به گزارش خبرگزاری برنا از مشهد، همیشه برقراری ارتباط با یک شهر، با یک کار، با یک شخص، با یک کشور و با یک قوم نیاز به بهانه دارد؛ بهانه‌ای که بتواند این ارتباط را رقم بزند و مشترکاتی داشته باشد تا ادامه یابد.
ما ایرانی ها به ارتباطات عاطفی و قلبی اهمیت زیادی می‌دهیم و همین امر باعث می شود که به انسانهای خونگرم معروف باشیم، این خونگرمی ما مردمان زیادی را به سمت مان جذب کرده است افرادی که شاید در کنار ما نیستند ولی از راه دور علاقه دارند با ما ارتباط برقرار کنند و ما نیز با یافتن یکسری بهانه های مشترک به سمت ارتباط با آنها می رویم.
بهانه ها برای این منظور زیاد هستند، مثلاً وقتی که دین مشترکی با کشورهای مختلف داشته باشیم و برایمان یک سری از اعتقادات به صورت یکسان دارای اهمیت باشد ما را دور هم جمع می کند مانند نماز عید فطر که باعث می شود با نمازگزاران در هر جای دنیا که باشند احساس اخوت و دوستی کنیم.
بهانه دیگری نیز مانند زبان مشترک ما را در هر جای دنیا که باشیم به یکدیگر نزدیک میکند، با هم صحبتی با یکدیگر از طریق متون فارسی، مشاهیر ادبی، نویسندگان و حتی گفتگوهای محاوره ای مانند یک خانواده دور هم جمع می شویم.
کشورهایی مانند افغانستان، پاکستان و تاجیکستان که با ایران هم مرز هستند دارای مشترکاتی هستند که با کمی تفاوت در همه کشورها دیده می شود مانند بافتن فرش، پختن غذا، دوختن لباس و برگزاری مراسم مختلف که همه اینها بر می گردد به ریشه‌های مشترک در سالیان دور که فقط به واسطه مرزبندی های جغرافیایی مردمان از یکدیگر دور شدند اما تا دنیا باقی است مشترکات فرهنگی، مذهبی، تاریخی و ادبی آن ها پابرجاست.
نسل ها از پی هم آمدند و رفتند تمدن هر روز پیشرفت کرد و وسیع تر شد و ارتباطات از فضاهای سنتی به فضاهای مدرن و مجازی تغییر یافت اما چیزی جای فرهنگ مشترک ایران را با کشورهای همسو نگرفت، این جریان از صدها سال پیش تا به امروز ادامه داشته و میراثی است برای نسل آینده که آنها نیز با همین فرهنگ مشترک می توانند ارتباط بین کشورهای هم فرهنگ را حفظ کنند.
اما حالا فرصت آن است که این فرهنگ ها را همیشه زنده و جاری برای خودمان و و نسل بعد مان حفظ کنیم و به دنبال راهکارهایی باشیم که با شیوه های مختلف و جذاب به مهم اهتمام ورزیم.
رویداد بین‌المللی ماه امت در مشهد که در میان افغانستانی های مقیم این شهر در منطقه گلشهر به مدت ۱۰ شب برگزار شده با همین هدف سعی کرده تا مردم مشهد و مهمانان این شهر را به استفاده از فرهنگ غنی افغانستان دعوت کند، فرهنگی که تا حدودی شبیه فرهنگ ما در ایران است به همین منظور نمایشگاه غذاها و سوغات کشورهای همسایه را در حاشیه این رویداد برگزار کرده که در این نمایشگاه لباس های سنتی و خاص افغانستان به نمایش گذاشته شده و غذاهای مخصوص این کشور به مردم ارائه میشود تا از نزدیک با دوخت لباس ها و پخت غذاهای آنها آشنا شویم.
به غرفه های موجود در حاشیه برگزاری رویداد بین المللی ماه امت سری زدیم و با غرفه داران آن که افغانستانی های مقیم ایران و یا افغانستانی هایی که برای برگزاری نمایشگاه به ایران آمدند صحبت کردیم.
علی احمد عباسی که حدود دو ماه است از شهر هرات به مشهد آمده در این نمایشگاه لباس های سنتی افغانستان را که مستقیماً از این کشور وارد ایران میشود به نمایش گذاشته و در این رابطه می گوید: لباس های سنتی در افغانستان مانند برخی لباس های قدیمی ایران است با این تفاوت که در افغانستان هنوز این لباس ها مورد استقبال مردم است و در مراسم جشن و شادی و مجالس رسمی از لباس‌های محلی خودشان استفاده می کنند.
وی می افزاید: بعضی از زنان افغانستان در مجالس شادی خود لباسی به اسم گند که شامل شلوار، پیراهن و شال است که جنس آن حریر و روی آن زری دوزی می شود را می پوشند.
