میلاد مرد بزرگی چون استاد مهدی محقق میسر شده است .
وی علامه محقق را « آبروی ایران» دانست و تصریح کرد: قد و قامت علامه حکیم مهدی محقق در گستره علم وادب « آبروی ایران» و « حیات فرهنگی» ایشان احیاگر میراث خردگرایی در عهد اسلامی است.
حبیبی ضمن تبریک و گرامیداشت نود و سومین سالروز میلاد این حکیم فرزانه با اشاره به ۸۰ سال مجاهدت و فعالیت ایشان بیان داشت: فعالیت در ۴۰ سازمان علمی و ادبی و دینی و به جا گذاشتن آثار ارزشمند دستاورد سالها تلاش در عرصه فرهنگ است که جای قدردانی دارد.
وی با اشاره به انواع آثار کلامی و مکتوب علامه محقق ادامه داد :اهل فرهنگ و معنا آشنایی با بزرگان را مرهون تلاش‌های علمی این استاد گرانمایه هستند . او با بازآفرینی اندیشه‌های بزرگان و نگارش کتاب های عربی ، قرآنی ، تالیف و تصحیح آثار پرشمار در زبان وادب فارسی و حکمت اسلامی ، تاریخ پزشکی و فقه و اصول و .... و در زمینه های مختلف از « رازی شناسی» تا تشریح آثار و اندیشه های « ابن سینا» و از « ابوریحان بیرونی» تا« ملاهادی سبزواری» که همه نشان از اندیشه والا و تلاشی بی بدیل دارد تا ما امروز نسل های مختلف را با این بزرگان آشنا کرده اند.
مدیر رادیو فرهنگ خطاب به علامه مهدی محقق بیان کرد: استاد محقق شما نیازمند هیچ تجلیل و نکوداشتی نیستید که سراسر زندگی شما همه تلاش ارزشمند و ثمرات اثر گذار است اما برگزاری این مراسم نیاز ما برای شناخت و آموزش بیشتر است چرا که ما پر تبلور اندیشه شما توانستیم بیاموزیم و بشناسیم و با حکمت متعالیه« حکمت اشراق»جانمان را طلیعه بخشیدید و عین صواب این سرزمین را به رخسار غرب و شرق کشاندید.
وی در پایان یکی دیگر از ثمرات وجود علامه محقق را تربیت نسلی فرهیخته و استادان بی بدیل جهان دانش و علم عنوان کرد و گفت :حافظه تاریخ این خدمت بزرگ برای تربیت نسلی اندیشمند را فراموش نخواهد کرد و به پاس این سرگذشت پر خیر و برکت و این میراث پرشکوه فرهنگ و تدبیر و دانایی و توانایی با آوای بلند برخاسته از ضمیر جان به شما دستمریزاد و مبارک باد می گوییم.
بیان و قلم استاد مهدی محقق حکم«یدرک لا یوصف»
معاون صدای رسانه ملی استاد مهدی محقق را آفتابی گرما و روشنی بخش خواند و گفت: بیان و قلم ایشان حکم«یدرک لا یوصف» دارد.
علی بخشی زاده معاون صدای رسانه ملی در مراسم نکوداشت استاد محقق که در سالروز میلاد ایشان به همت رادیو فرهنگ برگزار شد با تبریک زادروز فیلسوف معاصر دکتر محقق بیان کرد: سخن گفتن از شخصیتی که به زیور علم و ادب وتقوا و فرهنگ و اخلاق آراسته شده امری دشوار است ،در این ضیافت شریف، سخن از شخصیت والای استاد مهدی محقق است، بزرگ مرد حکیمی که سرشت تابناکش از ایشان اندیشمندی سترگ می سازدتا طرحی برای به رنگ او در امدن در اندازد،طرحی از یک زندگی که طعم آفتاب دارد.
