لازم نیست که از اهالی ساخت‌وساز یا سرمایه‌گذاران در بازار آهن‌آلات باشید. اگر اخبار اقتصادی را در دو سال اخیر پیگیری کرده باشید، احتمالا متوجه شده‌اید که برق کارخانه‌های تولیدکننده فولاد و سیمان در چند دوره قطع شده و تولیدکنندگان را با چالش‌های جدی مواجه کرده است. اگر قصد خرید آهن دارید و می‌خواهید بدانید که ریسک آن چقدر است، این مقاله را از دست ندهید. چون که در آن به یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های بازار آهن و فولاد یعنی بحران تامین انرژی، پرداخته شده است.
قطعی برق صنایع فولادی از سال گذشته آغاز شده، اما دائمی نبوده است؛ یعنی در برخی از اوقات سال شاهد شدت گرفتن محدودیت‌های مربوط به انرژی بودیم و در برخی از اوقات، اصلا صحبتی از آن به میان نیامده است. به همین دلیل، داستان برق و فولاد (میلگرد) را به سه دوره زمانی تقسیم کردیم:
اولین قطعی گسترده برق صنایع فولادی، به تیرماه سال 1400 و روزهای پایانی دولت دوازدهم آغاز شد. سرمنشأ این اتفاق، نامه‌ای بود که از ادارات برق منطقه‌ای، به کارخانه‌های تولیدکننده مقاطع فولادی و سیمان ارسال شد. در نامه مذکور از این کارخانه‌ها خواسته شده بود که میزان مصرف برق خود را به میزان 10 درصد میزان مصرف همیشگی خود کاهش دهند که معنای آن، تعطیلی کارخانه‌های سیمان و فولاد بود. چرا که این کارخانه‌ها بدون برق نمی‌توانند هیچ گونه فعالیت تولیدی داشته باشند.
البته بعد از مدتی به این کارخانه‌ها اجازه داده شد تا در تعطیلات و ساعات شب به فعالیت خود طبق روال سابق ادامه دهند، اما دردسرهای شب‌کاری و تولید در شب، باعث شد که میزان تولید و بازدهی کارخانه‌های فولادی کاهش قابل توجهی داشته باشد. این روند تا اواخر تابستان 1400 کم‌وبیش ادامه داشت و خسارات فراوانی را به این کارخانه‌ها وارد کرد.
نکته‌ای که باید در این قسمت به آن اشاره کنیم، دلیل اشاره به کارخانه‌های سیمان در کنار کارخانه‌های فولادی است. صنعت سیمان و فولاد به شدت به یکدیگر وابسته اند؛ چرا که هر دو از اصلی ترین مواد اولیه در صنعت ساختمان به شمار می‌روند و لازم و ملزوم یکدیگر هستند. کمیاب شدن یکی، منجر به کاهش تقاضا برای دیگری می‌شود.
آغاز این دوره، به اوایل زمستان 1400 باز می گردد. در این فصل، به جای برق، مصرف گاز اوج گرفت و از آنجایی که تولید کارخانه‌های سیمان و فولاد هم به انرژی برق و هم گاز وابسته است، این کارخانه‌ها از جیره‌بندی گاز هم بی نصیب نماندند. این جیره‌بندی کوتاه مدت بود اما تمامی زنجیره فولاد را درگیر کرد، چرا که گاز کارخانه‌های تولیدکننده آهن اسفنجی نیز قطع شد. در کنار قطعی گاز، برق برخی از کارخانه‌های تولید کننده مقاطع نورد شده نیز برای مدتی کوتاه جیره‌بندی شد.
در این دوره که هنوز در آن قرار داریم، شرکت توزیع برق از اردیبهشت‌ماه آب پاکی را روی دست تولیدکنندگان فولاد ریخت و اعلام کرد که احتمال دارد برق این کارخانه‌ها از ابتدای خرداد تا انتهای شهریورماه جیره‌بندی شود؛ یعنی این کارخانه‌ها در حال حاضر مجبور هستند که از ساعت 12 ظهر تا 9 شب که اوج مصرف برق است، فعالیت خود را متوقف کنند. این در حالی است که ضرر و زیان‌های ناشی از قطعی برق در سال گذشته، هنوز جبران نشده است.
