بارورسازی ابرها به وسیله پهپاد هزینه کمتر و کارایی مطلوب‌تری دارد

به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری برنا؛ کمبود آب از جمله مسائل مهم در جهان است که زندگی همه مردم را به صورت مستقیم تحت تاثیر قرار می دهد. عواملی که باعث کمبود آب می شوند عبارتند از آلودگی بیش از حد آب و خشکسالی. با کمبود آب، گرسنگی، بیماری ها، بهداشت و درمان ضعیف و در نهایت فقر شایع می شود اما خبر خوب این است که این بحران راهکار های مختلفی دارد.

کنترل آلودگی، بهبود زیرساخت ها، بارورسازی ابرها، بازیابی آب های زیرزمینی، آبخیزداری و کنترل منابع آب از جمله راه حل های اساسی برای رفع این معضل بزرگ به شمار می آیند.

با توجه به اینکه کشور ما در اقلیم خشک قرار دارد و در سال های اخیر شاهد کاهش بارش ها بوده ایم در کنار گزینه‌های زمان‌بر ازجمله انتقال آب دریا، کنتور گذاری چاه‌های کشاورزی، بارورسازی ابر‌ها هم برای جبران بارندگی‌ها مطرح شده است.

در ایران طرح باروری ابر‌ها با استفاده از هواپیما و ژنراتور‌های زمینی در سال‌های ۱۳۵۳ تا ۱۳۵۷ به منظور افزایش ذخیره آبی سد‌های لتیان و کرج در رودخانه‌های جاجرود و کرج و همچنین ازسال ۱۳۶۸ با استفاده از ژنراتور‌های زمینی در شیرکوه اجرا شد. از سال ۷۶ بارورسازی ابر‌ها به صورت اصولی و علمی شروع و مرکز ملی باروری ابر‌ها تشکیل و از سال ۷۷ تا ۸۶ هم پروژه با همکاری موسسه رصدخانه مرکزی آب و هواشناسی روسیه انجام شد. 

علیرضا سعیدی رئیس و مجری طرح بارورسازی ابر‌ها با بیان این که عملیات بارورسازی هیچ وقت متوقف نشده گفت: در سال گذشته چند عملیات موفقیت آمیز در غرب کشور داشتیم.

وی درباره برنامه‌ها و فعالیت‌های مرکز ملی بارورسازی ابر‌ها گفت: حدود ۱۰ سال است که بارورسازی ابر‌ها به شکل کلاسیک در ایران اجرا می‌شود. این عملیات با توجه به بودجه هر دو سال یک‌بار انجام می‌شود که عمده بودجه مربوط به اجاره هواپیماست.

سعیدی با اشاره به قدیمی بودن تجهیزات افزود: تا پیش از این تا سال‌های ۹۶ و ۹۷ دو فروند هواپیما برای بارورسازی در اختیار داشتیم که به دلیل فرسودگی از عملیات‌ها کنار گذاشته شدند، اما با کمک هوافضای سپاه، هواپیمایی را از سال قبل تجهیز کرده‌ایم و امسال به‌صورت فعال قصد داریم بارورسازی ابر‌ها را انجام دهیم که عملیات‌هایی هم در غرب انجام شده است.

وی در پاسخ به این سؤال که آیا میزان و اندازه بارش را در این روش می‌توان پیش‌بینی کرد، گفت: با توجه به درصد اثربخشی در هر پرواز ما تابع هشدار‌های هواشناسی هستیم یعنی اگر هشداری برای سیل در منطقه‌ای وجود داشته باشد عملیات در آن منطقه انجام نمی‌شود.

 اجرای عملیات بارورسازی ابرها شامل داده‌های خاص و تایم‌های مفید است علاوه براین این اقدام نیازمند استفاده از هواپیماهای خاصی است که هزینه های سنگینی را شامل می شود.

امین محمودی کارشناس محیط زیست در گفت و گو با خبرنگار اجتماعی خبرگزاری برنا اظهار کرد: ما فقط  30 درصد از آب بارندگی را در بخش شرب، صنعت و کشاورزی استفاده می کنیم و 70 درصد آن از طریق رودهای مرزی و تبخیر از کشور خارج می شوند. 