وی در ادامه طمأنینه و امنیت روحی را از علایم شخص مومن خواند و افزود:زندگی ذهن بشر به اعتقاد برای زیستن وعقل برای علم و پیشرفت نیازمند است و اینها در مسیر زیسن پیشرفت را به دنبال دارد و دراین میان ایمان مایه تسلی است و زخم معرفت به برکت زندگی محبت آمیز التیام می یابد و دیانت تفسیر نهایی زندگی است و کار مردان روشنی بخشی و گرمی است و مفتخریم که زادروز مردی حکیم و فرزانه را نکو می‌داریم که در تربیت اسلامی بالنده و تنومند شده‌است به گونه‌ای که بیان و قلم او حکم «یُدرَک و لا یوصف» دارد.
بخشی زاده خطاب به استاد مهدی محقق افزود:حقیقت شما گفتنی نیست بلکه دریافتنی است و امروز از دیدار شما عالم بزرگوارکه خود عالمی دارد به خود می بالیم و در ملاحت فکر و اندیشه شما باید گفت سلامتی و فراغت و فرصت بر شما افزون باد.
معاون صدای رسانه ملی در پایان با آرزوی سلامتی برای استاد محقق، خطاب به وی گفت: به خود می‌بالیم که خداوند رزق ما را در تحسین فکر و ذکر پر برکت شما نهاده‌است.
علامه محقق دانشنامه زنده منطقه است
رئیس مؤسسه فرهنگی اکو به چند وجهی بودن شخصیت علمی استاد مهدی محقق اشاره کرد و گفت: به حقیقت ایشان وارث ارزنده نیاکان خوش‌نامی چون ابن سینا و ابوریحان بیرونی و ...و دانشنامه زنده منطقه هستند .
پروفسور سروَر بختی، رئیس مؤسسه فرهنگی اکو در مراسم بزرگداشت دکتر مهدی محقق، چهره ماندگار علم و ادب که به همت رادیو فرهنگ برگزارشد ، با خواندن بیت کسی کو جهان را به نام بلند بگیرد، به رفتن نباشد نژند سخت خود را آغاز کرد و گفت :جای افتخار و مسرّت است که در آیین نکوداشت استاد فرزانه، چهره ماندگار ادب و علم، نسخه پژوه کم‌نظیر، علامه روزگار ما جناب دکتر مهدی محقق شرکت و حضور دارم.
وی این استاد نکونام را از سرمایه‌‌های منطقه اکو دانست و افزود : کارنامه درخشان علامه محقق به یک کشور ختم نمی‌شود، بلکه نام و آثار پرقیمت و گرانبهای موصوف در آسیا و اروپا، آمریکا و شبه قاره و ممالک عربی ورد زبان علما و ادباست. استاد فرزانه به جز ریاست و مدیریت در گذشته در بنیاد دائرةالمعارف اسلامی، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، دانشنامه تشیع و دانشگاههای معتبر ایران، انگلستان، کانادا، هند... ، همچنین در تصحیح و ویرایش و تألیف و تدوین آثار بزرگان ادب فارسی، از جمله آموزش آثار ذَکریای رازی، ناصر خسرو قبادیانی، خواجه نظام‌الملک طوسی، ابوریحان بیرونی، فتاحی نیشابوری، سهروردی، ملاهادی سبزواری و نیز روش آموزش صرف و نحو زبان عربی، جریان اسماعلیه، مسائل فقهی، اخلاق پزشکی و ده ها کتب دیگر در موضوعات مختلف فلسفی و علمی، فقهی، پزشکی و غیره نقش ناستردنی از خود به یادگار گذاشته‌اند.
پرفسور سرور بختی استاد محقق را وارث ارزنده نیاکان خوش‌نام و خوش‌منش همچون ، ابوعلی‌سینا، ابن مسکویه، بیرونی، خیام و دهها تن دیگر نام برد و افزود : این استاد بزرگوار زبان و قواعد صرف و نحو زبان عربی را از خود صاحب زبانان شاید کمتر ندانند و آثار تألیف نموده‌اشان در این زمینه برهان قاطع در این امر است.
وی ادامه داد : علامه محقق برحق چهره چندبعدی اند که فعالیّت ایشان در یک عرصه و یک موضوع محدود نمی‌شود و استاد بزرگوار را می‌توانیم دانشنامه زنده منطقه محسوب کنیم.
