طراحی و اجرای ساختمان با در نظر گرفتن شرایط منطقه و احتمال رخ دادن پدیده‌هایی همچون زلزله به گونه‌ای می‌باشد که تا چند سال توسط سازنده، بیمه و تضمین می‌گردد. اگر منطقه‌ای مستعد زلزله یا شرایط محیطی خاص باشد، مهندسان ضوابط و راه حل هایی را در طراحی های خود قرار می دهند (مانند ضوابط ویژه برای طراحی در برابر زلزله) تا عملکرد ساختمان با آن شرایط سازگار شود.
با رعایت کردن تمام این موارد از جانب سازندگان و مهندسان عمران، با این حال با گذشت زمان، شاهد تغییرات نامناسبی در ظاهر سازه هستیم؛ این تغییرات شامل خیز تیر یا سقف، خوردگی بتن در قسمت های مختلف، خوردگی و زنگ زدگی آرماتورها و در نهایت ترک خوردگی دردیوار می‌باشد. در این مطلب و با بهره گیری از تجربیات مهندسین شرکت مقاوم سازی تکنوپل به تفصیل پیرامون ترک خوردگی، انواع آن و لزوم تعمیر و ترمیم آن در ساختمان خواهیم پرداخت.
مشاهده ترک‌ها در یک ساختمان می تواند برای صاحب آن خانه هشدار دهنده و نگران کننده باشد. اولین نشانه‌های ترک خوردن روی دیوار می تواند به راحتی صاحب خانه را دچار وحشت کند. گاهی اوقات استفاده از یک ملات ترمیم بتن می‌تواند مشکل را برطرف کند، اما اگر وضعیت جدی باشد، ترک‌ها می‌تواند به معنای آسیب سازه‌ای ساختمان باشد. در چنین مواردی فقط یک کارشناس مقاوم سازی می تواند ریشه مشکل را شناسایی کند. اما مهم است که صاحبان املاک بدانند ترک دیوار چگونه ممکن است رخ دهد. در زیر راهنمای کوتاهی برای ساکنان خانه در مورد انواع ترک و چگونگی مقابله با آنها و تخمین شدت ترکهای قابل مشاهده قبل از مراجعه کارشناس مقاوم سازی آورده شده است.
ترک خوردگی دیوار ممکن است هم برای دیوارهای داخلی ساختمان رخ دهد و هم دیوارهای پیرامونی و خارجی درگیر ترک خوردگی باشند. به منظور شناسایی و بررسی میزان خطر یک ترک خوردگی به چهار عامل در زیر اشاره شده است:
شناسایی محل ترک خوردگی
شناسایی جهت ترک خوردگی (ترک عمودی، ترک افقی، ترک مورب و ترک نامتقارن)
بررسی احتمال جدا شدگی قسمتی از مصالح دیوار و یا قاب دیوار
بررسی احتمال گسترش ترک خوردگی و یا ترک خوردگی مجدد
در صورتی که موارد بالا بررسی و تایید شد و ترک خوردگی با عرض زیاد و ترکهای مورب و پلکانی در سازه رویت شود آسیب در سازه وجود داشته و می‌بایست برای رفع آن با متخصصان حوزه مقاوم سازی مشورت شود.
شناخت منشاء ترک دیوار اولین گام در ارزیابی دقیق آسیب و هزینه ترمیم و مقاوم سازی ساختمان است. در اینجا برخی از دلایل احتمالی ترکهای قابل مشاهده ذکر شده است.
1.طراحی و اجرای ضعیف ساختمان
در صورتی که در مرحله طراحی سازه دقت کافی مبذول نگردد و الزامات مربوط به طراحی لرزه‌ای (در صورت نیاز) در طراحی سازه گنجانده نشود و یا در مرحله ساخت و اجرا خطاها و اشتباهاتی صورت گیرد و یا مصالح نامرغوب در سازه به کار برده شود، می توان شاهد ترک خوردگی و آسیب دیدگی در سطح دیوار بود.
2. ترک خوردگی ناشی از نشست ساختمان
در صورتی که خاک منطقه و خاک پی ساختمان دچار ضعف در باربری باشد و دارای قدرت کافی را برای انتقال نیروی ساختمان نباشد سازه دچار نشست می‌شود. بعلاوه در صورت خاکبرداری و گودبرداری غیر اصولی در زمین مجاور و مهار نشدن خاک با دیوار حائل نشست سازه بسیار محتمل است. در صورتی که نشست ساختمان بیش از حد باشد، ترک خوردگی دیوار غیرقابل جلوگیری است.
3. احداث ساختمان بر روی خاک نرم و شکل پذیر
خاک نرم بر اثر افزایش رطوبت ازدیاد حجم پیدا می‌کند و در صورت از دست دادن رطوبت دچار انقباض و کاهش حجم می‌شود. خاک رس یکی از این نوع خاک‌ها است که بسیار تغییر پذیر است اما ماسه و شن به اصطلاح خاک غیر واکنشی هستند؛ در صورتی که خاک پی رس زیاد داشته باشد شاهد نشست و ترک خوردگی دیوارها هستیم.
