این علائم خطرناک نشان دهنده کمبود پروتئین در بدن است!

کمبود یا فقر پروتئین منجر به بروز مشکلات بهداشتی مختلف می‌شود، نسخه در این مقاله به بررسی ۸ نشانه و علامت شایع کمبود پروتئین یا فقدان آن می‌پردازد.

هنگامی که میزان و سطح پروتئین مورد نیاز بدن در دسترس نباشد و از طریق رژیم غذایی حال حاضر خود قادر به دریافت مقدار کافی پروتئین نباشید در این حالت شما دچار فقر یا کمبود پروتئین هستید. برآورد‌ها حاکی از آن است که حدود یک میلیارد نفر در سراسر جهان از مصرف پروتئین ناکافی رنج می‌برند.
 
با وجود اینکه بیشتر کودکان در کشور‌های جهان سومی و توسعه نیافته از این مشکل رنج می‌برند، اما بعضی افراد در کشور‌های توسعه یافته نیز در معرض خطر هستند؛ که این فقدان شامل افرادی می‌شود که از رژیم غذایی نامتعادل برخوردار هستند (به ویژه افراد مسن‌تر و بیماران بستری شده در بیمارستان‌ها).
 
شدیدترین نوع کمبود پروتئین در بیماران مبتلا به کواشیورکور (kwashiorkor) دیده می‌شود. این بیماری اغلب در کودکان کشور‌های در حال توسعه اتفاق که با قحطی و رژیم‌های غذایی نامناسب تغذیه می‌شوند شایعتر است.
 
کمبود پروتئین می‌تواند تقریبا تمام جنبه‌های عملکرد بدن را تحت تاثیر قرار دهد. در نتیجه، کمبود آن با بسیاری از علائم همراه است.
 

ادم از علایم کمبود شدید پروتئین است که بعید است در کشور‌های توسعه یافته رخ دهد. ادما به متورم شدن یا پف کردن پوست اطلاق می‌شود که یکی از علایم کلاسیک بیماری کواشیورکور (kwashiorkor) است. دانشمندان بر این باورند که کاهش مقدار آلبومین سرم که یک یک پروتئین در پلاسمای خون است باعث بروز چنین بیماری می‌شود.

 
آلبومین از تجمع بیش از حد مایع در بافت‌ها و سایر قسمت‌های بدن جلوگیری می‌کند. با کاهش سطح آلبومنی سرم، مایع در بافت‌ها تجمع پیدا کرده و باعث بروز تورم یا ادم می‌شود. به همین دلیل کاهش و کمبود پروتئین می‌تواند موجب تجمع مایع در حفره شکم شود. شکم متورم نشانه ایاز بیماری کواشیورکور است.

یکی دیگر از علائم رایج کواشیورکور، داشتن کبد چرب و یا تجمع چربی در سلول‌های کبدی است. اگر بیماری درمان نشود احتمال مبتلا به بیماری کبد چرب، التهاب و نارسایی کبد خواهد شد. کبد چرب یک بیماری بسیار شایع در افراد چاق و کسانی که سوء مصرف الکل دارند است.

اغلب علایم و نشانه‌های کمبود پروتئین در بافت پوست، مو و ناخن قابل مشاهده هستند. از آنجایی که پروتئین یکی از مواد سازنده این بافت‌ها است به طبع علایم کمبود پروتئین در آن‌ها ظاهر خواهد شد.

 برای مثال یکی از علایم بیماری کواشیورکور نازک شدن و پوسته پوسته شدن، بروز قرمزی و لکه‌ها روی پوست در کودکان است.
 تغییر رنگ مو، ریزش مو (آلوپسی) و ناخن‌های شکننده نیز علائم شایع کمبود پروتئین هستند.

بزرگترین مخزن ذخیره پروتئین در بدن انسان عضلات و بافت ماهیچه‌ای بدن است. هنگامی که پروتئین موجود در غذا کم باشد یا به اندازه کافی پروتئین دریافت نشود، بدن به اجبار از پروتئین ذخیره شده در عضلات استفاده می‌کند. در نتیجه کم کم بافت عضلانی تحلیل می‌رود.