رئیس مؤسسه فرهنگی اکو با ابراز خشنودی از حافظه بی‌بدیل، بیان روان و دلنشین ایشان که هر شنونده و خواننده را مجذوب و مفتون می‌کند به بیان خاطره ای پرداخت و گفت : علامه محقق در پاسخ خبرنگاری مبنی بر اینکه اگر دوباره به دنیا می‌آمدید، چه مسیری را انتخاب می‌نمودید، پاسخی دادند که بهترین سند شخصیت علمی و انسانی استاد است که نوشته‌اند: "من از گذشته‌ام راضی هستم و همین مسیر را انتخاب می‌کردم. برای من گذشته‌ام باعث خیر و برکت بوده، هم به لحاظ مادّی و هم علمی". این است پاسخ مبرهن و مدلّل یک دانشمند فرهیخته و آگاه که مسیر زندگی اش را به درستی انتخاب نموده و از سابقه خویش رضا است.
سرور بختی در پایان برای استاد گران قدر تن صحت و خاطر جمع و دل بی‌غم آرزو داشت و از زبان دانای توس گفت : تو تا آن جهان هست، پاینده باش، همیشه چو خورشید تابنده باش! و از رادیو "فرهنگ" نیز جهت برگزاری این آیین شایسته اظهار سپاس دارم.
استاد مهدی محقق تجسم عینی وحدت حوزه و دانشگاه است
در ادامه غلامعلی حداد عادل، رییس فرهنگستان زبان و ادب فارسی ضمن ابراز خشنودی از برگزاری نکوداشت علامه محقق و سپاس از رادیو فرهنگ برای پیشگام شدن در این خصوص با خواندن این بیت از رودکی که « دیر زیاد! آن بزرگوار خداوند/جان گرامی به جانش اندر پیوند» به پیشینه آشنایی خود با علامه محقق اشاره کرد و گفت: از سال ۱۳۴۷با ورود به دانشکده ادبیات دانشکاه تهران قریب به ۵۳ سال است که این آشنایی ادامه دارد واز زمان بازگشایی دانشکاه تهران تا کنون بر سر سفره پر نعمت استاد محقق بوده ایم و هنوز هم این سفره گسترده است .
وی افزود :در این ۵۳ سال همنشینی با استاد و پیش از این در دوران دانشجویی که آوازه ایشان را شنیده بودم تصویری که در در ذهن من ترسیم شده دانشی مردی است که یکسره در دانشکده های مختلف ادبیات و الهیات و ... در حال تدریس و تحقیق و راهنمایی است ..
حدادعادل افزود: استاد محقق نمونه استادانی است که بیشتر از معارف حوزوی بهره‌مند بردند. این نوع استادان با برخورداری از تحصیلات حوزه و سپس با ادامه تحصیل در دانشگاه‌ها موفق شدند از گسیختگی حوزه و دانشگاه بکاهند. نمونه‌های آن، علامه قزوینی، سیدجعفر شهیدی، عباس زریاب خویی و محمدرضا شفیعی کدکنی هستند که با آشنایی با معارف دینی، استاد دانشگاه هستند. استاد محقق به این سلسله تعلق دارد که در هجوم موج تجدد، نسل دانشگاهی را با معارف اسلامی آشنا کرده است.
وی تصریح کرد: تصویری که در این 53 سال آشنایی از استاد در ذهن من نقش بسته تصویر دانشمندی است که در دانشکده‌های ادبیات و الهیات مدام در حال تدریس است و در کنار ترجمه، تألیف، و تحقیق علمی در مؤسسات علمی و فرهنگی مشغول پژوهش است.این تصویر یگانه برای ما غنیمتی است که باید به آن احترام بگذاریم.