4. گیاهان و درختان اطراف فضای خانه
گیاهان و درختان در صورتی که دارای ریشه‌های مزاحم باشند و یا در صورتی که رطوبت زیادی به محیط اطراف وارد نمایند میتوانند برای سازه خطرآفرین باشند، همچنین در صورتی که برای کاشت گیاهان و درختان خاک برداری صورت گیرد و خاک ناپایدار گردد، می‌تواندبه ساختمان مجاور آسیب وارد کند.
5. تخریب مصالح ساختمانی به کار رفته در سازه
مصالح ساختمانی عمر تعریف شده و مشخصی دارند. خوردگی آرماتور، وجود رطوبت و... همگی می تواند به تخریب مصالح ساختمانی و ترک خوردن دیوارها کمک کنند.
چگونه انواع ترک در ساختمان را بررسی کنیم؟
همواره توجه داشته باشید در صورتی که ترک خوردگی در سازه با ملات ترمیم بتن ترمیم نگردد، می‌بایست با متخصصان این حوزه مشورت صورت پذیرد و ساکنین تا قبل از مراجعه تیم مقاوم سازی می بایست جهت ترک خوردگی و پیشروی آن را بررسی نمایند.
انواع ترک بر اساس جهت ترک خوردگی عبارتند از:
ترک خوردگی عمودی
ترکهای عمودی که از نقطه‌ای شروع می‌شوند که دیوار خشک به سقف می‌رسد، معمولا در اثر نشست فونداسیون ایجاد می‌شوند.
2. ترک افقی
ترکهای افقی حتی شدیدتر هستند و اغلب نشان دهنده آسیب ناشی از نفوذ آب، جابجایی پی یا سایر مسائل سازه‌ای هستند.
3. ترک مورب
ترکهای مورب معمولا نشان‌دهنده فرونشست فونداسیون هستند و تعمیر آن بسیار پرهزینه می‌باشد.
مواردی که در سازه باید بررسی و کنترل شوند عبارتند از:
ترکهای بالای چارچوب نعل درگاه یا ترکهای روی سقف‌ها یا کف‌های ناهموار نیز می‌تواند نشانه مشکلات مهمی باشد که باید فورا به آنها رسیدگی کنید.
درها و پنجره‌ها باید بررسی گردد که آیا ترک خوردگی تغییراتی در نحوه باز و بسته شده آنها به وجود آورده است یا خیر. در صورتی که درها و پنجره‌ها به راحتی باز یا بسته نمی شوند، ممکن است مشکل سازه ای داشته باشید.
تاب برداشتن، خم شدن، شکم دادن و خیز از مواردی هستند که نشان دهنده خطر قریب الوقوع در سازه هستند و باید فورا جهت پیشگیری و ترمیم آسیب‌های رخ داده اقداماتی صورت گیرد.
ترمیم ترک خوردگی‌ها چه مقدار هزینه برای کارفرما در بر دارد؟
افزایش سن و فرسودگی طبیعی ساختمان می تواند منجر به انواع مختلفی از عیوب همچون ترک خوردگی ساختمان شود. در حالیکه برخی‌از عیوب ساختمان، موضعی و ماهیت غیر سازه‌ای دارند، تعداد از آنها شدید هستند و میتوانند ایمنی ساختمان را تحت تاثیر قرار دهد، از این رو صاحبان خانه باید همیشه از وضعیت ساختمان خود آگاه باشند.
هزینه ترمیم ترک خوردگی در ساختمان به عواملی همچون نوع و وسعت ترک، نوع مصالح مورد استفاده جهت ترمیم ترک همچون ملات ترمیم پایه اپوکسی بتن، ملات ترمیم پلیمری بتن و یا رزین اپوکسی تزریقی و یا استفاده از روش دوخت ترک بستگی دارد.
ترمیم ترک خوردگی در ساختمان را از کجا شروع کنیم؟
شناسایی علت و نوع ترک خوردگی را می توان گام اول و حتی اساس ترین گام جهت ترمیم ترک خوردگی ساختمان دانست. بنابراین برای شروع ترمیم ترک خوردگی ساختمان باید با یک کارشناس مقاوم سازی مشورت کنید. شرکت مقاوم سازی تکنوپل آماده ارائه راهکارها و روش‌های ترمیم و مقاوم سازی ساختمان می باشد. کارفرمایان و مالکان محترم ساختمان میتوانند جهت دریافت مشاوره در حوزه مقاوم سازی سازه به سایت مقاوم سازی تکنوپل به آدرس www.technopol.ir مراجعه کنند.
محتوای این مطلب تبلیغاتی است و توسط سفارش‌دهنده، تهیه و تنظیم شده است