تدوینگر؛ کارگردانی که دیده نمی شود!

به گزارش خبرنگار گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری برنا؛  تدوینگران می توانند از یک اثر شکست خورده به یک اثر موفق برسند و درواقع تدوینگر برای رساندن زحمات همه اعضای یک گروه نمایشی به مخاطب می تواند عضوی موثر و تاثیرگذار باشد.

در گزارشی به تاثیر تدوینگر و ارتباطش با تیم تولید می پردازیم.

اعترافات تدوینگر «دیدن این فیلم جرم است» در گفت و گو با برنا

بسیاری از تولیدات نمایشی در تلویزیون و این روزها در شبکه نمایش نمایش خانگی صدمات زیادی از تدوین متحمل می شوند که شاید مخاطب عام در نگاه اول متوجه این مسئله نشود چرا که قطعا تماشاگر از تعداد برداشت ها و نحوه کارگردانی مطلع نیست و در بسیاری از اوقات شاهد اثری خوش سر و شکل با ریتم و تمپویی درست هستیم که محصول کار تدوینگر روی میز است و می توان اذعان داشت که تدوینگر به عنوان آخرین فرد موثر روی اثر می تواند روتوشی بر تمام کم و کاستی های نویسنده، کارگردان، فیلمبردار و حتی افرادی مثل منشی صحنه باشد. با سیاوش کردجان تدوینگر آثاری چون «دیدن این فیلم جرم است» ، «نابرده رنج»، «لحظه گرگ و میش» و... در این باره صحبت کرده ایم و او به اصلاحات و ممیزی های مرسوم و نقاط صعف و قوت یک اثر قبل و بعد از تدوین اشاره می کند.

سیاوش کردجان تدوینگر سینما و تلویزیون است که شروع فعالیت تدوین او در تلویزیون با مجموعه «نیمکت» محمد رحمانیان و بعدها با مجموعه «توی گوش سالمم زمزمه کن» و «مسافرخانه سعادت» ادامه پیدا کرد و با فیلم سینمایی «ده رقمی» همایون اسعدیان وارد عرصه تدوین سینما شد.

از فعالیت های مهم او می توان به تدوین سریال های «نابرده رنج»، «تعبیر وارونه یک رویا»، «لحظه گرگ و میش» و دو فیلم سینمایی «دیدن این فیلم جرم است» و «مصلحت» اشاره کرد.

سیاوش کردجان در پاسخ به این سوال که تدوینگر به عنوان کارگردان نهایی اثر چقدر می تواند در کلیت کار با توجه به اینکه اخیرا در برخی از سریال های تلویزیونی افت کیفیت تدوین و کم دقتی در تدوین دیده می شود به گونه ای که در برخی مواقع راکورد ها حفظ نمی شود موثر باشد ؟ به خبرنگار سرویس فرهنگ و هنر خبرگزاری برنا گفت: اول از همه و در خصوص این که می گویند کارگردان دوم تدوینگر است باید گفت این موضوع به خیلی از  مسائل بستگی دارد درواقع من اکنون از تلویزیون اطلاعی ندارم اما پلتفرم ها و ساترا مدام درحال اصلاحیه دادن هستند که این اصلاحیه ها آنقدر زیاد است که ما مجبور می شویم هر لحظه قسمت هایی از فیلم یا سریال را حذف کنیم که این مسئله باعث بهم ریختگی در راکورد می شود. البته باید گفت که تماشاگر و مخاطب متوجه این بهم ریختگی در راکورد و سانسور در برخی از قسمت ها نمی شود اما عجله داشتن و بازبینی نکردن فیلم و سریال ها در اینکه تدوین خوب از آب در نیاید تاثیر گذار است . 

تدوینگر «نابرده رنج» در این خصوص که آیا تدوینگر کاربلد می تواند یک کار ضعیف یا متوسط را نجات دهد بیان کرد: راستش یک اثر معمولی را می توان خوش ریتم و قابل دیدن کرد تا تماشاگر از دیدن آن خسته نشود اما واقعا وقتی یک کار ضعیف از همان ابتدا چه در فیلمنامه و چه در کارگردانی دچار ضعف است نمی توان با تدوین آن را قوی کرد و به سطح بالاتر رساند چرا که چنین چیزی امکان پذیر نیست.

کردجان در پاسخ به این سوال که آیا تدوینگر در مرحله پایانی می تواند با برداشت و نماهای مناسب از بازیگران روی بازی آن ها نقش داشته باشد اظهار کرد: بله این کار را می توان انجام داد من خود شخصا همیشه راش ها و برداشت ها را در پایان نگاه می کنم و از هر برداشتی که به نظر من مناسب است و مربوط به بازی بازیگران می شود استفاده می کنم و به نظر من این اتفاق به شدت به تدوینگر ربط دارد یعنی می توان یک بازی خوب را با تدوین بد خراب کرد و بلعکس.