حداد عادل ادامه داد:عضویت در محافل داخلی و خارجی همچون فرهنگستان مصر و دمشق و فرهنگستان علوم اسلامی هند(المجمع‌العلمی الهندی) و فرهنگستان مباحث علوم و تمدن اسلامی اردن (المجمع‌الملکی)و تدریس در دانشگاه های ایران و لندن و کانادا وکوالالامپور و مؤسسه مطالعات اسلامی دانشگاه تهران ـ دانشگاه مک‌گیل از جمله فعالیت های ایشان است و همینطور مدیریت فعالیت های علمی به طوری که در سال ۱۳۵۳ به‌عنوان رئیس انجمن استادان زبان و ادبیات فارسی برگزیده شدند و با استفاده از امکانات مؤسسه مطالعات اسلامی ده اثر به استادان آن رشته تقدیم داشتند و نیز در همین سال به‌عنوان عضو هیئت امناء با انجمن فلسفه همکاری کردند و در نشر آثار علمی دانشمندان شیعی ایرانی به وسیله آن انجمن در این توفیق علمی سهیم شدند همچنین مؤسسه مطالعات اسلامی دانشگاه تهران ـ دانشگاه مک‌گیل سالهای سال پایگاه علم و معرفت بین دانشمندان اسلام شناسان و ایران شناسان بود و در زمان پیروزی انقلاب اسلامی نیز به همت ایشان دائرةالمعارف تشیع دایر شد و به پیشنهاد مقام معظم رهبری به مدت دو سال مدیر عامل بنیاد دایره المعارف اسلامی بودند و از سال ۱۳۶۲تاکنون عضو هیئت امناء بنیاد دائرةالمعارف اسلامی هستند و سالهای طولانی عضو و رئیس انجمن استادان زبان و ادبیات فارسی بودند و سالها ریاست انجمن آثار و مفاخر فرهنگی را برعهده داشتند و سالهاست عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی هستند .
حداد عادل به تالیفات و آثار استاد محقق اشاره کرد و گفت: ایشان ده ها کتاب و صدها مقاله نوشته اند و از جمله کارهای برجسته استاد معرفی محمدبن زکریای رازی به عنوان فیلسوف ری است که در کتابی مستقل به آن پرداخته اند و با همکاری مرحوم مجتبی مینوی توجه خاصی به شرح و تفسیر اشعار ناصر خسرو داشتنه اند به طوری که شرح این اشعار علاوه بر احاطه بر ادب فارسی دانش حکمت و کلام اسلامی را لازم داشته که از عهده بزرگ مردی چون استاد محقق بر می امده است.
وی تصریح کرد: استاد مهدی محقق تجسم عینی وحدت حوزه و دانشگاه است و مردی برآمده از حوزه و پیوسته به دانشگاه که ارتباط معنوی خود با معارف اسلامی را قطع نکرده علاوه بر زکریای رازی و ناصرخسرو استاد در معرفی ابوریحان بیرونی هم آثار خوبی دارد ودر معرفی ملاهادی سبزواری توسط موسسه مطالعات اسلامی دانشگاه مک‌گیل نیز استاد محقق سهم بسزایی داشتند و در دهه های اخیر علاوه بر فلسفه و کلام واصول و فقه و ادبیات ایشان به حوزه تاریخ علم به ویژه تاریخ پزشکی اسلامی التفات شایسته ای کردند و آثار ارزشمندی در معرفی پزشکان اسلامی به خصوص اطبا مغرب اسلامی یعنی اندلس دارند که همه اینها بر غنای منابع تاریخ علم اسلامی می افزاید.
رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی گفت: استاد محقق را باید تجسم وحدت حوزه و دانشگاه دانست. مردی برآمده از حوزه بدون اینکه ارتباط فرهنگی و ذهنی‌اش را با آنجا قطع کند و بالنده در فضای دانشگاه تا تجسم کامل علامه ادیب و فقیه مجتهد باشد.
وی افزود: به جوان‌های کشور توصیه می‌کنم که استاد محقق را الگوی خود بدانند و زندگی پرباری را در مسیر علم و دین برگزینند.
رییس فرهنگستان زبان و ادب فارسی با بیان این موضوع که استاد محقق از محضر اساتید بزرگی چون یحیی مهدوی در رشته فلسفه و کلام اسلامی بهره مند بوده اند و با استادانی چون شهیدی و مینوی و پرفسور تُوشی‌هیکو ایزُوتسُو، زبان‌شناس، فیلسوف و قرآن‌پژوه ژاپنی همکاری داشتند به شاگردان ایشان اشاره کرد و گفت: استاد محقق در سالها تلاش خود شاگردان بسیاری را تربیت کرده اند و برای ایشان امید طول عمر و توفیق روز افزون دارم و به جوان های کشور توصیه می کنم زندگی استاد محقق را الگوی خود قرار دهند و در راه علم گام بردارندو عمر خود را در خدمت علم و معرفت قرار دهند و از دکتر نوش آفرین انصاری همسر ایشان نیز باید یاد کرد که توفیق هر مرد بر تلاش های همسر فرهیخته است.
