به گزارش خبرگزاری برنا؛ در استان خراسان رضوی جاذبه های مختلفی وجود دارد که هر کدام به تنهایی می توانند مسافران زیادی را به سمت خود جذب کنند، آبشار قره سو در کلات نادری یکی از این جاذبه هایی است که در روستایی به همین نام قرار دارد و از توابع کلات به شمار می رود. ارتفاع این آبشار حدود ۱۲۵۰ متر از سطح دریا است که در غرب شهر کلات و در ۱۶۰ کیلومتری شمال مشهد نیز واقع است. طبیعت بکر و آب و هوای فوق العاده ای که در این منطقه وجود دارد سبب شده تا به یکی از جذاب ترین جاذبه های طبیعی این شهر تبدیل شود. یکی دیگر از جذابیت هایی که در این منطقه کلات نادری در استان خراسان وجود دارد کاخ کلات یا چشمه خورشید است.
آبشار قره سو در کلات نادری قرار دارد که خوده کلات نادری نیز در استان خراسان رضوی واقع شده است. کلات به طور کلی به معنای قلعه و برج و بارو است و این سرزمین با توجه به این که در میان کوه قرار گرفته، به سرزمین دژهای نفوذ ناپذیر شهرت دارد و دلیل انتخاب کلات توسط نادرشاه نیز همین نفوذ ناپذیری آن بوده است. یکی از مهمترین بناهایی که در این منطقه وجود دارد و بعد از آبشار قره سو جلوه گری می کند، کاخی از نادرشاه است که به قصر خورشید نیز مشهور می باشد.
در زمان های گذشته آب روستای کلات مناسب نبوده و از همین رو نادرشاه افشار با استفاده از توان مهندسی که در آن زمان در اختیار داشته بر آن شده که آب شیرین و گوارایی را که در حدود ۱۰ کیلومتر عمارت خورشی یا کاخ کلات قرار داشته نیز به سمت این روستا هدایت کند. در این شبکه آبرسانی با توجه به رعایت اصول مهندسی و در نظر داشتن شیب و فشار آب، کانالی در مسیر آب حفر و از تنپوشه های (لوله و اتصالات) سفالی که قطر آن ها در حدود ۴۰ الی ۵۰ سانتیمتر است استفاده شده و با خاک نرم پوشانده نیز پوشانده است. در محل های که احتمال آسیب رسیدن به تنپوشه های سفالی توسط سیلاب بود را با سنگ و ساروج مهار شده و بدین ترتیب آب به داخل دژ کلات می رسید و هنوز آثار لوله کشی آن در کاخ خورشید نمایان است و انسان را به شگفتی وا می دارد.
در روستایی ییلاقی به نام قره سو، آبشاری به همین نام قرار دارد. در این روستا به به غیر از آبشار قره سو، دره های تنگ و چشمه های خنک دیگری هم وجود دارد هر کدام به تنهایی سالانه مسافران زیادی را در فصل های گرم به سمت خود جذب می کنند. آبشار قره سو در فاصله ده کیلومتری جنوب غربی شهرستان کلات نادری نیز واقع است و دارای ارتفاع ۱۱۹۰ متری از سطح دریا می باشد؛ جالب است بدانید آبشار قره سو یکی از چهار آبشار مهم استان خراسان رضوی به شمار می آید. نردبان هایی بر دیواره ی سنگی دره قره سو نصب شده و مسیر رفت و آمد به آبشار قره سو را برای گردشگران آسانتر می نماید. در این قسمت چند آبشار کوتاه و بلند وجود دارد که حداکثر ارتفاع آن به هشت متر می رسد. آنچه به زیبایی این آبشار قره سو افزده و این مکان را زیباتر می کند، دره های تنگ و پیچ در پیچ با دیواره هایی سر به فلک کشیده است. برای اینکه به سرچشمه ی آبشار قره سو برسید باید هشت نردبان را طی کنید و این آبشارها پس از خودنمایی در این هشت آبشار زیبا، در پایین دست برای مصرف باغات و آب شرب اهالی استفاده می شود. وجود درختان میوه در تمامی روستا و اطراف آن، تصویری زیبایی به این منطقه داده است. اهالی منطقه ی قره می گویند که در زمان نادرشاه افشار زنان این روستا نان محلی خوشمزه ای درست می کردند و با زنجیره انسانی، دست به دست نان ها را به کلات می رساندند تا داغ به دست نادرشاه افشار برسد.
به طور کلی واژه ی قره سو در ترکی به معنای “آب سیاه” است و چون بستر و کف رودخانه را سنگ های سیاه پوشانده اند آب بر روی آن ها حرکت می کند و مسیر رودخانه سیاه می گردد.
