به گزارش خبرگزاری برنا در آذربایجان شرقی، اقتصاد دانش بنیان از زوایای مختلف تعاریف متعددی دارد اما بر اساس تعریف سازمان همکاری اقتصادی و توسعه، "اقتصادی است که بر اساس تولید و توزیع و کاربرد دانش و اطلاعات شکل گرفته و سرمایه گذاری در دانش و صنایع دانش پایه مورد توجه خاص قرار می گیرد".
اگر این تعریف را پایه و اساس بحث های این نوشتار در نظر بگیریم تولید، توزیع و استفاده از دانش به عنوان منابع اصلی ما باید قلمداد شود و خلق ثروت و رسیدن به رشد یافتگی و توسعه یافتگی به معنای واقعی با این سه مهم محقق خواهد شد.
بر اساس تعاریف سازمان همکاری اقتصادی آسیا و اقیانوسیه اقتصاد دانش بنیان بر چهار عنصر اصلی نظام نوآوری، توسعه نیروی انسانی، زیرساخت فناوری اطلاعات و ارتباطات و محیط کسب وکار پایدار است.
در اقتصاد دانش بنیان وقتی کاربرد دانش به میان می آید ما دیگر نباید تنها به صنایع بزرگ تکیه کنیم بلکه هر صنعتی از صنایع کوچک تا تحقیقات کاربردی دانشگاهی در دل این دنیای بزرگ اقتصاد نوین جای می گیرد.
تولید ثروت و اشتغال آفرین نیز در سایه اقتصاد دانش بنیان دور از دسترس نخواهد بود، اشتغال آفرینی مبتنی بر دانش به ارزش افزوده بالایی منجر خواهد شد و این یعنی حرکت در مسیر توسعه یافتگی که خود نیاز اصلی جامع ما در گذر از مشکلات اقتصادی و رفع مشکل بیکاری است.
کاربردی کردن دانش درعین تاکید بر بهره وری موضوعاتی است که در بحث اقتصاد دانش بنیان نباید از آن غفلت کنیم، کاربردی کردن دانش موضوع مهمی است که در طول سال ها آنگونه که باید و شاید مورد توجه نبوده و شاید بسیاری از مراکزی علمی و تحقیقاتی ما تولید مقالات را بر تولید دانش علمی و عملیاتی ترجیح داده اند اما امروز برای رسیدن به توسعه یافتگی ناگذیر بر تمرکز بر محور کاربردی کردن دانش هستیم.
نباید از نظر دور داشت که نقش شرکت های دانش بنیان در تمامی این مباحث برجسته و جریان ساز است. شرکت های دانش بنیان می توانند حلقه ارتباطی مفقوده ای که سال ها در عرصه های علمی و کاربردی وجود داشته است را احصا کرده و با ایجاد ارتباط بین صنعت، دانشگاه ، مراکز تحقیقاتی و... تحقق بخش اقتصد دانش بنیان باشند.
گذر از اقتصاد منبع محور به اقتصاد دانش بنیان نیز محقق نخواهد شد مگر با تکیه بر کسب و کارهای دانش بنیان کوچک و متوسط که باعث رقابت پذیری ما در دنیا خواهند بود، موضوعی که باز به امر توسعه یافتگی کمک کرده و یاری گر ما در مسیر توسعه خواهد بود.
از آنجایی که توسعه پایدار باید متضمن دست یابی به تولید سرانه بالاتر، اصلاح الگوی توزیع درآمد و بهبود محیط زیست باشد رسیدن به این تعریف با راه کارهایی که پیش از این در کشور ما در مسائل اقتصادی پیش رو بوده است چاره کار نخواهد بود و به نظر می رسد به حق این اقتصاد دانش بنیان است که گره گشا بوده و می تواند ما را در مسیر توسعه یافتگی رهنمون باشد.
آموزش و توسعه منابع انسانی موضوعی است که در امرو توسعه یافتگی مبتنی بر اقتصاد دانش بنیان به باید بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد چرا که هر تغییری از آموزش متاثر است و این آموزش و توسعه منابع انسانی است که می تواند ما را به نتیجه مطلوب در این عرصه سوق دهد.
تعامل جهانی شدن توسعه و تحول دانش به معنایی می تواند معرف اقتصاد دانش بنیان باشد و در این بین نقش آفرین در این عرصه نیازمند سیاست گذاری های دقیق، منسجم و شفاف برای فعالان این عرصه است تا فناوران و شرکت های دانش بنیان بتوانند در فضایی شفاف و به دور از حاشیه ها بر امر اقتصاد نوین که مبتنی بر دانش است متمرکز شده و نقش ویژه و حساس خود را در امر توسعه یافتگی ایفا کنند.
رسیدن به اهداف ترسیم شده در راستای اقتصاد دانش بنیان بدون شک با تحول در دستگاه های آموزشی و پژوهشی و فراهم کردن زیرساخت های لازم محقق خواهد شد از این رو انتظار می رود برنامه ریزان و تصمیم گیران و قانونگذاران همه دست به دست هم داده و این سه مهم را در اولویت برنامه های خود برای تحقق اقتصاد دانش بنیان و رسیدن به توسعه مطلوب قرار دهند.
نگارنده: احمد جدیری