رئیس حوزه وزارتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سلام رسان وزیرارشاد به استاد محقق بود / گرامیداشت مفاخر شرط ماندگاری تمدن است.
محمود شالویی استاد دانشگاه و رئیس حوزه وزارتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در نکوداشت علامه محقق ضمن ابلاغ پیام تبریک دکتر اسماعیلی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به مناسبت میلاد استاد مهدی محقق سخن خود را با این بیت از مولانا که ( من نجویم زین سپس راه اثیر/پیر جویم پیر جویم پیر پیر:پیر باشد نردبان آسمان/ تیر پران از که گردد از کمان ) آغاز کرد و گفت : در ابتدا لازم می دانم که سلام و پیام جناب دکتر اسماعیلی وزیر محترم فرهنگ و ارشاد اسلامی را خدمت جناب آقای دکتر محقق و برگزار کنندگان این محفل اعلام کنم ایشان به جهت عدم بهبودی کامل از این بیماری منحوس کرونا امکان حضور در چنین محفلی نداشتند و گرنه با شوق بسیار علاقه مند بودند که خدمت جناب آقای محقق برسند و صحبتی هم داشته باشیم.
وی ادامه داد: دکتر مهدی محقق که یقیناً برای همه ما شناخته شده هستند این حق را بر گردن همه ما دارند که در جهت تکریم و تجلیل موثر ایشان را داشته باشیم و لازم است از سازمان صدا و سیما خاصه رادیو فرهنگ برای چنین رویدادی صمیمانه سپاسگزاری کنیم. این اقدام مهم در زمینه فرهنگ به شمار می آید.
این استاد دانشگاه تصریح کرد:هرچه در کشور به مفاخر خود بها دهیم و گفته‌های آنها را به عمل برسانیم، آن وقت می‌توان به ماندگاری تمدن‌ها کمک کنیم.
وی افزود: دکتر محقق که هم اکنون رئیس هیئت مدیره انجمن آثار و مفاخر فرهنگی است، موسس دایره المعارف تشیع و سالها رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی بود و آثار به جا مانده از دوران حضور این فیلسوف بزرگ همچنان در انجمن قابل مشاهده است.
شالویی با نقل خاطره ای افزود: حدود ۲۰ سال پیش به دلیل مسئولیتی که من در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی داشتم وآن زمان دکتر محقق مدیرعامل انجمن مفاخر بودند خدمت ایشان رسیدم و درباره مراسم تکریم بزرگانی که قرار بود در انجمن مفاخر برگزار شود پرسیدم. ایشان نقطه نظرات بسیار عمیق و دقیقی داشتند و بعد از من درباره سوابق تحصیلیم پرسیدند وقتی گفتم من در حوزه درس خوانده‌ام و اساتیدم چه کسانی بودند ایشان نگاه عمیقی به من انداختند و گفتند ایشان هم بحث من بودند. چند استاد دیگر را نام بردم و ایشان گفتند که من با پدران آنها هم بحث بوده ام. برای من خیلی جالب بودو چیزی برای گفتن نداشتم و از دکتر محقق عذرخواهی کردم و گفتم که هر چه شما بفرمایید ما اطاعت می کنیم تا به مرحله اجرا در بیاید.
شالویی در پایان اظهار امیدواری کرد که بتوانیم سال های سال همچنان از محضر دکتر محقق در صحنه‌های علمی و فرهنگی و ادبی کشورمان بهره مند باشیم .
رباعی نو هدیه دستیار ویژه در حوزه ادبیات و شعر فارسی به استاد مهدی محقق ، مرتضی امیری اسفندقه در مراسم نکداشت استاد مهدی محقق رباعی را به ایشان تقدیم کرد.