اولین دوره قطعی برق در تابستان 1400، باعث شد که خرید میلگرد دیگر با پرداخت 15.000 تومان به ازای هر کیلو، مقدور نباشد و قیمت آن به محدوده 18.000 تومان در اوایل شهریورماه 1400 برسد. البته این آغاز ماجرا بود. تنها انتشار خبر قطعی برق کافی بود تا میزان تقاضا برای میلگرد و سایر مقاطع فولادی در بورس کالا افزایش چشمگیری داشته باشد. البته افزایش قیمت دلار نیمایی نیز در این افزایش تقاضا بی تاثیر نبود.
پس از آن در اواخر تیر و مردادماه، هرج‌ومرج از راه رسید. در برخی از هفته‌ها شمش یا میلگرد در بورس کالا عرضه نشد یا میزان عرضه آن‌ها در مقایسه با قبل، بسیار کم بود. این موضوع همچنان تقاضا را بالا نگه داشت و قیمت‌ها را بالا برد. این وضعیت تا اواخر شهریور ادامه داشت، یعنی زمانی که محدودیت‌های قطعی برق کم‌کم برداشته شد و نوردکاران ملزم شدند که میزان عرضه خود در بورس کالا را به سقف تعیین‌شده برسانند.
این روند در بهمن 1401 نیز به دلیل جیره‌بندی کوتاه مدت گاز تکرار شد، اما قیمت میلگرد در بهمن در کانال 15.000 تومان باقی ماند. تنها عاملی که باعث شد قیمت میلگرد به تابستان 1400 بازگردد، جنگ روسیه و اوکراین و ترکش‌های ناشی از آن (مثل افزایش قیمت جهانی شمش) و آغاز جیره‌بندی مجدد برق در خرداد 1401 بود. البته در این زمان، میلگرد کارخانه‌های مختلف با قیمت‌هایی به مراتب بالاتر از تابستان 1400 به فروش رسیدند. به عنوان مثال، فروش میلگرد نیشابور، با قیمت 18.100 تومان هم انجام شد.
آن طور که رسانه ها اعلام کردند، جیره‌بندی برق در نه‌ماهه نخست سال 1400، حدود 6 تا 7 میلیارد دلار به صنعت فولاد کشور ضرر زد و حتی باعث شد که میزان تولید و مصرف مقاطع فولادی در این دوره زمانی، کاهش چشمگیری نسبت به مدت مشابه در سال 99 داشته باشد. البته از آنجایی که قطعی برق صنایع بالادستی در بازار فولاد را چندان درگیر نکرد، ایران توانست میزان تولید و صادرات فولاد خود را حتی از سال 99 هم بیشتر کند و بر اساس گزارش انجمن جهانی فولاد در دی‌ماه 1400، ایران در رتبه دهم بزرگ‌ترین تولیدکنندگان فولاد خام در جهان جای گرفت.
این در حالی بود که در زمستان سال گذشته، اعلام شد که حدود 110 کارخانه فولاد به دلایل مشکلات مالی و عدم توانایی در تامین مواد اولیه و پرداخت دستمزد کارکنان، تعطیل شده‌اند.
شاید در انتهای این مقاله احساس کنید که سرمایه‌گذاری در بازار آهن و فولاد و ساخت‌وساز، ریسک زیادی دارد. البته تا حدی درست فکر می‌کنید، اما اگر مقاطع فولادی مورد نیاز خود را از فروشگاه‌های معتبر بخرید و زمان مناسب را برای خرید آن‌ها انتخاب کنید، ریسک کمتری را متحمل خواهید شد. برای انتخاب زمان مناسب برای خرید آهن‌آلات، باید حواستان به اخبار اقتصادی و تغییر و تحولات در میزان عرضه و تقاضا در بورس کالا باشد.
محتوای این مطلب تبلیغاتی است و توسط سفارش‌دهنده، تهیه و تنظیم شده است