این تدوینگر در این خصوص که چرا این روز ها تدوین بسیاری از سریال ها به دست اپراتور ها سپرده شده و در پلان ها بهم ریختگی و ضعف چیدمان به چشم می خورد تصریح کرد: تنها دلیلی که دارد این است که هیچ کس نمی خواهد در این راه هزینه کند و حتی گاهی اوقات تدوین یک اثر به دست کارگردان آن اتفاق می افتد که به نظر من این مسئله بسیار اشتباه است چراکه کارگردان زحمت زیادی برای تک تک پلان های اثر خود کشیده است و دلش نمی آید تا آن پلان ها را بابت ریتم مناسب تری دور بریزد.

سیاوش کردجان در پایان و در پاسخ به این سوال که چه دلیلی دارد گاهی برخی از تدوینگران در جریان روند داستان قرار نمی گیرند و بر اساس اوراق منشی صحنه تدوین انجام می دهند خاطرنشان کرد: تدوینگر در وهله اول باید از کلیات داستان آگاه باشد اما این اتفاق از نظر من بسیار اشتباه است و در طول سال ها فعالیتم این اتفاق هیچ گاه برای من پیش نیامده است و واقعا در جریان نیستم که این اتفاق رخ می دهد یا خیر اما معمولا برگه های منشی صحنه فقط برای این است که بگوید تا کدام برداشت مناسب است و کدام برداشت از نظر کارگردان مناسب نبوده است. تدوینگر باید همه برداشت ها را ازجمله برداشت های اوتی و حذفی را از نظر بگذراند و از آن ها آگاهی لازم داشته باشد چراکه ممکن است از بین آن برداشت های حذف شده تکه ای از فیلم یا سریال به کار بیاید و در اثر کارساز باشد که اگر تدوینگر فیلمنامه را نخوانده باشد نمی تواند مونتاژ درستی داشته باشد.

تدوینگر سریال ستایش: محدودیت زمانی یکی از معضلات کار تدوینگران است/ تدوینگر در سقوط و نزول یک اثر نقش دارد!

شهریار رحیمی راد تدوینگر و دستیار تدوین سینما و تلویزیون معتقد است که یک سری از کار ها زمان ندارد و به این خاطر که تدوین آخرین مرحله سریال یا فیلم است تمام دیرکرد ها آخر سر به دست تدوینگر می رسد و او مجبور است که در حداقل زمان ممکن اثر را به پروسه پخش برساند به همین دلیل همیشه این محدودیت زمانی وجود دارد و باید بهینه کاری صورت بگیرد تا در کمترین زمان ممکن بیشترین کیفیت را داشته باشیم. علاوه بر این ها تدوینگر تا حد مشخصی می تواند روی ماده و محتوای اولیه اثر کار کند و به نسبت این توانایی را دارد که کار را بهتر یا بدتر کند.

شهریار رحیمی راد که به عنوان عنوان‌بندی (تیتراژ)، تدوینگر و دستیار تدوین سینما و تلویزیون، در آثاری همچون سریال تلویزیونی «چک برگشتی»، «نقطه سر خط»، «در حاشیه 2»، «ستایش»، «عطسه»، «ماه و پلنگ»، «شوخی کردم» و.... فعالیت داشته است در پاسخ به این سوال که تدوینگر به عنوان کارگردان نهایی اثر چقدر می تواند در کلیت کار با توجه به اینکه اخیرا در برخی از سریال های تلویزیونی افت کیفیت تدوین و کم دقتی در تدوین دیده می شود به گونه ای که در برخی مواقع راکورد ها حفظ نمی شود موثر باشد ؟ به خبرنگار سرویس فرهنگ و هنر خبرگزاری برنا گفت: اول از همه باید گفت اهمیت یک پروژه توسط تهیه کننده و کارگردان اثر تعیین می شود ولی جدا از این مسائل مسئولیت تدوینگر ایجاب می کند که هر کاری را به نسبت تعهدش انجام دهد و تولید کند اما متاسفانه یک سری از کار ها زمان ندارد و به این خاطر که تدوین آخرین مرحله سریال یا فیلم است تمام دیرکرد ها آخر سر به دست تدوینگر می رسد و او مجبور است که در حداقل زمان ممکن اثر را به پروسه پخش برساند به همین دلیل همیشه این محدودیت زمانی وجود دارد و باید بهینه کاری صورت بگیرد تا در کمترین زمان ممکن بیشترین کیفیت را داشته باشیم. متاسفانه این روز ها به دلیل زمان ناکافی و محدودیت بودجه بیش از پیش این مشکلات رخ می دهد.