مرتضی امیری اسفندقه شاعر و دستیار ویژه در حوزه ادبیات و شعر فارسی شهردار تهران ضمن تبریک میلاد استاد محقق سلام همکاران خود در بخش شعر و ادب شهرداری تهران را به ایشان ابلاغ کرد و افزود: در مسیر به این فکر می کردم که هدیه شاعر جز شعر چه می تواند باشد پس رباعی را تقدیم شما می کنم.
هدیه اسفندقه در میلاد 93 سالگی استاد محقق این رباعی بود که ؛ دل مرده تر از آینه دق دل من / دیدار تو را نبود لایق دل من/ با دست تهی به محضرت آمده ام/ شرمنده مهدی محقق دل من
استاد محقق سرآمد روزگار است
دکتر حسن بلخاری؛ رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی نیز در این مراسم در وصف مجاهدت علمی استاد محقق گفت: وی 16 سال از عمر خود را در انجمن آثار و مفاخر فرهنگی به بزرگداشت بزرگان فرهنگ ایران گذرانده است و در این 5 سال که در انجمن هستم هرگز خود را در به جای ایشان ندیدم و در کنار استاد، شاگردی کرده‌ام.
وی افزود: ایشان در حوزه حکمت و فلسفه، عرفان و صرف و نحو عرب سرآمد روزگارش است و مجموعه‌های «متون و مقالات در تاریخ و اخلاق پزشکی در ایران و اسلام» و «طب روحانی رازی»، «مفتاح‌الطب و منهاج‌الطلاب» و... بخشی از حکمت و وقوف ایشان در طب است که اندک کسی به این وقوف در زمان حال رسیده‌است.
بلخاری تصریح کرد: اندک کسانی هستند که از جایگاه محقق به محَقَق رسیده‌باشند و همگان شهادت می‌دهند که ایشان به این مقام نائل شده‌اند و حکمت علم و عرفان در حیاتشان تجلی پیدا کرده‌است.
وی افزود : آثار مفقوده و مستوره ای در تاریخ طب هستند که توسط حضرت استاد ظاهر شدند. یا طب به روحانی رازی یا کتاب های رازی از غضنفر تبریزی و مجموعه متون در تاریخ پزشکی که چند جلد است. من تصور می کنم ورود حضرت استاد به این حوزه از ناحیه محتمل دو امر است. یکی آن کلام منور و زنده حضرت پیامبر اکرم(ص) فرمودند: «العلم علمان؛ علم الادیان و علم الأبدان». به نظر من این واو عطف است و انفصال نیست و به نظر می رسد جوهر علم ادیان در حوزه ادراک علم ابدان نهفته است.
بلخاری ادامه داد: ما حقیقتاً در اندیشه حکمت اسلامی به تمایز جوهری در بطن و ظاهر و باطن و ما بعد الطبیعه فیزیک و متافیزیک معتقد نیستیم فلهذا بین ابدان و ادیان باید در جایی دیگر بحث کرد. حتماً نسبت بنیادی وجود دارد شاید به این طریق و از این زاویه وقوف حضرت استاد به موضوع طب و تاریخ طب که مبنای کارهای تحقیقاتیشان شده است. از کتاب فیلسوف ری که در ۳۴ سالگی نوشته اند. مدت ۵۰ سال گذشته در شناخت وجه مغفول فلسفه رازی کتابی به عظمت این کتاب نداریم. ما رازی را در الحاوی می‌دیدیم و در پزشکی اما در قلمرو فیلسوف ری وجه فلسفی راضی بر ما توسط حضرت استاد شناسانده شد. نکته دوم اینکه ما تاریخ فلسفه برخی افراد را داریم که مورخ فلسفه هستند و تاریخ فلسفه می نویسند برخی معلم فلسفه هستند و فلسفه تدریس می کنند. برخی محقق فلسفه اند و درباره فلسفه تحقیق می کنند و گاهی مرز های فلسفه را جابه‌جا می‌کنند. اندکند کسانی که محقق فلسفه باشند. من در این ۵ سال این را از جان و دل عرض می کنم که نسبت میان محقق با کسره و محقق با فتحه کشف کردم. فیه ما فیه مولوی را بخوانید یا منابع العارفین را. سوالی میشود از خدمت مولانا از صدرالدین قونوی که دست پرورده جدی و عصاره نظام‌مند ابن عربی است. در باب صدرالدین سوال میشود مولانا تاملی می کند. سوال این است که صدرالدین و امثال آن محقق اند یا مقلد؟ مولانا اشاره می‌کند که این ها مقلدند. در مورد فیه ما فیه نسبت این دو بیان شده است اما من می خواهم نکته عمیق‌تری را عرض کنم. اندک کسانی هستند که فلسفه را زندگی می کنند و از محققی به محققی (با فتحه) میرسند. یعنی حکمت تحقق پیدا می‌کند و از کل تاریخ فلسفه غرب اگر بخواهیم نام ببریم فقط و فقط سقراط است و من شهادت می دهم در پنج سال زندگی نزدیک با حضرت استاد ایشان از مقام محققی به مقام محققی ( بافتحه) رسیده اند. و حکمت و علم و عرفان در ایشان تحقق یافته است برای استاد آرزوی سلامت و عزت و عافیت و شکوه دارم.
