شکل‌گیری بازار بورس در جهان، ایجاد بازار بورس منسجم، قانونمند، پیوسته و شفاف برای تجمیع سرمایه‌های خرد و کلان سرمایه‌گذاران به منظور تأمین مالی شرکت‌ها و پروژه‌های آن‌ها است. در حقیقت مبنای اساسی تشکیل بازار بورس، همان مفهوم اولیه شراکت و تقسیم سود است. به این معنی که اگر فردی در بازار بورس سهام شرکتی را خریداری کند، به نسبت تعداد سهامی که در اختیار دارد، مالک شرکت شده و ضمن بهره‌مندی از سودهای کسب‌شده شرکت، میتواند از نوسان قیمت سهام آن نیز منتفع شود. همچنین این شخص قادر است با حضور در مجامع عمومی شرکتی که در بازار بورس حضور دارد، در تصمیم‌گیری‌های آن مشارکت داشته باشد.
ولید هلالات با بیان اینکه چند متغیر مهم وضعیت بازار سرمایه را تحت تاثیر قرار داده اند، توضیح داد: نخستین آیتم ابهام در بازار جهانی است. اینکه آیا دچار رکود خواهد شد و قیمت ها بیشتر تعدیل می شوند یا خیر؟ موضوع دیگر هم نرخ ارز است که در بازار داخلی بالا رفته، شاخص قیمت مسکن و تورم نیز رو به بالا هستند اما دلار نیمایی مدت زیادی است که در محدوده ۲۵ هزار تومان ثابت مانده و با دلار بازار آزاد فاصله پیدا کرده است. این آیتم ها روی ذهن بازار اثر گذاشته و باعث دور شدن همه از بازار شده است.
به گفته وی بلوک خودرویی ها هم آیتم مهمی است که روی ذهن بازار اثر روانی دارد. چراکه هنوز اثری از تحقق آن نیست و هر دفعه وعده جدیدی داده می شود.
این کارشناس بازار سرمایه با اشاره به آغاز دوباره مذاکرات اظهار کرد: مذاکرات در قطر با سرعت بالایی اغاز شده است و امیدوارم به نتیجه برسد. زیرا گر به نتیجه برسد میتواند اثرات بلند مدت و کوتاه مدتی روی بازار سهام داشته باشد و فاصله بازدهی که بین بازار سهام و بازارهای رقیب پیش آمده را کمتر کند.
هلالات ادامه داد: گزارش های ماهیانه نیز از راه رسید و اکثر شرکت های تولیدی گزارش ماهانه خود را ارائه کردند که رضایت بخش بوده است. زیرا درامد شرکت ها در بهار ۱۴۰۱ نسبت به بهار ۱۴۰۱ حدود ۳۰ درصد رشد کرده است. درآمد شرکت های صادرات محوری که محصولشان به نفت یا کالاهای مشابه نزدیک است دو برابر شده و درآمد شرکت هایی که محصولات غذایی میفروشند ۷۰ درصد رشد کرده است.
وی افزود: فضای روانی و ۴ آیتمی که به آن اشاره شد باعث شده است افراد در تصمیم گیری تعلل کنند. ضمن اینکه حمایت خاصی هم از بازار حتی به صورت لفظی از سمت بدنه حاکمیت در دولت که صورت نمیگیرد که موشقی برای بازار محسوب شود.
این تحلیلگر بازار سرمایه با تاکید بر اینکه بازار در فضای رکود به سر میبرد، اظهار کرد: اگر چند اتفاق به نفع بازار رخ دهد مثلا توافق سیاسی صورت بگیرد و یا بلوک خودرویی ها عرضه شود میتواند بهانه هایی برای برگشت بازار باشد. به طور کلی انتظار برای ریزش یا افت بازار وجود ندارد. اگر چیزی تغییر نکند بازار به مرور زمان رشد میکند.
برای بازار شنبه هم عوامل مثبت و هم عوامل منفی وجود دارد به طور مثال کاهش حجم و ارزش معاملات در روز چهارشنبه و یا وجود مقاومت یک میلیون ۵۳۰ هزار واحدی پیش روی شاخص منجر به پیش‌بینی روند منفی برای بازار شنبه می‌شود.
از طرف دیگر افزایش مجدد قیمت دلار، تزریق یک هزار میلیارد تومان منابع به صندوق توسعه و تکمیل ساختار اصلاحی شاخص کل میتواند نوید یک بازار صعودی را بدهد، هرچند که بهتر است بازار سرمایه بتواند عقب ماندگی خود را از تورم جبران کند اما می‌دانیم در این روزها حجم و ارزش معاملات نسبت به میانگین یک ساله بازار پایین‌تر است و محرک قیمتی نیز برای صنایع بزرگ وجود ندارد، در صورت اصلاح قیمتی محدوده حمایتی یک میلیون ۵۰۰ هزار نیز خواهیم داشت.
افت قیمت کامودیتی‌ها در بازار جهانی نیز یک عامل منفی تأثیرگذار در روند شنبه خواهد بود.
مزایای بازار بورس را می‌توان از دو دیدگاه خرد و کلان مورد بررسی قرار داد.
به طور کلی برای بررسی یک بازار سرمایه‌گذاری از دیدگاه خرد، بایستی به مواردی نظیر میزان بازدهی، تنوع گزینه‌های سرمایه‌گذاری، نقدشوندگی و قابلیت سرمایه‌گذاری با پول کم توجه کرد. بازار بورس در طی ۵ سال منتهی به پایان شهریور ۱۴۰۰، با بازدهی ۱٬۷۱۴ درصدی بهترین عملکرد را در مقایسه با سایر بازارهای سرمایه‌گذاری داشته است. در نمودارهای زیر بازدهی بازارهای مختلف در طی ۵ سال و ۱۰ سال گذشته نمایش داده شده است.
اولین بازار بورس دنیا
اولین بورس دنیا در قرن هفدهم میلادی در شهر آمستردام هلند تشکیل شد و امروز اکثر کشورهای جهان دارای بازار بورس هستند. در ایران نیز در سال ۱۳۴۵ قانون تشکیل بورس به تصویب رسید و از ۱۵ بهمن ماه سال ۱۳۴۶ آغاز به کار کرد.
بورس کلمه‌ای فرانسوی است و معنای آن در زبان فرانسه کیف پول می‌باشد. تاریخچه پیدایش واژه بورس هم به قرن پانزدهم میلادی بازمی‌گردد.
در آن زمان، بازرگانان و کسبه شهری به نام بورُوژ (Bruges) در شمال غربی بلژیک، در میدانی به نام تِربورس (TerBeurze) در مقابل خانه بزرگ‌زاده‌ای به نام «واندِر بورس» جمع می‌شدند و به خرید و فروش کالاهای خود بر اساس حراج می‌پرداختند.
از آن تاریخ به بعد مکان‌هایی که مردم در آنجا به حراج کالا مبادرت می‌کردند و به‌تدریج شکل توسعه‌یافته‌تر و مسقف به خود گرفت، بورس می‌گفتند.
فلسفه کلیدی شکل‌گیری بازار بورس در جهان، تجمیع سرمایه و تأمین مالی شرکت‌ها و پروژه‌های آن‌ها در قالب یک سیستم بازار منسجم، قانونمند، پیوسته و شفاف است. مبنای اساسی تشکیل این بازارها همان مفهوم اولیه و ساده شراکت، تقسیم سود و زیان احتمالی میان شرکا است.