این تدوینگر در این خصوص که آیا تدوینگر کاربلد می تواند یک کار ضعیف یا متوسط را نجات دهد بیان کرد: متریال و ماده خام همیشه در همه کاری مهم است و تدوین نیز از این امر مستثنی نیست. قاعدتا تدوینگر تا حد مشخصی می تواند روی ماده و محتوای اولیه اثر کار کند و به نسبت این توانایی را دارد که کار را بهتر یا بدتر کند و در هر دو صورت مسئله ی تعیین کننده این است که ماده اولیه که همان تصاویر گرفته شده از بازیگر، داستانی که بر اساس آن فیلم یا سریال به ساخت رسیده است هستند بتواند این قابلیت ها را به او بدهد یعنی نمی توان از یک اثر سینمایی یا تلویزیونی که ضبط درستی نداشته و به آن خوب پرداخته نشده است شاهکار هنری به دست آورد.

رحیمی راد در پاسخ به این سوال که آیا تدوینگر در مرحله پایانی می تواند با برداشت و نماهای مناسب از بازیگران روی بازی آن ها نقش داشته باشد اظهار کرد: صد درصد این امکان وجود دارد. برای من چندین دفعه این اتفاق رخ داده است و طبیعتا هر تدوینگر دیگری نیز این مسئله را تجربه کرده و با این امر آشنا است که بازیگر در هنگام ایفای نقش اشتباهاتی داشته است و دچار تق و ترقی معکوس شده است و به جای اینکه به روند داستان کمک کند به نقاطی از اثر با حس و حال نادرستی که دارد ضربه می زند که تدوینگر با حذف کردن آن بخش و تاکید روی قسمتی که به صورت درست به ایفای نقش پرداخته است فیلم یا سریال روی روال می افتد و اینجاست که هوشمندی تدوینگر نشان می دهد می تواند از یک بازیگر تصویری را در خدمت داستان در بیاورد. اما همه این مسائل نیازمند و مستلزم زمان کافی، تعهد و تجربه یک تدوینگر است.

این دستیار تدوین در این خصوص که چرا این روز ها تدوین بسیاری از سریال ها به دست اپراتور ها سپرده شده و در پلان ها بهم ریختگی و ضعف چیدمان به چشم می خورد تصریح کرد: دلیل اول آن  کمبود هزینه و نداشتن زمان مناسب است که خواستار این هستند تا در اولین زمان و با کمترین هزینه به نتیجه مطلوب دست پیدا کنند که به نظر من چنین اقدامی بازی دو سر باخت محسوب می شود و آثاری که ساخته می شود کم بیننده خواهد بود و در نتیجه آینده ای نیز نخواهد داشت. اگر فقط پخش آنلاین را در نظر بگیریم متوجه می شویم به جای اینکه اثر روز به روز بهتر شود و اوج بگیرد رفته رفته درحال سقوط است و به همین دلیل بینندگان رقبتی به دیدن آثاری که ساخته می شود ندارند. اپراتور تا حد مشخص کاری از دستش بر نمی آید و لازم است که بخشی از تعهدات به فردی سپرده شود که از این موارد سر در می آورد تا برای ما بازگشت سرمایه داشته باشد.

شهریار رحیمی راد در پایان و در پاسخ به این سوال که چه دلیلی دارد گاهی برخی از تدوینگران در جریان روند داستان قرار نمی گیرند و بر اساس اوراق منشی صحنه تدوین انجام می دهند خاطرنشان کرد: به نظر من چنین مسئله ای موازی کاری است اگر به کار یک تدوینگر نگاه کنید متوجه می شوید که این فرد امکان دارد در آن واحد حدود 5 کار را تحویل بگیرد 3 تای آن سینمایی و 2 تای دیگر سریال باشد که اگر بعد از مهر ماه و آبان ماه که شروع کار برای جشنواره فجر است این تداخل را رقم بزند یکی از آثار رسما حیف و میل می شود یعنی یک تدوینگر به جای اینکه یک فیلمنامه 1500 صفحه ای را بخواند به برگه های منشی صحنه و روندی که دستیاران او در کار تدوین رقم می زنند بسنده می کند و به غیر از آن هیچ کار دیگری انجام نخواهد داد و از تجارب خود مایه نمی گذارد که در نتیجه از آن 5 اثر حدود 3 اثر با کیفیت کم ارائه می شوند و آن 2 اثر اصلی که ممکن است درآمد زیاد یا اسم بهتری برای شخص داشته باشد به بهترین نحو به سرانجام می رسد. اما گاهی در برخی از آثار آنقدر وحدت و یگانگی وجود دارد که نتایج پایانی بسیار عالی خواهد بود و به هیچ عنوان قابل مقایسه با آثار دیگر نیست و نخواهد بود.

انتهای پیام//