جامعیت علمی استاد محقق را یگانه زمانه کرده است
رئیس دفتر شعر سرود و موسیقی صدا و سیما درباره استاد مهدی محقق گفت: در روزگار کنونی که علم شاخه بندی و تخصص محور شده است استاد محقق که در چندین علم سرزشته و تخصص دارند یگانه زمانه هستند
علیرضا قزوه شاعر و رئیس دفتر شعر سرود و موسیقی صدا و سیما، نیز در مراسم نکوداشت مهدی محقق و جشن میلاد 93 سالگی ایشان از روح حافظ مدد جست و حضار را به شنیدن این بیت از حافظ شیراز که کسی که حسن و خط دوست در نظر دارد /محقق است که او حاصل بصر دارد دعوت کرد.
وی در ادامه گفت: نام استاد و بزرگانی چون ایشان چون استاد شهیدی و شفیعی و .. همه از دل حوزه به دانشگاه آمده اند و من خود نیز از سال 1366 تا 1369 در مدرسه عالی قضایی قم در دوره ای آزمایشی صبح ها از محضر اساتید حوزه و عصرها از اساتید دانشگاه بهره می بردم و این تلفیق اثرات خوبی داشت اما ادامه نیافت ولی ای کاش فرصت آموزشی برای تجربه هر دو این نوع آموزش برای همگان فراهم شود چرا که آنهایی که برخاسته از این نظام آموزشی هستند در علم و دانش سرآمد شدند.
قزوه با اشاره به اهمیت علم نسخه پژوهی بیان داشت :نسخ چنددانشی و کمیابی که در دوران گذشته نوشته شده است از چند دانشی خبر می دهند همانگونه که فقیر سمرقندی به پادشاه هند درباره 110 علم می گوید و جامع العلوم را نوشته بود و این خطر جامعه امروز است که از جامعیت جدا شده و هر علم در شاخه جدا است در حالی که شاعرانی چون سعدی و بیدل و .. جامعیت و تنوع قالب داشتند و علاوه بر نظم دستی بر نثر داشتند و صاحب خطابه و خطبه بودند ولی امروز قالب ها کم شده در علم پزشکی متخصصین شاخه شاخه هستند و جامعیت ندارند پس اگر امروز از استاد محقق به عنوان علامه و شخصی که در علوم مختلف صاحب نظر است نام می بریم از شخصیتی یگانه در این روزگار یاد کرده ایم.
وی سخنان خود را با شعری از عطار نیشابوری به پایان رسانید که سروده است ؛ اندر میان صفه نشینان خانقاه / یک صوفی محقق پرهیزگار کو
من مرهون اساتیدی هستم که شخصیت علمی مرا شکل دادند
علامه مهدی محقق بهره مندی از محضر اساتید بزرگ و فرهیخته را نعمت و لطف الهی دانست و گفت: در طول عمر خود نعمت استفاده از اساتید بزرگی را داشتم که در شکل دهی شخصیت و تفکر علمی من نقش داشته اند و باید از آنهایاد کنم.