 

حتی کمبود متوسط و معمولی پروتئین ​ممکن است باعث کاهش بافت عضلانی شود به خصوص در سالمندان. یک مطالعه بر روی مردان و زنان سالخوره نشان داده شد که کاهش توده عضلانی در میان کسانی که کمترین میزان پروتئین مصرف کرده بودند بیشتر از سایرین بود. مصرف پروتئین به اندازه کافی حتی بدن را در محافظت از عضلات حمایت می‌کند.

علاوه بر عضلات، استخوان‌ها و بافت اسکلتی هم دست خوش تغییرات ناشی از کمبود پروتئین خواهد شد. کاهش سطح پروتئین بدن، می‌تواند باعث تضعیف و نازک شدن استخوان‌ها و در نتیجه شکستگی آنان شود.
 
بر اساس مطالعه‌ای که بر روی زنان یائسه صورت گرفته، مشخص شده است که زنانی که بیشتر از دیگران پروتئین دریافت میکنند با کاهش خطر ابتلا به شکستگی استخوان‌های لگن همراه هستند. یک مطالعه دیگر در زنان یائسه در همین خصوص صورت گرفت، که نشان داد زنانی که روزانه و به مدت ۶ ماه ۲۰ گرم مکمل پروتئین دریافت کرده‌اند، حدود ۲.۳% کمتر از سایرین به کاهش توده استخوانی دچار می‌شوند.

پروتئین نه تنها به حفظ توده عضلانی و استخوانی کمک می‌کند، بلکه برای رشد بدن نیز ضروری است. با این اوصاف کمبود پروتئین یا نارسایی آن در کودکان می‌تواند با مشکلات رشد همراه باشد.

تاخیر در رشد یکی از علایم شایع سوء تغذیه در کودکان است. مطالعه‌ای که در سال ۲۰۱۳ صورت گرفت نشان می‌داد که ۱۶۱ میلیون کودک در جهان با مشکل تاخیر در رشد مواجه هستند. همین مطالعات نشان می‌دهد که ارتباط قوی بین کمبود پروتئین و کاهش رشد یا مشکلات مربوط به رشد کودک وجود دارد. تاخیر در رشد یکی از نشانه‌های بیماری کوارشیورکور است.
 

 

کمبود پروتئین حتی قادر است روی سیستم ایمنی بدن تاثیر بگذارد. می‌تواند موجب بروز اختلال در سیستم ایمنی بدن شود. اختلال عملکرد سیستم ایمنی که یکی از علایم نارسایی و فقر پروتئین است موجب شدید شدن عفونت در بدن می‌شود. حتی کاهش مصرف میزان کم پروتئین، ممکن است باعث کاهش عملکرد سیستم ایمنی بدن شود. یک مطالعه کوچک در زنان مسن نشان داد که رژیم کم پروتئین ۹ هفته‌ای باعث کاهش پاسخ‌های ایمنی و افزایش عفونت در این مدت شد.

هرچند که کاهش و یا تضعیف آن یکی از علایم کمبود شدید پروتئین است، اما کمبود ملایم پروتئین موجب افزایش غذا و تمایل به دریافت کالری زیاد است.

زمانی که بدن با کمبود پروتئین مواجه می‌شود با مکانیزم‌هایی، سعی در افزایش اشتها می‌کند. تا موفق به دریافت مقادیر مورد نیاز پروتئین خود شود. اما کاهش ملایم پروتئین به معنی میل به خوردن همه چیز‌ها نیست.

 

 

در بسیاری از افراد تنها اشت‌ها برای آن دسته از مواد غذایی افزایش پیدا می‌کند که به آن علاقه زیادی دارند. اگر در تمام طول روز احساس گرسنگی می‌کنید، سعی کنید نوشیدنی‌های حاوی پروتئین را به هر وعده غذایی خود اضافه کنید.