به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری برنا از خراسان جنوبی، خراسان جنوبی یکی از استان‌های کویری ایران است که سالانه گردشگردان داخلی و خارجی بسیاری به این استان سفر می‌کنند و آثار تاریخی و طبیعی بیشترین مقصد گردشگران و مسافران است.
یکی از ظرفیت‌های گردشگری این استان کویرهای آرام، امن و پرستاره آن است که با حضور در آنها انگار به آسمان و خدا نزدیکتری، جایی که در آن از کویر آرامش می‌گیری و از آسمان پرستاره و صافش سخاوت و پاکی.
کویر سه قلعه سرایان از جمله این مناطق است و یکی از آسمان‌های تاریک در خاورمیانه محسوب می‌شود که در نجوم آسمان سه قلعه فاکتوری برای حد قدر یا شفافیت آسمان وجود دارد و حد قدر آسمان سه قلعه بالاترین حد قدر آسمان در ایران است یعنی اگر حد قدر تاریک‌ترین نقطه دنیا ۷.۵ است حد قدر آسمان سه قلعه ۷.۲ است به همین منظور به "بهشت منجمان" شهره یافته است.
از میان پهنه کویری این سرزمین که هر گوشه آن می‌تواند جایی برای رصد ستارگان و کهکشان‌ها باشد، کویر سه قلعه حال و هوای دیگری برای منجمان و گردشگران نجوم دارد، هر سال در کنار کویرنوردان و گردشگران، نجوم شناسان زیادی نیز میهمان این منطقه هستند و با تمهیداتی که در اقامتگاه بوم‌گردی نمکزار سه قلعه فراهم شده است گردشگران نیز با نجوم و ستارگان آشنا می‌شوند.
جغرافیای سه قلعه به گونه‌ای است که در مسیر جریان گرد و غبار محلی قرار ندارد و افق دید باز و حدود صفر درجه در محل رصدگاه، امنیت بالای منطقه، دارا بودن جاذبه‌های کویری زیبا و استثنایی شامل تپه‌های ماسه روان (تپه ماهور)، دریاچه نمک، دق (زمینی کاملاً صاف و سفت که دارای هیچ گونه پوشش گیاهی نیست) این منطقه را به عنوان جاذبه‌ای دیدنی و منحصر در منطقه معرفی می‌کند.
اسکیت سواری و سرخوردن از بالای رمل‌های شنی، شترسواری و گاهی هم مسابقه شتردوانی، موتورسواری از نوع چهار چرخه‌اش در وسعت بی‌حد و مرز بیابان لذتی بیش از آب تنی و شنا نداشته باشد، لذتی کمتر از آن ندارد.
البته می‌توان به این‌ها آفرودسواری و جیپ سواری و تکان‌های هیجان انگیز خودرو رافور را هم اضافه کنیم که این روز‌ها در کویر نمکزار رواج زیادی یافته است.
علاوه بر این، وجود آثار متعدد تاریخی در شهر سه قلعه و همچنین بیابان‌های اطراف سه قلعه که عمدتاً رباط و کاروانسرا است، روستا‌های ییلاقی شمال شهرستان، مجموعه آثار تاریخی شهر سرایان، موزه و همچنین پتانسیل‌های صنایع دستی شهرستان بر قابلیت کویر سه قلعه افزوده و همه ساله تور‌های پیاده‌روی و کویرنوردی به مقصد این نقطه از استان برگزار می‌شود.
حتما کنجکا شده‌اید که کویر سه قلعه کجاست؟ همانطور که گفتیم سه قلعه یکی از شهرهای استان خراسان جنوبی است. این شهر در فاصله ۲۴ کیلومتری جنوب غرب شهرستان سرایان و ۵۲ کیلومتری جنوب شرق فردوس و در حاشیه کویر قرار دارد. نام سه قلعه به دلیل مجاور بودن این منطقه با سه قلعه خوشاب، خازمین و قلعه فعلی جنب میدان امام حسین (ع)، به این شهر داده شد. شهر سه قلعه مشهد در ارتفاع کمتری نسبت به سطح دریا قرار دارد.
کویر سه قلعه ۳۰ کیلومتر از سمت جنوب از شهر سه قلعه و ۵۵ کیلومتر از مرکز شهر سرایان فاصله دارد. از آنجایی که این منطقه کویری از دریاها و منابع آب سطحی دور بوده و در مسیر هیچ گونه باد و گرد و غبار محلی قرار ندارد، آسمان شب‌های آن، یکی از تاریک‌ترین آسمان‌هاست. طبق گزارش‌ها، آسمان کویر سه قلعه مشهد پنجمین آسمان تاریک خاورمیانه محسوب می‌شود که یکی از امتیازات منطقه برای جذب گردشگر و منجمان است.