استاد مهدی محقق نیز در این مراسم از افراد تاثیر گذار در زندگی خود یاد کرد و گفت: از این قدردانی سپاسگزارم و دوست دارم از اشخاصی نام ببرم که بر من تأثیر گذاشتند. در دانشگاه هم دکترای ادبیات و هم الهیات خواندم و اساتید بزرگی داشتم استاد یحیی مهدوی، غلامحسین صدیقی و اساتیدی چون بدیع الزمان فروزانفر و جالال الدین همایی که سابقه تحصیلات حوزوی هم داشتند و در دانشگاه در تربیت من سهیم بودند و در حوزه نیز مرحوم میرزا محمدعلی مدرس تبریزی که فقه و قسمتی از علم و درایه را آموختم و سید محمد کاظم عصار استاد فلسفه بودند و میرزا مهدی آشیانی و مرحوم الهی قمشه ای و میرزا ابوالحسن شعرانی ، شیخ محمدتقی آملی که هم فیلسوف و فقیه و هم مشوق بوند و... هرکدام سهم مهمی در تفکر علمی من داشتند.
محقق خود را مدیون شیخ محمدتقی آملی دانست و گفت: ۹ سالگی مشهد را به قصد تهران ترک کرده و در مدارس مروی و سپهسالار تحصیل کردم و سالها بعد یعنی در ۲۲ سالگی معمم شدم و پس از آن به دانشکده ادبیات رفتم. در سال دوم دانشکده ادبیات که بودم مناسب این دیدم که لباس روحانیت که مدت پنج سال بر تن داشتم کنار بگذارم در این امر با مرحوم پدرم و مرحوم شیخ حسین‌علی راشد مشورت کردم و آنان متفق‌القول بودند که من برای تدریس و تحقیق ساخته شده‌ام و این امر مقید به لباس خاصی نیست.
وی در ادامه به بیان خاطره ای از شیخ محمدتقی آملی در اهمیت تشویق به علم پرداخت و بیان داشت : یکی از استادان ما مرحوم شیخ محمدتقی آملی که استاد آقایان جوادی آملی و حسن‌زاده آملی هم بود، وقتی که من عمامه‌ام را برداشتم و لباس روحانیت را ترک کردم، گریه کرد و گفت خاک بر سر ما که نمی‌توانیم شماها را نگه داریم. من به ایشان گفتم: استاد شما با همین 2متر کرباسی که روی سر من بود می‌خواستید من را نگه‌دارید؟ شما آن اثری که در مغز من گذاشته‌اید، مرا تا آخر عمر نگه خواهد داشت. بعدها که من ترجمه تعلیقات ملاهادی سبزواری را به انگلیسی ترجمه کردم و در نیویورک چاپ شد به ایشان نشان دادم به من گفت من در مورد شما اشتباه می‌کردم.
وی با اشاره به دوران تحصیلش در مدرسه سپهسالار (مدرسه شهید مطهری) گفت: جلسات این مدرسه چه مجلس جامعی بود که فقیه داشت، فیلسوف داشت، ادیب داشت و درباره مسائل مختلف بحث می‌شد. اینکه هر کسی چه دیده، چه خوانده، چه کتاب‌هایی چاپ شده، چه مقالاتی نوشته شده. در حقیقت برای من یک آکادمی محسوب می‌شوند.
استاد محقق به خودنوشتی از زندگیشان با عنوان «حدیث نعمت خدا» اشاره کرد و گفت: نام این کتاب برگرفته از آیه شریفه قرآن « وَأَمَّا بِنِعْمَةِ رَبِّکَ فَحَدِّثْ» است و اگر خداوند نعمتی به تو داده آن را بازگو کن و نعمتی که خداوند به من داد که پیش از 20 سالگی از محضر اساتید فرهیخته دوران بهره بردم و این نعمت خداوند بود حتی یکسال در مشهد که در برابر ادیب نیشابوری که در ادبیات کم نظیر بود زانو زدم و از حضور ایشان استفاده کردم و بر من واجب است تا عمر دارم از این اساتید که به من علاوه بر علم ادب و اخلاق آموختند یاد کنم .
انتهای پیام//