به گزارش خبرنگار نفت خبرگزاری برنا، در این یادداشت سعی بر آن است به بررسی مزایا و معایب سوآپ نفت ایران و روسیه بپردازیم لذا در ابتدا به امکان پذیری این موضوع پرداخته و رفته رفته به وجوه دیگر آن اشاره می‌شود.
آیا سوآپ نفت از روسیه و ایران امکان پذیر است؟
در پاسخ به این سوال باید گفت، بله این موضوع امکان پذیر است. چنانچه در گذشته نیز شاهد سوآپ نفت قزاقزستان بودیم به طوری که نفت قزاقزستان توسط شرکت ویتول خریداری و به ایران از طریق کشتی منتقل و به پالایشگاه‌های تهران و تبریز تحویل داده می‌شد و به ازای نفت تحویلی به پالایشگاه‌های مذکور در شمال، شرکت ویتول در جنوب از ایران نفت دریافت می‌کرد.
مزایای این طرح برای ایران و روسیه چیست؟
ایران و روسیه در این طرح یک بازی دو سر برد را به اجرا می‌گذارند از طرفی با توجه به مسیر طولانی روسیه برای رسیدن به هند (گذشتن از دریای بالتیک ) به راحتی می‌تواند از مسیر ایران با کمتر شدن هزینه ترانزیت، نفت خود را به کشور مقصد برساند، ایران نیز در این مسیر دو بهره می‌برد یکی اینکه از حق سوآپ برخوردار می‌شود که با توجه به میزان جابچایی نفت، عدد آن قابل ملاحظه خواهد بود و دوم اینکه هزینه‌های انتقال نفت نیز کاهش می‌یابد زیرا نفت را در شمال تحویل می‌گردد و به پالایشگاه‌های شمال می‌رساند و نیازی به انتقال آن از جنوب کشور به شمال نیست.
نگرانی‌های این طرح برای ایران و روسیه چیست؟
نگرانی ایران از بابت این طرح، از دست دادن بازار هند است زیرا زمانی که تحریم‌ها برداشته شود، حدود بیش از یک میلیون بشکه نفت به فروش ایران اضافه خواهد شد که بازار هند، یکی از خریداران آن است. برای حل این مسئله، قرارداد سوآپ باید به گونه‌ای منعقد شود که این نگرانی را از سمت ایران به روسیه منتقل کند و می‌بایست به صورت دقیق ذکر شود که در صورت رفع تحریم‌ها روسیه به بازار ایران تعدی نکند.روسیه نیز از این بابت نگران است که نفت ایران با مشخصات خاص خود در رسته تحریمی گنجانده شده لذا برای این حل این موضوع روسیه می‌تواند در سطوح سیاسی با چانه زنی، برای این مشکل راهکار مناسبی را به هند ارائه دهد و مشکل را حل کند.
آیا زیرساخت‌های مناسب برای این موضوع محیا شده است؟
در حال حاضر از لحاظ زیر ساختی، پالایشگاه‌های شمال کشور یعنی تبریز و تهران دارای ظرفیت برابر با 340 هزار بشکه می‌باشند و خط لوله نکا-ری زیر قابلیت انتقال 400 هزار بشکه نفت خام را دارد. اما مسئله اصلی بحث اسکله در کشور است که اسکله‌های کشور ظرفیت 70 هزار بشکه را دارا می‌باشد و برای این کار نیاز به توسعه اسکله در کشور است.
نظر سران دو کشور ایران و آمریکا پیرامون این موضوع چیست؟
الکساندر نواک معاون نخست وزیر روسیه معتقد است: مسکو و تهران در زمینه سوآپ نفت و گاز همکاری و مسیرها و مکانیسم های اجرای این طرح را بررسی می کنند. روسیه و ایران ممکن است تا پایان سال جاری میلادی بر سر سوآپ عرضه نفت و گاز به توافق برسند و انتظار داریم در مرحله اول، این توافق به سالانه حدود ۵ میلیون تن نفت و حداکثر ۱۰ میلیارد متر مکعب گاز برسد.
جواد اوجی، وزیر نفت که به همراه معاون اول رئیس‌جمهوری و هیئت ایرانی برای شرکت در دومین همایش اقتصادی خزر به روسیه سفر کرده بود، در حاشیه این مجمع با اشاره به همکاری‌های ایران و روسیه در حوزه انرژی گفت: ترانزیت و سوآپ نفت و گاز از روسیه، ایران را به هاب انرژی منطقه تبدیل و درآمدهای ارزی فراوانی نصیب کشور می‌کند.
وی افزود:ایران و روسیه به‌عنوان کشورهای صادرکننده گاز همکاری‌های فراوانی در حوزه سوآپ انرژی انجام داده‌اند و در سفر به روسیه هم تفاهم‌های تازه‌ای برای ایجاد تأسیسات و بهره‌برداری از میدان‌های گازی مشترک ایجاد می‌شود.
وزیر نفت معتقد است: قطع گاز صادرات روسیه به اروپا و تغییر شرایط بین‌المللی سبب شده تا ایران بتواند پل انتقال فرآورده‌های نفتی و گازی روسیه به سایر کشورها باشد و به قطب گازی منطقه تبدیل شود.
نظر کارشناسان پیرامون این موضوع چیست؟
سید محسن قمصری مدیر اسبق امور بینالملل شرکت ملی نفت گفت: منابع نفتی و گازی ایران عمدتا در جنوب کشور متمرکز است و با توجه به گستردگی کشور، ما هزینه گزافی را برای انتقال منابع هیدروکربوری به شمال کشور صرف می‌کنیم. در نتیجه می‌توان با سوآپ نفت و گاز از همسایگان شمالی، این هزینه انتقال و ترانزیت را کاهش داد.
وی تاکید کرد: سوآپ نفت علاوه بر مزایای اقتصادی، مزایای سیاسی زیادی را نیز در ایجاد وابستگی کشورها به ایران به همراه دارد. البته اجرای چنین طرح‌هایی نیاز به مدیریت واحد دارد تا مثل گذشته دچار آسیب نشود.
همچنین امین اعظمی کارشناس مسائل بینالملل با اشاره به وضعیت جغرافیایی ممتاز ایران برای تبدیل شدن به هاب انرژی منطقه گفت: یکی از ظرفیت‌های مغفول مانده در کشور ما که می‌تواند در عرصه منطقه و بینالملل بسیار راه‌گشا باشد، موضوع سوآپ و ترانزیت نفت، گاز و فرآورده‌های نفتی از همسایگان شمالی به دیگر نقاط جهان است.
علاوه بر آن محمد علی خطیبی مدیر اسبق امور بینالملل شرکت ملی نفت اظهار داشت: سوآپ نفت از دو جهت برای ما سودآور بود، اولا یک «سوآپ فی» یا هزینه سوآپ به ما پرداخت می‌شد و ثانیا هزینه ایران برای انتقال نفت از جنوب برای تامین پالایشگاه‌های شمالی را کاهش می‌داد.
انتهای پیام/