همچنین مردان آنها از پیراهن و شلوار استفاده می کنند که هم مدل های ساده آن وجود دارد و هم مدل های گلدوزی شده توسط زنان هنرمند افغانستانی. و نیز آینه کاری های روی بعضی لباس ها به صورت هنر دست زنان افغانستانی در روی برخی لباس ها دیده می شود از این مدل لباسها در ایران نیز بعضی مردم می پوشند.
عباسی بیان می کند: بعضی از زنان افغانستان با صبر و حوصله تمام روی پارچه های حریر با ابریشم گلدوزی می کنند و به عنوان شال گاج در مجالس عروسی و شادی از آن استفاده می کنند و جزء لباس های گران قیمت افغانستانی ها حساب میشود این گلدوزی ها اطراف یقه، آستین و روی شلوار نیز کاربرد دارد.
مبارکه موسوی که چهل سال است در ایران زندگی میکند در رابطه با لباس های ایرانی و افغانی که در قدیم به صورت مشترک و شبیه هم دوخته می شد می گوید: برای مردان کلاهی است بنام قراقول که اغلب بزرگان قوم و افرادی که از لحاظ جایگاه مردمی در رتبه بالاتری هستند و هم چنین کسانی که از لحاظ اقتصادی وضع خوبی دارند میپوشند این کلاه در همه اقوام افغان به کلاه قراقول معروف است واستفاده میشود و از پوست بره هایی که نژاد خیلی خوبی دارند وشاید هم خاص باشند ساخته میشوند.
همچنین پشتون زبانها ازکلاه قندهاری که دور تا دور کلاه مروارید دوزی است و از لحاظ قیمت هم بسیار گران می باشد استفاده می‌کنند.
تاجیک ها از کلاه پکول استفاده می‌کنند همان کلاهی که احمد شاه مسعود همیشه استفاده می‌کرد و بیشتر ازپشم شتر تهیه میشود و بنا به مدلهای مختلف لبه کلاه مدل ها کمی باهم متفاوت هستند.
وی ادامه می دهد: مردان پشتون لباس هایی مانند پیراهن، تنبان، لنگی، چپلی و پتو می پوشند و زنانشان پیراهن، تنبان، فراخ، چادر و پیزار می پوشند ولی مردان هزاره برک میپوشند و کلاه سر می‌کنند و زنانشان پیراهن تنبان و چادر، مردان در هرات پیراهن، تنبان و آسکت و لنگی میپوشند اما زنان افغانستان تمایل دارند لباس هایی با رنگ روشن و شاد بپوشند و همچنین با زیورآلات مد روز خود را بیارایند مانند زنان ایران قدیم.
و اما این مردم در جشن ها و اعیاد خود از شیرینی های مخصوص کشورشان برای پذیرایی استفاده می‌کنند که در نمایشگاه جانبی مراسم ماه امت نیز از این شیرینی ها در اختیار مردم و بازدیدکنندگان گذاشتند.
فاطمه واعظی از شیرینی های موجود چنین می گوید: بسراق، خجور و گوشفیل از شیرینی های محبوب مردم افغانستان است و مدلهای مشابه آن نیز در ایران دیده می شود، برای پذیرایی های مان از میوه های خشک، جلغوزه، مویز، سمیان، چای سبز، توت خشک، گردو، بادام و کشمش که محصولات خود افغانستان است استفاده می کنیم.
رحمان نظری یکی دیگر از غرفه داران این نمایشگاه در رابطه با بستنی مخصوص افغانستان می گوید: شیریخ بستنی است که با شیر و شکر تهیه میشود و مانند بستنی طلاب از محبوبیت خاصی بین مردم افغانستان برخوردار است.
یکی دیگر از مواردی که زندگی مردم ایران و افغانستان را به هم شبیه تر می کند بحث غذاست پخت غذا توسط زنان افغانستانی که به شیوه خاص خودشان صورت می گیرد در ایران نیز موارد مشابه زیادی یافت می شود.
خدیجه وفا که در غرفه غذای این نمایشگاه فعالیت می کند در رابطه با این غذاها می گوید: قابلی پلو با گوشت گوسفند و هویچ و کشمش غذای سنتی و رایج مهمانی‌های افغانستان است، آشک و منتو نیز از غذاهای پرطرفدار در این کشور محسوب می شود، همچنین بولانی نیز که شبیه پیراشکی در ایران است در افغانستان زیاد طبخ می شود و کیچیری که مخصوص مردم هرات است از غذاهای خاص می باشد.
شناخت هر چه بیشتر ما از غذاها، سنت ها و رفتارهای مردم کشورهای همسایه ما را ترغیب می کند تا برای شناخت بیشتر این سنت ها با آنان ارتباط تنگاتنگی بگیریم، آنها نیز برای شناخت هنرهای ما به این کشور می آیند و در کنار مردم مان از هنرها و غذاها و آیین های ما استفاده می کنند این مسیر هر روز باعث نزدیکتر شدن کشورهای با فرهنگ مشترک می شود و نقاط ارتباطیمان هر روز بیشتر تقویت می شود.
گزارش از فاطمه حسن زاده