وی با اشاره به راهکار های موجود برای نگهداری از آب حاصل از بارندگی در کشور بیان کرد: در کشورهای توسعه یافته مثل کانادا، آمریکا و آلمان و کشورهای در حال توسعه مثل پاکستان، افغانستان، هند و کشور های همسایه  از چند صدسال قبل به سمت عملیات آبخیزداری و آبخوان داری برای تامین منابع شرب، صنعت و کشاورزی  روی آوردند.

کارشناس محیط زیست ادامه داد: هر کاری که توسط انسان برای بردن آب ناشی از بارندگی به دل سفره های زیرزمینی یا زیر زمین انجام شود آبخیزداری گفته می شود و بهترین نوع آبخیزداری هم کشت پوشش گیاهی، جنگل کاری و کشاورزی است چراکه ریشه گیاهان بهترین منبع برای جذب آب به دل سفره های زیرزمینی هستند. کشت پوشش گیاهی و جنگل کاری در تمام کشورهای توسعه یافته انجام می شود.

وی با اشاره به سایر عملیات های آبخیر داری عنوان کرد: در مسیل ها، آب بندهایی روی سنگ ها گذاشته شدند تا از سرعت سیلاب کم کنند تا اینگونه آب ها را به سفره های زیر زمینی ببرند. حدودا ده سال است که این اقدام به وسیله  پژوهشکده ها انجام می شود و بودجه آن از طریق صندوق توسعه ملی به آبخیزداری پرداخت شده است.

محمودی درباره اینکه بودجه کل منابع آبخیزداری زیر مجموعه وزارت نیرو است ولی آبخیزداری سازمان جنگل ها زیرمجموعه وزارت جهاد کشاورزی است گفت: این امر  تناقضاتی را به وجود می آورد بنابراین کشور ما در توسعه آبخیزداری آنچنان که باید  موفق عمل نکرده ایم.

وی با تاکید براینکه بارور سازی ابرها هزینه های زیادی دارد اذعان کرد: باتوجه به هزینه های بالای آن بهره وری که باید را ندارد بنابراین مصارف لازم را تامین نمی کند همچنین این اقدام هواپیماهای مخصوص لازم دارد و در کشور ما گهگاه این کار به درخواست دولت صورت می گیرد اما تاکنون آن نتیجه ای که می خواستیم حاصل نشده است. برای مثال ابرها را روی استان یزد بارور کردند و آنها حرکت کردند در کرمان باریدند اما در آبخیزداری با یک بودجه کم می توان حفظ منابع آبی را به درستی پیش برد.

کارشناس محیط زیست با اشاره به اینکه  از قدیم الایام اولین احداث کنندگان قنات در جهان ایرانیان بودند گفت:  آب قنات ها هیچ وقت تبخیر نمی شد و برای فصول گرم نگهداری می شد ولی درحال حاضر با سدسازی، آب پشت آن جمع شده و تبخیر می شود. 

وی بارورسازی ابرها را راهکار موقتی برشمرد و افزود: بارور سازی ابرها راهکار موقتی و هزینه بر است و نمی توان روی آن سرمایه گذاری بلند مدت کرد.  

محمودی درباره روش الگو کشت خاطرنشان کرد:  الگوی کشت باید برای هر منطقه به صورت جداگانه نوشته و اجرا شود و باید اطلاعات کاملی را از تمامی استان ها برداشت کرده و با توجه به آن کشاورزی را توسعه دهیم.

کارشناس محیط زیست درباره بارورسازی ابرها به وسیله پهپادها تصریح کرد: برای بارورسازی ابرها باید اصل و فرع را در نظر گرفته شود و باتوجه به اینکه استفاده از پهپاد ها هزینه کمتر و کارایی بهتری دارد بسیار مطلوب تر خواهد بود اما این اقدام نباید به عنوان راه اصلی برای رفع چالش کم آبی در نظر گرفته شود.