با توجه به این که نادرشاه افشار فتوحات زیادی داشته و در پی آن گنج های بسیاری هم بدست آورده تمهیداتی را برای این که اموالش در امنیت باشد و از خطر در مصون بماند نیز در نظر گرفته که آن ساخت کاخ کلات بوده است. این کاخ به این دلیل که در میان کوه های بلند ساخته دسترسی به آن کار ساده ای به نظر نمی آمده. جالب است بدانید یکی از بزرگترین میراث نادر برای ما همان عمارت یا کاخ خورشید می باشد که به دستور او و به دست معماران هندی (که به اسارت گرفته شده بودند) ساخته شده است. کاخ کلات یا قصر خورشید در میان باغ بزرگی به روش باغ های ایرانی بنا شده و ساختمان آن تلفیقی از معماری ایرانی و هندوستانی می باشد. نکته ی جالبی که درباره ی این کاخ وجود دارد این است که بر سنگ های نمای بیرونی قصر اشکالی از میوه هایی نظیر موز و آناناس مشهود است که آن ها نشان گر این نیستند که ۳۰۰ سال پیش اجداد ما چنین میوه هایی را می خوردند بلکه آن ها هنر دستی معماران و هنرمندان هندی بوده که به دستور نادرشاه این کاخ را ساخته بودند.
ساخت کاخ با رسیدن خبر مرگ نادر نیمه تمام گذاشته شده است اما امروزه به همت اداره میراث فرهنگی منطقه ترمیم شده و به یکی از قطب های گردشکری منطقه تبدیل شده است.
اگر بخواهیم درباره معماری کاخ کلات یا همان قصر خورشید صحبت گفتیم، باید بگوییم که این کاخ دارای سردابه های متشکل از هشت فضای به هم پیوسته دارد و پیرامون آن فضایی آرامگاهی گونه بر روی یک سکوی هشت ضلعی است که ایوانچه ها و اتاقک هایی آن را احاطه کرده اند. ارتفاع این بناها در حدود ۲۵ متر بوده ، اما در حال حاضر به علت خرابی طبقه سوم، ارتفاع آن بیش از ۲۰ متر نیست. طبقه اول این کاخ ۸ ضلعی است که آن را روی چهار ردیف پلکان به شکل هرم بر پا کرده اند. ورودی های کاخ، در اضلاع هشت گانه قرار دارند که به سالن اصلی کاخ منتهی می شوند.
قصر خورشید یا کاخ کلات ساختمانی سه طبقه است که طبقه زیرین آن جایی است مخوف و تاریک که گفته می شود، یا جای نگاهداری بخشی از ثروت نادر بوده یا کاربری دیگری برای زندانی مغضوبین درگاه وی داشته است.
در طبقه دوم یا هم کف، تالاری بزرگ در میانش وجود دارد که اتاق‌هایی در پیرامون آن واقع گردیده است و تالار با تزییناتی به شیوه بناهای صفوی آراسته و طلا کاری شده است.
در طبقه ی سوم کاخ کلات استوانه ی بزرگی وجود دارد که از ۶۶ نیم ستون سنگی تشکیل شده و بدین سبب در تمام بناهای تاریخی ایران به منحصر به فرد بودن نیز مشهور است، از کنار این گنبد مدور می توان باغ زیبای پیرامون قصر و نمای عمومی شهر کلات را تماشا کرد.
این کاخ دارای ۱۲ اتاق است که در هر اتاق تزئیناتی از نقاشی و گچ بری دیده می شود و تا چند دهه پیش در میان تزئینات تصاویری از شاهزادگان نادری وجود داشته است. در وسط این بنای هشت ضلعی، برج استوانه‌ای مانند، در دو طبقه قرار دارد که محل اقامت شاه و خانواده اش بوده‌است. زیبایی این کاخ بیشتر در آرایش نمای خارجی کنگره دار ساختمان است که در آن معماری مغولی-هندی به چشم می خورد. داخل اتاق ها با نقاشی و گچبری تزئین شده اند. در وسط این بنا از سطح پشت بام برجی مدور با ترک‌های شبیه نیم ستون معروف به خیاری احداث شده است.
با توجه به مطالعات باستان شناسی که درباره ی این بنای تاریخی انجام شده مشخص شده که این مقبره مربوط به عصر ایلخانی بوده و در زمان افشاریه بنانی کنونی بر شالوده هایی که از دوره قدیم باقی مانده نیز ساخته شده است. نمای ظاهری بنا همان ادامه معماری دوران صفوی و نمای درون آرامگاه ادامه معماری دوران تیموری است. نمای درونی آرامگاه نادر شباهت کامل به فضای درونی آرامگاه امیر تیمور در سمرقند دارد اما پوشش خارجی گنبد بر فراز برج اجرا نشده و بنا به صورت نیمه تمام مانده است و این امر نشان دهنده این واقعیت است که نادر شاه علاقه بالایی به امیر تیمور و آرامگاه او نیز داشت.
با توجه به اصل نظام کاشت به غیر از یک ردیف چنار کهنسان در بافچه غربی باغ که جز اصلی ترین گیاهان باغ به شمار می رود نیز چیز دیگری نخواهید دید و همین ردیف درختان چنار کهن بعدها مبنای درختکاری های بقیه قسمت های باغ قرار گرفت و ۲۲۰ عدد درخت چنار کاشته شد، که اکنون باغ با این درختان شکل گرفته است.
در حال حاضر منبع آبرسانی اولیه این باغ از بین رفته و آب باغ توسط موتور پمپ از آب ذخیر شده و در آب انباری که در زیر پیاده رو انتهای شرقی باغ وجود دارد نیز تامین می گردد.
انتهای پیام/