همانطور که از نامش برمی‌آید، آب و هوای این منطقه گرم و خشک بوده و از منابع آبی بزرگ و دریاها دور است. توده‌های باران‌آور به ندرت در آسمان آن دیده می‌شوند و درصد بارندگی سالیانه در آن بسیار پایین است. به طوری که در اغلب سال‌ها بارندگی حتی کمتر از ۱۰۰ میلی متر اتفاق می‌افتد. همه این عوامل در کنار هم موجب خشکسالی و در نتیجه گسترش کویر می‌شود.
تابستان‌های این منطقه به شدت گرم و سوزان و زمستان‌های آن نیز سرد و خشک است. لازم به ذکر است که هوای شب و روز در نواحی کویری بسیار متفاوت بوده و در شب هوا بسیار سردتر از روز است. بنابراین ترجیحا در فصل بهار و اوایل پاییز که مناطق کویری هوای نسبتا معتدل‌تری نسبت به سایر فصول دارند، به این مناطق سفر کنید.
در اطراف کویر سه قلعه دیدنی‌های بسیاری وجود دارد که همگی به منطقه کویری نزدیک بوده و دسترسی به آنها ساده است. بنابراین اگر به کویر سه قلعه سفر کردید حتما به جاهای دیدنی که در زیر معرفی می‌کنیم، سر بزنید.
از معروف‌ترین آثار تاریخی و دیدنی های اطراف کویر سه قلعه می‌توان به مسجد خواجه مینا، ارگ قلعه، ملا کاظم، آب انبار فاضل خان، احمد آقا، حاج عبدالله، خانه‌های حسام الدیوان، هروی، رمضانی (مشهور به خانه ساعت)، جهانی‌ها، برج نگهبانی، بادگیرهای علی آقا و خسروی، حمام قلعه، کامرود و قلعه تاریخی آن اشاره کرده. طبق گفته کارشناسان و باستان شناسان اغلب این آثار مربوط به دوره صفوی هستند.
دراین منطقه اقامتگاه‌های سنتی و مدرن بسیاری ساخته شده که هرکدام از آنها مزیت‌های منحصر به فرد خود را دارند. اقامتگاه‌های سنتی دارای اتاق‌هایی با معماری سنتی کویری و بادگیر هستند و هوای خنکی را به مهمانان عرضه می‌کنند. به علاوه در آشپزخانه‌های سنتی آنها امکان سفارش غذاهای محلی نیز وجود دارد. در اقامتگاه‌های مدرن نیز مانند اقامتگاه‌های سنتی، تمام امکانات از قبیل امکانات رفاهی، گرمایشی و سرمایشی و… فراهم است. اقامتگاه‌های بوم گردی نمکزار و زرین چاه از جمله آنها هستند.
اقامتگاه بوم گردی نمکزار یکی از اقامتگاه‌هایی است که با معماری سنتی در دل کویر سه قلعه از گردشگران و منجمان پذیرایی می‌کند. در اقامتگاه نمکزار تمامی استانداردهای لازم برای زندگی در کویر رعایت شده و به دلیل نوع طراحی و فضایی که دارد، مکانی بسیار زیبا، دنج و آرامش بخش است.
از آنجایی که اقامتگاه بوم گردی نمکزار به رصدخانه منجمان نزدیک است، محل اسکان اغلب آنها به شمار می‌رود. به علاوه نزدیکی این اقامتگاه به تپه‌ها و رمل‌های ماسه‌ای، آن را به انتخابی مناسب برای گردشگرانی تبدیل کرده که قصد دارند در این تپه‌های ماسه‌ای بی‌نظیر تفریح کنند. اقامتگاه بوم گردی نمکزار در ۳۰ کیلومتری سه قلعه و در منطقه کویری آن قرار دارد.
اقامتگاه زرین چاه از نمونه اقامتگاه‌هایی است که به کویر سه قلعه بسیار نزدیک و در روستایی به نام زرین چاه واقع است. معماری این اقامتگاه به یک خانه روستایی سنتی شباهت دارد و قدمت آن به حدود ۵۰ سال می‌رسد. خروجی ۷ اتاق آن همگی به یک حیاط مشترک بوده و در کل ۶۰ نفر ظرفیت دارد. موسیقی سنتی زنده و رقص محلی یکی از مزیت‌های قابل توجه این اقامتگاه به شمار می‌رود. اقامتگاه زرین چاه سه قلعه، در ۳۵ کیلومتری سه قلعه به سمت بیرجند قرار دارد.